Ιστορική, χωρίς αμφιβολία, είναι η απόφαση που έλαβε το Κοινοβούλιο της Χιλής, σε μια προσπάθεια να εκτονωθεί η κοινωνική αναταραχή που σαρώνει τη χώρα τον τελευταίο μήνα με 22 νεκρούς, χιλιάδες τραυματίες (διαδηλωτές και αστυνομικούς) και καταστροφές ύψους 4,5 εκατομμυρίων δολαρίων.

Το σύνολο σχεδόν των κομμάτων αποφάσισε να θάψει οριστικά το Σύνταγμα του 1980, γνωστότερο ως «Σύνταγμα του Πινοτσέτ». Ο πρόεδρος της Γερουσίας, Χάιμε Κιντάνα, ανακοίνωσε ότι τον Απρίλιο του 2020 θα γίνει δημοψήφισμα στη χώρα προκειμένου οι πολίτες να αποφασίσουν με ποιον τρόπο θα υιοθετηθεί ένα νέο Σύνταγμα.

«Είναι μια ιστορική μέρα. Θα δώσουμε στην κοινωνία ένα Σύνταγμα 100% δημοκρατικό» επισήμανε ο πρόεδρος της Γερουσίας, πλαισιωμένος από εκπρόσωπους όλων των κομμάτων.

Με τη λεγόμενη «Συμφωνία για κοινωνική ειρήνη και το νέο Σύνταγμα» η Νομοθετική Εξουσία ελπίζει να καταφέρει αυτό που δεν μπόρεσε εδώ και ένα μήνα η Εκτελεστική Εξουσία: Να εκτονώσει την ένταση στη χώρα.

Όπως επισημαίνουν οι ειδικοί, η υιοθέτηση του νέου Συντάγματος θα γίνει σε συνθήκες δημοκρατικού διαλόγου που θα λάβει χώρα το 2020. Αυτό θα συμβαίνει για πρώτη φορά στη Χιλή, δεδομένου ότι τα Συντάγματα του 1833, του 1925 και του 1980 υιοθετήθηκαν μετά από Εμφυλίους και φυσικά ένα πραξικόπημα, αυτό του 1973, όταν ο Πινοτσέτ ανέτρεψε τον δημοκρατικά εκλεγμένο πρόεδρο Σαλβαδόρ Αλιέντε.

Κανείς φυσικά δεν μπορεί να είναι βέβαιος ότι η απόφαση αυτή θα πρέπει πραγματικά κοινωνική ειρήνη, παρόλο που η κατάργηση του «Συντάγματος Πινοτσέτ» αποτελεί διαχρονικό αίτημα της κοινωνίας.

To Σύνταγμα του 1980 υιοθετήθηκε με δημοψήφισμα που διοργάνωσε η δικτατορία του Πινοτσέτ. Το «ναι» έλαβε 67% και το «όχι» 30%. Βάσει εκείνου το αποτελέσματος, ο Πινοτσέτ εξασφάλισε άλλα 8 χρόνια στην ηγεσία.

Στο νέο δημοψήφισμα που έγινε το 1988 για το αν θα έχει δικαίωμα να μείνει ακόμα στην εξουσία, το αποτέλεσμα σόκαρε ακόμα και την Αντιπολίτευση: Oι πολίτες είπαν «όχι» με 56% στον Πινοτσέτ. Εκείνος αποχώρησε από πρόεδρος και έγινε ισόβιος γερουσιαστής.

Πάντως και τα χρόνια μετά την αποκατάσταση της Δημοκρατίας έγιναν αρκετές προσπάθειες για συνταγματικές μεταρρυθμίσεις. Η κυβέρνηση του σοσιαλιστή προέδρου Ρικάρντο Λάγος (2000-2006) κατήργησε ορισμένες διατάξεις του Συντάγματος που αφορούσαν στα στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων ή στους ισόβιους γερουσιαστές.

Οι φοιτητικές διαδηλώσεις του 2011 έφεραν και πάλι στο προσκήνιο την ανάγκη για ριζική αναθεώρηση του Συντάγματος. Κατά σύμπτωση, εκείνες οι διαδηλώσεις έγιναν την περίοδο της πρώτης θητείας του νυν προέδρου Σεμπαστιάν Πινιέρα.

Η δεύτερη θητεία του Πινιέρα σφραγίζεται από την κοινωνική αναταραχή των τελευταίων εβδομάδων. Ο πρόεδρος έκανε αρκετές κινήσεις για εκτόνωση της έντασης, όπως ανασχηματισμό της κυβέρνησης. Τίποτε όμως δεν έφερε αποτέλεσμα. 

Τελευταία ελπίδα για τον ίδιο και συνολικότερα για το πολιτικό σύστημα της Χιλής μοιάζει να είναι η απόφαση για το οριστικό θάψιμο του «Συντάγματος Πινοτσέτ».