Ήδη από την τελευτή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων του Τόκιο , κατέστη εμφανής η προσπάθεια της Ιαπωνίας να στείλει ένα μήνυμα: «Ενότητα στην διαφορετικότητα».

Ο σημαιοφόρος της ιαπωνικής αποστολής, ο παίκτης του NBA, Ρούι Χατσιμούρα, και η πασίγνωστη τενίστρια -και νικήτρια τεσσάρων Γκραν Σλαμ- Ναόμι Οσάκα, που μετέφερε την ολυμπιακή φλόγα στον βωμό του Ολυμπιακού Σταδίου του Τόκιο, εμφανίστηκαν μπροστά στην έναρξη των αγώνων, ως τα πρόσωπα μιας νέας Ιαπωνίας.

Χρησίμευσαν όμως και ως υπενθύμιση για το πόσο μακριά πρέπει να φτάσει μια από τις πιο φυλετικά ομοιογενείς χώρες του κόσμου για να αγκαλιάσει την αλλαγή.

Ενώ ο πληθυσμός των γεννημένων στο εξωτερικό κατοίκων και των Ιαπώνων με διπλή καταγωγή έχει αυξηθεί σταδιακά με την πάροδο των χρόνων, οι Ολυμπιακοί Αγώνες χρησίμευαν ως σημεία ελέγχου για το ποια είναι η ιαπωνική ταυτότητα και πώς εξελίσσεται. Οι αγώνες χρησιμεύουν ως υπενθύμιση για το κοινό ότι πολυφυλετικοί αθλητές μπορούν να εκπροσωπούν την Ιαπωνία, μερικές φορές κερδίζοντας και μετάλλια.

«Νομίζω ότι τα πήγαν καλά στην προώθηση της διαφορετικότητας», δήλωσε ο Ιάπωνας τενίστας Τάρο Ντανιέλ σε συνέντευξή του. Ωστόσο, οι Αγώνες έφεραν επίσης στο φως μερικές από τις αποτυχίες της ιαπωνικής κυβέρνησης σε αυτόν τον τομέα κατά το περασμένο έτος, πρόσθεσε ο ίδιος.

Ο Ντανιέλ, του οποίου η μητέρα είναι Γιαπωνέζα και ο πατέρας Αμερικανός, είναι ένας από τους πολλούς αθλητές με διπλή καταγωγή που έχουν αντιμετωπίσει μισαλλοδοξία για την καταγωγή τους και θυμάται να τον κοροϊδεύουν ως παιδί επειδή ήταν μισός Αμερικανός.

«Το να ζεις στην Ιαπωνία και να σε ρωτούν εάν έχεις όπλο και να σε κοροϊδεύουν ήταν σοκαριστικό», είπε. Ο Ντανιέλ παραδέχεται ότι ήταν ευκολότερο να αλλάξει τη συμπεριφορά του για να ταιριάξει στο σύνολο, αλλά είπε ότι γνωρίζει ότι αυτή δεν είναι η απάντηση για τις μελλοντικές γενιές που μπορεί να έχουν ανάμεικτο υπόβαθρο παρόμοιο με το δικό του.

Οικονομικό κίνητρο

Με τον πληθυσμό να μειώνεται και να γερνά, η Ιαπωνία επιζητά το γεννημένο στο εξωτερικό εργατικό δυναμικό για να συνεχίσει να ενεργοποιεί την οικονομική της μηχανή, θεσπίζοντας νομοθεσία που θα φέρει περισσότερους ανθρώπους από το εξωτερικό για να καλύψουν κενές θέσεις στα εργοστάσια και τον τομέα των υπηρεσιών. Στο τέλος του περασμένου έτους, περίπου το 2% του πληθυσμού της Ιαπωνίας ήταν μη Ιάπωνες.

Βήματα προς τα εμπρός

Το επιφανειακό, αντι-μεταναστευτικό και αντι-μειονοτικό συναίσθημα στην Ιαπωνία μπορεί να μην είναι εμφανές σε όλους. Ωστόσο, βρίσκεται εκεί και μερικές φορές κάνει έντονη την παρουσία του. Μετά τον αποκλεισμό της, η Οσάκα δέχθηκε λεκτική επίθεση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για την ταυτότητά της, ενώ πολλοί είπαν ότι δεν είχε δικαίωμα να εκπροσωπήσει τη χώρα.

«Η Ιαπωνία έχει ιστορικό να μην καλωσορίζει όσους έχουν διπλή καταγωγή», δήλωσε ο Yuji Ishizaka, αθλητικός κοινωνιολόγος στο Nara Women’s University. Αλλά η επιλογή της Οσάκα ως τελευταίας λαμπαδηδρόμου «είναι ένα σημαντικό βήμα προς τα εμπρός για μια Ιαπωνία που δεν έχει σκεφτεί πραγματικά τι σημαίνει να είσαι διαφορετικός».

Ο αστέρας του μπάσκετ Χατσιμούρα μίλησε επίσης για το πώς κρυβόταν από τους ανθρώπους ως παιδί επειδή ήταν διαφορετικός και πώς ο αθλητισμός τον βοήθησε να βρει τον δρόμο του.

Ο Χατσιμούρα αντιμετωπίζει πολύ λιγότερη πίεση από την Οσάκα στους Ολυμπιακούς Αγώνες, παίζοντας στην ιαπωνική ομάδα μπάσκετ, η οποία έχει λίγες προσδοκίες να κερδίσει σε έναν όμιλο που περιλαμβάνει δυνάμεις όπως η Ισπανία και η Αργεντινή.

Μια σημαντική ευκαιρία

Με λίγο περισσότερο από μια εβδομάδα να απομένει και πολλά ακόμη αθλήματα να πρέπει να παιχτούν, απομένει να δούμε πόσο θα ικανοποιήσουν οι Ολυμπιακοί Αγώνες του Τόκιο το όνειρο της χώρας να είναι αυτοί οι Αγώνες της διαφορετικότητας.

Σε αυτό πρέπει να αναφερθεί ότι δεν βοήθησε το γεγονός ότι η οργανωτική επιτροπή των Ολυμπιακών Αγώνων του Τόκιο είχε χτυπηθεί από σκάνδαλα σεξισμού μήνες πριν από τους Αγώνες, ενώ ο υπεύθυνος σύνθεσης μουσικής για την τελετή έναρξης, ο Κέιγο Ογιαμάντα, παραιτήθηκε λίγες ημέρες πριν από την εκδήλωση, αφού εμφανίστηκε μια συνέντευξη στην οποία παραδεχόταν ότι εκφόβιζε άγρια συμμαθητές του με αναπηρίες στην παιδική ηλικία.

Αλλά για τον τενίστα Ντανιέλ, οι Ολυμπιακοί Αγώνες είναι μια ευκαιρία που ελπίζει ότι μπορεί να βοηθήσει στην αλλαγή μιας στάσης που μπορεί να φέρει μια διαρκή διαφορά.

«Στο τέλος θα είναι καλό για την κοινωνία να αναλογιστεί τι χρειάζεται για να προχωρήσει», είπε.