Η κυβέρνηση της Τεχεράνης προκάλεσε εκ νέου ανησυχία στη Δύση ανακοινώνοντας τη Δευτέρα ότι ξαναρχίζει τις εργασίες εμπλουτισμού ουρανίου κατά παράβαση διεθνούς συμφωνίας του 2015. «Εδώ και λίγα λεπτά, η διαδικασία παραγωγής ουρανίου σε βαθμό εμπλουτισμού 20% ξεκίνησε στην μονάδα του Φόρντο» δήλωσε εκπρόσωπος της ιρανικής κυβέρνησης.


Αυτό σημαίνει ότι το παραγόμενο ουράνιο θα αποτελείται κατά 20% από το ισότοπο U-235, το μόνο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε πυρηνικούς αντιδραστήρες και πυρηνικά όπλα.Το ποσοστό αυτό υπερβαίνει το 3 με 5 τοις εκατό που απαιτείται για την παραγωγή πυρηνικών καυσίμων, υπολείπεται όμως σημαντικά του 90% που απαιτείται για την ανάπτυξη πυρηνικών όπλων.


Μείγμα διαφορετικών ισοτόπων το ουράνιο


Το ουράνιο υπάρχει στη φύση ως μείγμα διαφορετικών ισοτόπων. Το κυριότερο από αυτά είναι το U-238, το οποίο αντιστοιχεί στο 99% του μεταλλεύματος ουρανίου και δεν θεωρείται σχάσιμο. H περιεκτικότητα σε U-235 δεν υπερβαίνει το 0,7%.


Η διαδικασία εμπλουτισμού αφορά την απομάκρυνση όσο γίνεται περισσότερου U-238 προκειμένου να αυξηθεί η περιεκτικότητα σε U-235. Είναι ένα δύσκολο εγχείρημα, δεδομένου ότι όλα τα ισότοπα έχουν παραπλήσιες φυσικοχημικές ιδιότητες και είναι αδύνατο να απομονωθούν με χημικές μεθόδους.


Στη διαδικασία εμπλουτισμού, το ουράνιο αρχικά μετατρέπεται σε αέριο εξαφθοριούχο ουράνιο και διοχετεύεται σε μεγάλες φυγοκέντρους, οι οποίες διαχωρίζουν τα ισότοπα ανάλογα με το βάρος τους: το πολύτιμο U-235 βγαίνει από την κορυφή της φυγοκέντρου, το άχρηστο U-238 μένει στον πουθμένα και απορρίπτεται.


Οι φυγόκεντροι εμπλουτισμού ουρανίου έχουν τη μορφή μεγάλων κυλίνδρων (Πηγή: IRNA)


Τι γίνεται με την πυρηνική συμφωνία;


Το 2015, το Ιράν συμφώνησε με τις μεγάλες Δυτικές δυνάμεις να περιορίσει το πυρηνικό πρόγραμμά του με αντάλλαγμα την άρση των οικονομικών κυρώσεων που γονάτιζαν την ιρανική οικονομία. Η Δύση κατηγορούσε την Τεχεράνη για μυστικό πρόγραμμα ανάπτυξης πυρηνικών όπλων, ενώ η Τεχεράνη επέμενε ότι το πυρηνικό της πρόγραμμα αφορούσε αποκλειστικά τη δημιουργία αντιδραστήρων για πυρηνική ενέργεια.


Με την επανέναρξη της επιχείρησης εμπλουτισμού ουρανίου, το Ιράν παραβιάζει τη διεθνή συμφωνία JCPOA, η οποία επέτρεπε εμπλουτισμό μόνο μέχρι το επίπεδο του 3,67%, και απαγόρευε πλήρως τον εμπλουτισμό ουρανίου στην εγκατάσταση του Φόρντοβ, η οποία κατασκευάστηκε μέσα σε ένα βουνό, προφανώς για την προστασία της από αεροπορικούς βομβαρδισμούς.


Σύμφωνα με τα ιρανικά ΜΜΕ, ο Ιρανός πρόεδρος Χασάν Ρουχανί ήταν «υποχρεωμένος» να ξαναρχίσει την επιχείρηση εμπλουτισμού σύμφωνα με νέο νόμο που προβλέπει την παραγωγή τουλάχιστον 120 κιλών ουρανίου 20%.


Απειλές από Ισραήλ


Ο νόμος ψηφίστηκε μετά τη δολοφονία το Νοέμβριο του κορυφαίου Ιρανού πυρηνικού επιστήμονα Μοχσέβ Φακριζαντέχ, για την οποία το Ιράν κατηγορεί το Ισραήλ.


Είχε προηγηθεί εξάλλου η απόφαση του Ντόναλντ Τραμπ να αποσύρει της ΗΠΑ από την JCPOA το 2018 και να επιβάλλει μονομερώς νέες οικονομικές κυρώσεις στο Ιράν.


Μέχρι στιγμής η Τεχεράνη δεν έχει διευκρινίσει τι σκοπεύει να κάνει με τα 120 κιλά εμπλουτισμένου ουρανίου. Ουράνιο σε βαθμό εμπλουτισμού 20% χρησιμοποιείται μόνο σε ερευνητικούς αντιδραστήρες και όχι σε πυρηνικούς σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής. Θεωρητικά, όμως, το ουράνιο 20% θα μπορούσε να εμπλουτιστεί περαιτέρω και να χρησιμοποιηθεί σε πυρηνικά όπλα, όπως προειδοποίησε τον Δεκέμβριο η οργάνωση Arms Control Association.


Όπως ανέφερε, τα 120 κιλά ουρανίου 20% που σκοπεύει να παραγάγει το Ιράν αντιστοιχούν στο ήμισυ της ποσότητας U-235 που απαιτείται για μια πυρηνική βόμβα. Η επανέναρξη της επιχείρησης εμπλουτισμού σίγουρα περιπλέκει το σχέδιο της επόμενης αμερικανικής κυβέρνησης υπό τον Τζο Μπάιντεν να επιστρέψουν οι ΗΠΑ στη συμφωνία JCPOA.


Προκαλεί επίσης αντιδράσεις στο Ισραήλ, το οποίο ανησυχεί ότι θα μπορούσε να γίνει στόχος μελλοντικής πυρηνικής επίθεσης. Στην Ιερουσαλήμ, ο πρόεδρος Μπένζαμιν Νετανιάχου κατηγόρησε την Τεχεράνη ότι αναπτύσσει πυρηνικά όπλα, και απείλησε εκ νέου τη γειτονική χώρα.


«Το Ισραήλ δεν θα επιτρέψει στο Ιράν να αναπτύξει πυρηνικά όπλα» ξεκαθάρισε.