ΕΚΤΑΚΤΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
Πολιτική αλλαγή στην Αργεντινή με τον νέο πρόεδρο να αναλαμβάνει χωρίς περίοδο χάριτος
Στην εξουσία επιστρέφουν και επισήμως, σήμερα Τρίτη 10 Δεκεμβρίου, οι περονιστές στην Αργεντινή, με πρόεδρο έναν σχετικά άγνωστο πολιτικό, τον Αλμπέρτο Φερνάντες. Ασφαλώς πολύ πιο γνωστή είναι η αντιπρόεδρός του, υπόδικος πλέον Κριστίνα Φερνάντες, η οποία κυβέρνησε τη χώρα την οκταετία 2007-2015 και στη συνέχεια εξελέγη στη Γερουσία.
Η ίδια αποφάσισε να εμπλακεί ενεργότερα στην πολιτική, προτείνοντας στον Αλμπέρτο Φερνάντες, κάποτε υπουργό της κυβέρνησής της, να διεκδικήσει την προεδρία με την ίδια στο ρόλο της αντιπροέδρου. Αν και ο Φερνάντες υπήρξε στο παρελθόν σφοδρός επικριτής της, δέχθηκε την πρόταση και κέρδισε με άνεση τις εκλογές του Οκτωβρίου. Ο κεντροδεξιός πρόεδρος Μαουρίσιο Μάκρι δεν κατάφερε να επανεκλεγεί.
Σε μια περίοδο που η κοινωνική αναταραχή διογκώνεται στην Λατινική Αμερική με πολύνεκρες διαδηλώσεις στη Χιλή, το Εκουαδόρ, την Κολομβία, τη Βενεζουέλα και την Βολιβία, η Αργεντινή δεν βρίσκεται σε πολύ καλύτερη κατάσταση.
Η χώρα κατάφερε, ωστόσο, να γλιτώσει μια νέα κοινωνική έκρηξη, ακριβώς λόγω των εκλογών που έφεραν τους περονιστές πίσω στην εξουσία. Το πολιτικό τοπίο όμως έχει αλλάξει: Ο Μάκρι μπορεί να έχασε τις εκλογές, αλλά πέτυχε ένα σημαντικότατο ποσοστό της τάξης του 40%, δείχνοντας ότι είναι εδώ για να μείνει. Και θα μείνει, αφού στο νέο Κογκρέσο οι περονιστές δεν έχουν την πλειοψηφία για να περάσουν το νομοθετικό τους έργο.
Μάλιστα, ο Μάκρι πέτυχε κάτι πρωτόγνωρο για τη χώρα: Μετά από έναν αιώνα, ένας μη περονιστής πρόεδρος κατάφερε να ολοκληρώσει την προεδρική του θητεία. Χωρίς να φυγαδευτεί με ελικόπτερο από τη στέγη του προεδρικού μεγάρου (όπως έγινε το 2001) ή να συλληφθεί από τους στρατιωτικούς, όπως γινόταν τις δεκαετίες του 1960.
Η Αργεντινή βρίσκεται στο χειρότερο επίπεδο των τελευταίων 15 ετών. Η φτώχεια έχει φτάσει στο 40% του πληθυσμού, το ΑΕΠ συρρικώνεται τα τελευταία χρόνια, η αγοραστική δύναμη είναι στο ναδίρ, ο πληθωρισμός τρέχει με πάνω από 50% και το ΔΝΤ περιμένει στη γωνία να δει πώς το Μπουένος Αϊρες θα συνεχίσει (αν συνεχίσει) να χειρίζεται τις δόσεις του δανείου-μαμούθ που έλαβε. Και η υπομονή του κόσμου έχει εξαντληθεί.
Όσο για διεθνείς συμμαχίες, ούτε λόγος. Η Βραζιλία του Ζαΐρ Μπολσονάρο δεν θέλει να βλέπει ούτε ζωγραφιστούς τους περονιστές. Μάλιστα, δεν πρόκειται να στείλει κανέναν στην τελετή ορκωμοσίας, γεγονός πρωτοφανές. Οι παλαιές συμμαχίες του Μπουένος Άιρες δεν υπάρχουν. Στη Χιλή ο πρόεδρος Πινιέρα είναι από το κεντροδεξιό στρατόπεδο, στη Βολιβία ο Μοράλες φυγαδεύτηκε στο Μεξικό (αφού επιχείρησε να νοθεύσει το εκλογικό αποτέλεσμα), η Βενεζουέλα έχει τα δικά της δράματα. Ακόμα και στην μικροσκοπική Ουρουγουάη, η αριστερά έχασε την εξουσία μετά από 15 χρόνια.
