ΕΚΤΑΚΤΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
Άρωμα γυναίκας στο ΝΑΤΟ – Έξι «σιδηρές κυρίες» θέτουν σοβαρή υποψηφιότητα
Έξι «σιδηρές κυρίες» θέτουν σοβαρή υποψηφιότητα για τη θέση του επικεφαλής της Συμμαχίας
Η θέση του επικεφαλής του ΝΑΤΟ… αδειάζει τον Σεπτέμβριο
του 2022, όμως οι διεργασίες έχουν ξεκινήσει ήδη για το κατάλληλο πρόσωπο που θα ηγηθεί του οργανισμού, διαδεχόμενο τον Γενς Στόλτενμπεργκ και στην παρούσα συγκυρία με «μέτωπα» σε Ρωσία και Κίνα. Τα «πηγαδάκια» στις Βρυξέλλες λένε πως το πρόσωπο αυτό δεν αποκλείεται να είναι αυτήν τη φορά γυναίκα, αρκεί να πληροί κάποιες βασικές προϋποθέσεις. Μεταξύ αυτών, να έχει κατάλληλο βιογραφικό (με θητεία το λιγότερο στην κεφαλή υπουργείου Εξωτερικών ή Άμυνας και κατά προτίμηση να έχει διατελέσει αρχηγός κράτους-μέλους). Να χαίρει της αμερικανικής υποστήριξης, να προέρχεται από χώρα που ικανοποιεί τις ενδοΝΑΤΟϊκές ισορροπίες και η επιλογή του να στέλνει μήνυμα στη Ρωσία (όχι όμως και με πολύ επιθετικό τρόπο).
Ποιος τα ικανοποιεί όλα αυτά; Ενδεχομένως η Κολίντα Γκράμπαρ-Κιτάροβιτς, η πρώην πρόεδρος της Κροατίας, η οποία έχει και το επιπλέον προσόν πως είχε εργασθεί ήδη στο ΝΑΤΟ ως βοηθός γ.γ. για τη δημόσια διπλωματία, το διάστημα 2011-2014. Η κ. Γκράμπαρ-Κιτάροβιτς έχει επίσης διατελέσει στη χώρα της υπουργός Ευρώπης και υπουργός Εξωτερικών - πριν από την προεδρία. Ρόλοι μέσω των οποίων συνετέλεσε στο χτίσιμο της υποψηφιότητας της Κροατίας για την είσοδό της στην Ε.Ε. και στο ΝΑΤΟ. Αλλά και παλιότερα, ως πρέσβης της Κροατίας στις ΗΠΑ (το διάστημα 2008-2011) έχτισε δεσμούς με την Ουάσινγκτον, που μπορούν να της αποδειχθούν χρήσιμοι τώρα. Η πρώην πρόεδρος της Κροατίας θα ήταν, δε, μια υποψηφιότητα από το ανατολικοευρωπαϊκό λόμπι, που πιέζει για μεγαλύτερο ρόλο στη Βορειοατλαντική Συμμαχία. Έχει, όμως, και κάποια μειονεκτήματα. Αφενός, η μάλλον φιλική συνάντηση που είχε με τον Ρώσο πρόεδρο, Βλαντιμίρ Πούτιν, στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 2018 (που έγινε στη Μόσχα), δεν δείχνει να βοηθάει στο μήνυμα που θέλει να περάσει η Συμμαχία στους Ρώσους.
Επίσης, αρνητικά καταγράφηκε η στροφή της προς την άκρα Δεξιά (η Κολίντα Γκράμπαρ-Κιτάροβιτς είναι συντηρητική πολιτικός), προκειμένου να κερδίσει ψήφους στις τελευταίες προεδρικές εκλογές του 2019, τις οποίες τελικά έχασε από τον κεντροαριστερό πρώην πρωθυπουργό, Ζόραν Μιλάνοβιτς.
Η υποψηφιότητα της Κάλιουλαϊντ σκοντάφτει στο γεγονός ότι ένας γ.γ. του ΝΑΤΟ προερχόμενος από μια χώρα της Βαλτικής ίσως φαινόταν μια πολύ «επιθετική» επιλογή απέναντι στη Ρωσία. Το ίδιο ισχύει και για τη Λιθουανή πρώην πρόεδρο Ντάλια Γκριμπαουσκάιτε. Παρότι θα ήταν καλό να περάσει μήνυμα στη Μόσχα ότι οι ανατολικοευρωπαϊκές θέσεις μετρούν στη Συμμαχία, ταυτόχρονα η επιλογή, αναφέρουν οι αναλυτές, δεν θα πρέπει να δημιουργήσει πρόσκομμα στις μελλοντικές ενέργειες των ΗΠΑ, προκειμένου να αποκατασταθεί κάποια ισορροπία με τη Ρωσία.
