Ως ένα σημαντικό βήμα προς τον στόχο για έναν κόσμο χωρίς πυρηνικά όπλα και μία ισχυρή εκδήλωση της υποστήριξης των πολυμερών προσεγγίσεων στον πυρηνικό αφοπλισμό, χαιρετίζει ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες τη σημερινή θέση σε ισχύ της Συνθήκης για την Απαγόρευση των Πυρηνικών Όπλων.


Παράλληλα, καλεί όλα τα κράτη-μέλη να συνεργαστούν προκειμένου να κάνουν πραγματικότητα αυτόν τον στόχο για να βελτιωθεί η συλλογική ασφάλεια.


Παραμένει υψηλά η προτεραιότητα αφοπλισμού των Ηνωμένων Εθνών


Ξεκινώνοντας το μήνυμά του, ο γενικός γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών δηλώνει πως με χαρά αναγνωρίζει επίσημα τη σημερινή θέση σε ισχύ της Συνθήκης για την Απαγόρευση των Πυρηνικών Όπλων, της πρώτης πολυμερούς συνθήκης για τον πυρηνικό αφοπλισμό για πάνω από δύο δεκαετίες και τονίζει πως η εξάλειψη των πυρηνικών όπλων παραμένει η υψηλότερη προτεραιότητα αφοπλισμού των Ηνωμένων Εθνών.


Επίσης, συγχαίρει τα κράτη που έχουν επικυρώσει τη Συνθήκη και καλωσορίζει τον καθοριστικό ρόλο της κοινωνίας των πολιτών στην πρόοδο των διαπραγματεύεσων και της θέσης της Συνθήκης σε ισχύ. «Οι επιζώντες των πυρηνικών εκρήξεων και των πυρηνικών δοκιμών, μας έχουν δώσει τραγικές μαρτυρίες και υπήρξαν η ηθική δύναμη πίσω από τη Συνθήκη. Η θέση σε ισχύ είναι ένας φόρος τιμής στη συνεχή τους υποστήριξη» επισημαίνει.

Περαιτέρω, ο Αντόνιο Γκουτέρες ως θεματοφύλακάς της προσβλέπει στην εκτέλεση των καθηκόντων που του αναθέτει η Συνθήκη, συμπεριλαμβανομένης της προετοιμασίας της Πρώτης Συνάντησης των κρατών-μερών. Στη συνέχεια αναδεικνύει τη σημασία επείγουσας δράσης για την εξάλειψη των πυρηνικών. «Τα πυρηνικά όπλα δημιουργούν αυξανόμενους κινδύνους και ο κόσμος μας χρειάζεται επείγουσα δράση, ώστε να εξασφαλίσει την εξάλειψη τους και να προλάβει τις καταστροφικές ανθρώπινες και περιβαλλοντικές συνέπειες που η χρήση τους μπορεί θα προκαλούσε» σημειώνει χαρακτηριστικά.


Η Συνθήκη για την Απαγόρευση των Πυρηνικών Όπλων εγκρίθηκε (με τις ψήφους 122 κρατών υπέρ, με μία ψήφο κατά και μία αποχή) από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στις 7 Ιουλίου 2017. Η Ονδούρα επικύρωσε τη Συνθήκη ως 50ό κράτος στα τέλη Οκτωβρίου, εξέλιξη μετά την οποία άρχισε η αντίστροφη μέτρηση ώστε να τεθεί σε ισχύ έπειτα από 90 ημέρες, στις 22 Ιανουαρίου 2021. Έως σήμερα έχει υπογραφεί από 86 χώρες και την έχουν επικυρώσει 51, οι οποίες είναι συμβαλλόμενα μέρη.


Η Συνθήκη για την Απαγόρευση Πυρηνικών Όπλων (TPNW) περιλαμβάνει ένα ολοκληρωμένο σύνολο απαγορεύσεων συμμετοχής σε δραστηριότητες πυρηνικών όπλων. Σε αυτά περιλαμβάνονται δεσμεύσεις για τη μη ανάπτυξη, δοκιμή, παραγωγή, απόκτηση, διάθεση, αποθήκευση, χρησιμοποίηση ή απειλή χρήσης πυρηνικών όπλων. Η Συνθήκη απαγορεύει, επίσης, την ανάπτυξη πυρηνικών όπλων στην εθνική επικράτεια και την παροχή βοήθειας σε οποιοδήποτε κράτος για τη διεξαγωγή απαγορευμένων δραστηριοτήτων.


Τον Νοέμβριο, ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ είχε επικρίνει τη Συνθήκη, εκτιμώντας ότι στην πράξη θα έχει μηδενικό αποτέλεσμα, καθώς ουδεμία από τις χώρες που διαθέτουν πυρηνικά οπλοστάσια δεν είχε υπογράψει το κείμενο. Οι υπέρμαχοι της κατάργησης των πυρηνικών όπλων, όπως είχε μεταδώσει σε τηλεγράφημά του το ΑΠΕ-ΜΠΕ τον Οκτώβριο, ελπίζουν ότι η επικύρωση της Συνθήκης θα έχει τον ίδιο αντίκτυπο με προηγούμενες διεθνείς συνθήκες που απαγορεύουν τις νάρκες ξηράς και τα πυρομαχικά διασποράς: τον στιγματισμό της κατοχής και της χρήσης πυρηνικών όπλων, που μπορεί να οδηγήσει σε αλλαγή συμπεριφοράς ακόμη και από χώρες που δεν έχουν υπογράψει.


Τα κράτη με πυρηνικά όπλα, από την πλευρά τους, υποστηρίζουν ότι τα οπλοστάσια τους χρησιμεύουν ως αποτρεπτικά και λένε ότι δεσμεύονται με τη Συνθήκη για τη Μη Διάδοση Πυρηνικών Όπλων, η οποία αποσκοπεί στην αποτροπή διάδοσης πυρηνικών όπλων σε άλλες χώρες.