Και ως κερασάκι στην τούρτα οι υποθέσεις διαφθοράς που αφορούν στην νυν αντιπρόεδρο Κριστίνα Φερνάντες και τα στελέχη των δικών της κυβερνήσεων. Πολλοί έχουν ήδη καταδικαστεί, άλλοι κυκλοφορούν ελεύθεροι με περιοριστικούς όρους, άλλοι είναι στο εδώλιο. Η ίδια έχει εμφανιστεί στο δικαστήριο και έχει ακόμα μέλλον. Η δε κόρη της -που επίσης κατηγορείται- βρίσκεται στην Κούβα. Επισήμως, είναι άρρωστη.
Αξίζει να σημειωθεί ότι στην αποχαιρετιστήρια ογκώδη συγκέντρωση του απερχόμενου προέδρου Μάκρι, χιλιάδες πολίτες φώναζαν «την θέλουμε φυλακή», αναφερόμενοι προφανώς στην υπόδικη Κριστίνα Φερνάντες.
Το έργο λοιπόν του νέου προέδρου θα είναι εξαιρετικά δύσκολο και δεν θα υπάρξει καμία περίοδος χάριτος. Και ας του υποσχέθηκε ο Μάκρι εποικοδομητική και όχι καταστροφική αντιπολίτευση.
Πάντως, το μεγαλύτερο στοίχημα για τον Αλμπέρτο Φερνάντες είναι να αποδείξει ότι δεν είναι απλά μια μαριονέτα στα χέρια της αντιπροέδρου και του δικού της κύκλου εξουσίας. Ο ίδιος ξεκαθάρισε ότι είναι το «αφεντικό», ανακοινώνοντας τα δικά του έμπιστα άτομα για το Υπουργικό Συμβούλιο. Αλλά στις καρέκλες κανείς δεν μένει για πάντα.
Το ίδιο ισχύει και για τα προστατευτικά κιγκλιδώματα από το χώρο μπροστά από το προεδρικό μέγαρο: Τώρα τα αφαίρεσαν, επειδή έρχεται μια νέα κυβέρνηση με διάθεση να βοηθήσει τους μη προνομιούχους, άρα δεν θα υπάρξει αναταραχή. Αλλά εξίσου εύκολα μπορούν να μπουν ξανά στη θέση τους. Έχει συμβεί πολλές φορές στο παρελθόν.
Τουλάχιστον, ο απερχόμενος και ο νυν πρόεδρος συμφώνησαν να παραδώσουν ομαλά τα σύμβολα της εξουσίας, όπως άλλωστε συμβαίνει σε όλες τις χώρες της Λατινικής Αμερικής. Ακόμα και αυτό ήταν πρωτοφανές. Διότι το 2015 η τότε απερχόμενη Φερνάντες δεν μπήκε στον κόπο...
Η ίδια αποφάσισε να εμπλακεί ενεργότερα στην πολιτική, προτείνοντας στον Αλμπέρτο Φερνάντες, κάποτε υπουργό της κυβέρνησής της, να διεκδικήσει την προεδρία με την ίδια στο ρόλο της αντιπροέδρου. Αν και ο Φερνάντες υπήρξε στο παρελθόν σφοδρός επικριτής της, δέχθηκε την πρόταση και κέρδισε με άνεση τις εκλογές του Οκτωβρίου. Ο κεντροδεξιός πρόεδρος Μαουρίσιο Μάκρι δεν κατάφερε να επανεκλεγεί.
Σε μια περίοδο που η κοινωνική αναταραχή διογκώνεται στην Λατινική Αμερική με πολύνεκρες διαδηλώσεις στη Χιλή, το Εκουαδόρ, την Κολομβία, τη Βενεζουέλα και την Βολιβία, η Αργεντινή δεν βρίσκεται σε πολύ καλύτερη κατάσταση.
Η χώρα κατάφερε, ωστόσο, να γλιτώσει μια νέα κοινωνική έκρηξη, ακριβώς λόγω των εκλογών που έφεραν τους περονιστές πίσω στην εξουσία. Το πολιτικό τοπίο όμως έχει αλλάξει: Ο Μάκρι μπορεί να έχασε τις εκλογές, αλλά πέτυχε ένα σημαντικότατο ποσοστό της τάξης του 40%, δείχνοντας ότι είναι εδώ για να μείνει. Και θα μείνει, αφού στο νέο Κογκρέσο οι περονιστές δεν έχουν την πλειοψηφία για να περάσουν το νομοθετικό τους έργο.
Μάλιστα, ο Μάκρι πέτυχε κάτι πρωτόγνωρο για τη χώρα: Μετά από έναν αιώνα, ένας μη περονιστής πρόεδρος κατάφερε να ολοκληρώσει την προεδρική του θητεία. Χωρίς να φυγαδευτεί με ελικόπτερο από τη στέγη του προεδρικού μεγάρου (όπως έγινε το 2001) ή να συλληφθεί από τους στρατιωτικούς, όπως γινόταν τις δεκαετίες του 1960.
