Μεγάλη συζήτηση γίνεται σχετικά με το ποιες χώρες θα αντικαταστήσουν την επιρροή των ΗΠΑ στο Αφγανιστάν όταν αυτές αποσυρθούν πλήρως. Οι πρόσφατες εξελίξεις δείχνουν ότι η Αγκυρα επιδιώκει να παίξει ρόλο στη διπλωματία και την ασφάλεια στην Καμπούλ.

Εκτός από την εκπαίδευση Αφγανών στρατιωτών, η Τουρκία παρέχει εδώ και καιρό ασφάλεια στο αεροδρόμιο της Καμπούλ και έχει προσφερθεί να συνεχίσει να το πράττει εάν λάβει οικονομική υποστήριξη από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η προσφορά ασφάλειας της Τουρκίας στα αεροδρόμια μπορεί εν μέρει να αποτελέσει μέτρο καλής θέλησης για να πείσει την Ουάσινγκτον να χαλαρώσει τις κυρώσεις στην Αγκυρα μετά την απόκτηση του ρωσικού πυραυλικού αμυντικού συστήματος S-400 και να της επιτρέψει να επιστρέψει στο πρόγραμμα παραλαβής μαχητικών F-35.

Οι Ταλιμπάν, ωστόσο, απέρριψαν την τουρκική παρουσία ασφαλείας στο αεροδρόμιο μετά την αποχώρηση των Ηνωμένων Πολιτειών. Την ίδια εβδομάδα, ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ, ανακοίνωσε ότι η Συμμαχία είχε συμφωνήσει σε μεταβατική χρηματοδότηση για το αεροδρόμιο και υπαινίχθηκε έναν βασικό τουρκικό ρόλο, υποδηλώνοντας ότι συνεχίζονται οι διαπραγματεύσεις.

Η διασφάλιση του αεροδρομίου της Καμπούλ είναι ένας κρίσιμος στόχος μετά την απόσυρση για το ΝΑΤΟ: Το αεροδρόμιο αποτελεί βασικό σημείο εισόδου για διπλωμάτες και εργαζομένους στη διεθνή βοήθεια και οι εκρήξεις βίας που είναι πιθανό να ακολουθήσουν την πλήρη απόσυρση των ΗΠΑ υπογραμμίζουν τον κρίσιμο ρόλο του ως σημείου εκκένωσης.

Η Αγκυρα διατηρεί εξαιρετικές σχέσεις με την Καμπούλ και τους Ταλιμπάν. Αποδέχθηκε το αίτημα της κυβέρνησης Μπάιντεν να διοργανώσει ειρηνευτική διάσκεψη με τους Ταλιμπάν τον Απρίλιο, αν και ακυρώθηκε όταν οι τελευταίοι αρνήθηκαν να παραστούν. Η Τουρκία έχει επίσης στενούς δεσμούς με βασικούς περιφερειακούς παίκτες, την Κίνα και το Πακιστάν, και βοήθησε στην ίδρυση της διαδικασίας «Heart of Asia - Istanbul - Process», μια περιφερειακή οργάνωση, που επικεντρώνεται στο Αφγανιστάν και ξεκίνησε το 2011.

Στόχος είναι η μείωση εντάσεων

Ως μέρος ενός τριμερούς φόρουμ με το Ισλαμαμπάντ και την Καμπούλ, η Αγκυρα θα μπορούσε επίσης να μεσολαβήσει για τη μείωση των εντάσεων μεταξύ Αφγανιστάν και Πακιστάν, το οποίο είναι σύμμαχο με τους Ταλιμπάν. Οι Ηνωμένες Πολιτείες επιδίωξαν να παίξουν έναν παρόμοιο ρόλο, βλέποντας τους ισχυρότερους δεσμούς Αφγανιστάν - Πακιστάν ως κλειδί για να βοηθήσουν την ειρηνευτική διαδικασία στο Αφγανιστάν.

Υπάρχουν όρια στον μελλοντικό ρόλο της Τουρκίας στο Αφγανιστάν;

Παρόλο που η αφγανική κυβέρνηση είχε ήδη δώσει το «πράσινο φως», η Αγκυρα πρέπει να δημιουργήσει ασφαλείς σχέσεις με όλα τα μέρη της σύγκρουσης, συμπεριλαμβανομένων των Ταλιμπάν. Αν και η αρχική απάντηση των Ταλιμπάν στην προσφορά της Τουρκίας δεν ήταν πολύ ελπιδοφόρα, δεν έβαλε την τουρκική αποστολή στην κατηγορία των εχθρών της. Η στάση της απέναντι στις τουρκικές δυνάμεις στο Αφγανιστάν ήταν διαφορετική απ’ ό,τι σε άλλες στρατιωτικές αποστολές στη χώρα, παρόλο που θεωρείται ότι η αποστολή είναι μεταξύ των «ξένων δυνάμεων». Η Τουρκία χρειάζεται, επίσης, επιπλέον υλικοτεχνικό, οικονομικό και στρατιωτικό εξοπλισμό και προσωπικό για τη φύλαξη του αεροδρομίου. Αυτό σημαίνει επιπλέον δαπάνες για μια χώρα που έχει «ανοιχτεί» σε διάφορα μέρη της υφηλίου και πιθανόν το Κατάρ να χρειαστεί να ανοίξει περισσότερο την κάνουλα με το ρευστό. Ακόμα κι αν οι Ταλιμπάν δέχτηκαν την παρουσία τουρκικής αποστολής στη χώρα, κανείς δεν θα μπορούσε να περιμένει από αυτούς να αποδεχτούν τη διατήρηση μιας αμερικανικής στρατιωτικής αποστολής. Το γεγονός αυτό θα αποτελούσε μεγάλη πρόκληση για την αφγανική κυβέρνηση και πιθανό σημείο τριβής.

Εάν η αμερικανική παρουσία στο Αφγανιστάν περιοριζόταν στη σφαίρα των πολιτικών αποστολών, οι Ταλιμπάν πιθανόν να αντιδρούσαν θετικά. Σε αυτήν την περίπτωση, ωστόσο, η τουρκική κυβέρνηση θα μπορούσε να βρεθεί σε μια πολύ δύσκολη θέση στο εσωτερικό της χώρας, κατηγορουμένη από την αντιπολίτευση ότι η κυβέρνηση έστειλε τουρκικά στρατεύματα στην «κόλαση» απ’ όπου οι Αμερικανοί στρατιώτες «διέφυγαν».

Οι συνεχιζόμενες εντάσεις με την Ουάσινγκτον για τη συμφωνία των S-400 θα μπορούσαν να περιορίσουν τις διπλωματικές προσπάθειές της και μια πιθανή εχθρική στάση των Ταλιμπάν θα περιορίσει τον ρόλο ασφαλείας της Τουρκίας. Πιο πιεστικές προτεραιότητες πιο κοντά στα σύνορά της, ειδικά στη Συρία και στο Ιράκ, θα περιορίσουν τον χώρο πολιτικής επιρροής που η τουρκική κυβέρνηση επιδιώκει να ασκήσει στο Αφγανιστάν.

Για τις Ηνωμένες Πολιτείες, οποιοσδήποτε ενισχυμένος ρόλος, μετά την απόσυρσή τους, για έναν σύμμαχο του ΝΑΤΟ με τον μεγαλύτερο στρατό της Συμμαχίας φαίνεται ότι είναι αναγκαίος - ακόμα και αν συγκρούεται μαζί του.