Πολύ περισσότερο πιθανή βρετανική «νίκη» εντός του ΝΑΤΟ θεωρείται να αναδειχθεί κάποιος σαν τον πρώην σύμβουλο εθνικής ασφαλείας της Βρετανίας Μαρκ Σέντβιλ στη θέση του αναπληρωτή γ.γ. του ΝΑΤΟ.
Μια άλλη δυτικοευρωπαϊκή χώρα που πιστεύει πως ήρθε η ώρα να διεκδικήσει το αξίωμα είναι η Ιταλία. Ήδη έχει εκφράσει το ενδιαφέρον της για τη συγκεκριμένη θέση η Φεντερίκα Μογκερίνι, πρώην επικεφαλής Εξωτερικών Υποθέσεων της Ε.Ε. και πρώην υπουργός Εξωτερικών της Ιταλίας. Στη δική της περίπτωση θεωρείται πιθανό πως μπορεί να μη λάβει την υποστήριξη των ΗΠΑ για τη θέση. Ο πρώην πρωθυπουργός Ενρίκο Λέτα θεωρείται μια πιο υποσχόμενη υποψηφιότητα.
Αλλά δυτικοευρωπαϊκά ονόματα που έχουν ακουστεί είναι εκείνα του Ολλανδού πρωθυπουργού, Μαρκ Ρούτε, και της Βελγίδας υπουργού Εξωτερικών, Σοφί Βίλμες, που διετέλεσε ένα διάστημα υπηρεσιακή πρωθυπουργός.
Σε κάθε περίπτωση, παρόλο που τα πιο ισχυρά ΝΑΤΟϊκά μέλη εξακολουθούν να είναι οι ΗΠΑ, η Γερμανία, η Γαλλία και η Βρετανία, ρόλο θα παίξει και ο αριθμός των ψήφων, πολλές από τις οποίες είναι ανατολικοευρωπαϊκές.
Ποιος τα ικανοποιεί όλα αυτά; Ενδεχομένως η Κολίντα Γκράμπαρ-Κιτάροβιτς, η πρώην πρόεδρος της Κροατίας, η οποία έχει και το επιπλέον προσόν πως είχε εργασθεί ήδη στο ΝΑΤΟ ως βοηθός γ.γ. για τη δημόσια διπλωματία, το διάστημα 2011-2014. Η κ. Γκράμπαρ-Κιτάροβιτς έχει επίσης διατελέσει στη χώρα της υπουργός Ευρώπης και υπουργός Εξωτερικών - πριν από την προεδρία. Ρόλοι μέσω των οποίων συνετέλεσε στο χτίσιμο της υποψηφιότητας της Κροατίας για την είσοδό της στην Ε.Ε. και στο ΝΑΤΟ. Αλλά και παλιότερα, ως πρέσβης της Κροατίας στις ΗΠΑ (το διάστημα 2008-2011) έχτισε δεσμούς με την Ουάσινγκτον, που μπορούν να της αποδειχθούν χρήσιμοι τώρα. Η πρώην πρόεδρος της Κροατίας θα ήταν, δε, μια υποψηφιότητα από το ανατολικοευρωπαϊκό λόμπι, που πιέζει για μεγαλύτερο ρόλο στη Βορειοατλαντική Συμμαχία. Έχει, όμως, και κάποια μειονεκτήματα. Αφενός, η μάλλον φιλική συνάντηση που είχε με τον Ρώσο πρόεδρο, Βλαντιμίρ Πούτιν, στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 2018 (που έγινε στη Μόσχα), δεν δείχνει να βοηθάει στο μήνυμα που θέλει να περάσει η Συμμαχία στους Ρώσους.
Επίσης, αρνητικά καταγράφηκε η στροφή της προς την άκρα Δεξιά (η Κολίντα Γκράμπαρ-Κιτάροβιτς είναι συντηρητική πολιτικός), προκειμένου να κερδίσει ψήφους στις τελευταίες προεδρικές εκλογές του 2019, τις οποίες τελικά έχασε από τον κεντροαριστερό πρώην πρωθυπουργό, Ζόραν Μιλάνοβιτς.