Η Αργεντινή βρίσκεται στο χειρότερο επίπεδο των τελευταίων 15 ετών. Η φτώχεια έχει φτάσει στο 40% του πληθυσμού, το ΑΕΠ συρρικώνεται τα τελευταία χρόνια, η αγοραστική δύναμη είναι στο ναδίρ, ο πληθωρισμός τρέχει με πάνω από 50% και το ΔΝΤ περιμένει στη γωνία να δει πώς το Μπουένος Αϊρες θα συνεχίσει (αν συνεχίσει) να χειρίζεται τις δόσεις του δανείου-μαμούθ που έλαβε. Και η υπομονή του κόσμου έχει εξαντληθεί.
Όσο για διεθνείς συμμαχίες, ούτε λόγος. Η Βραζιλία του Ζαΐρ Μπολσονάρο δεν θέλει να βλέπει ούτε ζωγραφιστούς τους περονιστές. Μάλιστα, δεν πρόκειται να στείλει κανέναν στην τελετή ορκωμοσίας, γεγονός πρωτοφανές. Οι παλαιές συμμαχίες του Μπουένος Άιρες δεν υπάρχουν. Στη Χιλή ο πρόεδρος Πινιέρα είναι από το κεντροδεξιό στρατόπεδο, στη Βολιβία ο Μοράλες φυγαδεύτηκε στο Μεξικό (αφού επιχείρησε να νοθεύσει το εκλογικό αποτέλεσμα), η Βενεζουέλα έχει τα δικά της δράματα. Ακόμα και στην μικροσκοπική Ουρουγουάη, η αριστερά έχασε την εξουσία μετά από 15 χρόνια.
Και ως κερασάκι στην τούρτα οι υποθέσεις διαφθοράς που αφορούν στην νυν αντιπρόεδρο Κριστίνα Φερνάντες και τα στελέχη των δικών της κυβερνήσεων. Πολλοί έχουν ήδη καταδικαστεί, άλλοι κυκλοφορούν ελεύθεροι με περιοριστικούς όρους, άλλοι είναι στο εδώλιο. Η ίδια έχει εμφανιστεί στο δικαστήριο και έχει ακόμα μέλλον. Η δε κόρη της -που επίσης κατηγορείται- βρίσκεται στην Κούβα. Επισήμως, είναι άρρωστη.
Αξίζει να σημειωθεί ότι στην αποχαιρετιστήρια ογκώδη συγκέντρωση του απερχόμενου προέδρου Μάκρι, χιλιάδες πολίτες φώναζαν «την θέλουμε φυλακή», αναφερόμενοι προφανώς στην υπόδικη Κριστίνα Φερνάντες.
Το έργο λοιπόν του νέου προέδρου θα είναι εξαιρετικά δύσκολο και δεν θα υπάρξει καμία περίοδος χάριτος. Και ας του υποσχέθηκε ο Μάκρι εποικοδομητική και όχι καταστροφική αντιπολίτευση.
Πάντως, το μεγαλύτερο στοίχημα για τον Αλμπέρτο Φερνάντες είναι να αποδείξει ότι δεν είναι απλά μια μαριονέτα στα χέρια της αντιπροέδρου και του δικού της κύκλου εξουσίας. Ο ίδιος ξεκαθάρισε ότι είναι το «αφεντικό», ανακοινώνοντας τα δικά του έμπιστα άτομα για το Υπουργικό Συμβούλιο. Αλλά στις καρέκλες κανείς δεν μένει για πάντα.
Το ίδιο ισχύει και για τα προστατευτικά κιγκλιδώματα από το χώρο μπροστά από το προεδρικό μέγαρο: Τώρα τα αφαίρεσαν, επειδή έρχεται μια νέα κυβέρνηση με διάθεση να βοηθήσει τους μη προνομιούχους, άρα δεν θα υπάρξει αναταραχή. Αλλά εξίσου εύκολα μπορούν να μπουν ξανά στη θέση τους. Έχει συμβεί πολλές φορές στο παρελθόν.
Τουλάχιστον, ο απερχόμενος και ο νυν πρόεδρος συμφώνησαν να παραδώσουν ομαλά τα σύμβολα της εξουσίας, όπως άλλωστε συμβαίνει σε όλες τις χώρες της Λατινικής Αμερικής. Ακόμα και αυτό ήταν πρωτοφανές. Διότι το 2015 η τότε απερχόμενη Φερνάντες δεν μπήκε στον κόπο...