Φαβορί για την ηγεσία του ΝΑΤΟ η Κολίντα Γκράμπαρ-Κιτάροβιτς, πρώην πρόεδρος της Κροατίας, ενώ γερά «παίζουν» και τα ονόματα της Κέρστι Κάλιουλαϊντ, πρώτης γυναίκας προέδρου (εν υπηρεσία) της Εσθονίας, και της πρώην προέδρου της Λιθουανίας Ντάλια Γκριμπαουσκάιτε. Χωρίς πολλές πιθανότητες θεωρείται τυχόν υποψηφιότητα της Τερέζα Μέι.Ακόμα δύο φαβορί γυναίκες υποψήφιες (και προερχόμενες από το λόμπι της «ανατολικής» επέκτασης της Ε.Ε.) είναι η Κέρστι Κάλιουλαϊντ, η πρώτη γυναίκα πρόεδρος (εν υπηρεσία) της Εσθονίας και η πρώην πρόεδρος της Λιθουανίας Ντάλια Γκριμπαουσκάιτε.
Η υποψηφιότητα της Κάλιουλαϊντ σκοντάφτει στο γεγονός ότι ένας γ.γ. του ΝΑΤΟ προερχόμενος από μια χώρα της Βαλτικής ίσως φαινόταν μια πολύ «επιθετική» επιλογή απέναντι στη Ρωσία. Το ίδιο ισχύει και για τη Λιθουανή πρώην πρόεδρο Ντάλια Γκριμπαουσκάιτε. Παρότι θα ήταν καλό να περάσει μήνυμα στη Μόσχα ότι οι ανατολικοευρωπαϊκές θέσεις μετρούν στη Συμμαχία, ταυτόχρονα η επιλογή, αναφέρουν οι αναλυτές, δεν θα πρέπει να δημιουργήσει πρόσκομμα στις μελλοντικές ενέργειες των ΗΠΑ, προκειμένου να αποκατασταθεί κάποια ισορροπία με τη Ρωσία.
Ο ρόλος της Βρετανίας
Πιέσεις, όμως, εντός του ΝΑΤΟ για ανάδειξη του ρόλου της φαίνεται πως ασκεί και η Βρετανία. Η χώρα, στη μετα-Brexit εποχή ενδιαφέρεται να καθιερώσει τον ρόλο της ως αμυντικής υπερδύναμης (όπως είναι, άλλωστε). Με αυτό το δεδομένο, στο «τραπέζι» έχει πέσει και μια πιθανή υποψηφιότητα της πρώην πρωθυπουργού Τερέζα Μέι. Τα προβλήματα εδώ είναι δύο. Πρώτον, ότι η θητεία της Μέι στην κεφαλή της βρετανικής κυβέρνησης θεωρείται μάλλον αποτυχημένη. Δεύτερον, ότι τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. που είναι και μέλη του ΝΑΤΟ δεν θεωρείται πιθανό να στηρίξουν μια βρετανική υποψηφιότητα.Πολύ περισσότερο πιθανή βρετανική «νίκη» εντός του ΝΑΤΟ θεωρείται να αναδειχθεί κάποιος σαν τον πρώην σύμβουλο εθνικής ασφαλείας της Βρετανίας Μαρκ Σέντβιλ στη θέση του αναπληρωτή γ.γ. του ΝΑΤΟ.
Μια άλλη δυτικοευρωπαϊκή χώρα που πιστεύει πως ήρθε η ώρα να διεκδικήσει το αξίωμα είναι η Ιταλία. Ήδη έχει εκφράσει το ενδιαφέρον της για τη συγκεκριμένη θέση η Φεντερίκα Μογκερίνι, πρώην επικεφαλής Εξωτερικών Υποθέσεων της Ε.Ε. και πρώην υπουργός Εξωτερικών της Ιταλίας. Στη δική της περίπτωση θεωρείται πιθανό πως μπορεί να μη λάβει την υποστήριξη των ΗΠΑ για τη θέση. Ο πρώην πρωθυπουργός Ενρίκο Λέτα θεωρείται μια πιο υποσχόμενη υποψηφιότητα.
Αλλά δυτικοευρωπαϊκά ονόματα που έχουν ακουστεί είναι εκείνα του Ολλανδού πρωθυπουργού, Μαρκ Ρούτε, και της Βελγίδας υπουργού Εξωτερικών, Σοφί Βίλμες, που διετέλεσε ένα διάστημα υπηρεσιακή πρωθυπουργός.
Σε κάθε περίπτωση, παρόλο που τα πιο ισχυρά ΝΑΤΟϊκά μέλη εξακολουθούν να είναι οι ΗΠΑ, η Γερμανία, η Γαλλία και η Βρετανία, ρόλο θα παίξει και ο αριθμός των ψήφων, πολλές από τις οποίες είναι ανατολικοευρωπαϊκές.