στις Ηνωμένες Πολιτείεςπυροδότησαν μια σειρά γεγονότων που θα έβλεπαν την Ουάσινγκτον -μόλις έναν μήνα μετά- να ξεκινάει τον μακροβιότερο πόλεμο στην ιστορία της χώρας.
Είκοσι χρόνια αργότερα, οι ΗΠΑ θα τιμήσουν την επέτειο των επιθέσεων μετά από λιγότερο από δύο εβδομάδες από την ολοκλήρωση μιας χαοτικής αποχώρησης από τη χώρα που τώρα ελέγχεται από τους Ταλιμπάν.
Η 20χρονη σύγκρουση είχε σαν αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους περίπου 69.000 άνθρωποι στις αφγανικές δυνάμεις ασφαλείας και τουλάχιστον 51.000 Αφγανοί άμαχοι, σύμφωνα με έρευνα του Πανεπιστημίου Μπράουν.
Περίπου 2.500 μέλη του αμερικανικού στρατού και 1.144 μέλη των συμμαχικών στρατιωτών του ΝΑΤΟ σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια των συγκρούσεων.
Το χρονοδιάγραμμα των γεγονότων:
11 Σεπτεμβρίου 2001: Επίθεση στις ΗΠΑ
Δεκαεννέα μέλη της Αλ Κάιντα, οργάνωση που βρήκε καταφύγιο στο ελεγχόμενο από τους Ταλιμπάν Αφγανιστάν, έκαναν αεροπειρατεία σε τέσσερα εμπορικά αεροσκάφη στις ΗΠΑ.
Δύο από τα αεροπλάνα πετούν προς το Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου στη Νέα Υόρκη, πέφτοντας πάνω και στους δύο πύργους. Ένα αεροπλάνο πέφτει στο Πεντάγωνο, έδρα του αμερικανικού υπουργείου Άμυνας, στη Βιρτζίνια. Το τέταρτο αεροπλάνο πέφτει σε χωράφι στην Πενσυλβάνια, αφού οι επιβάτες, που έμαθαν για τις άλλες επιθέσεις, εισβάλλουν στο πιλοτήριο.
Συνολικά 2.977 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στις επιθέσεις.
18 Σεπτεμβρίου 2001: Έγκριση Εξουσιοδότησης Χρήσης Στρατιωτικής Δύναμης (AUMF)
Ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζορτζ Μπους, υπογράφει Εξουσιοδότηση Χρήσης Στρατιωτικής Δύναμης (AUMF).
Το ψήφισμα, το οποίο εγκρίθηκε από το Κογκρέσο με μόνο έναν νομοθέτη να αντιτίθεται, επιτρέπει νόμιμα στον πρόεδρο των ΗΠΑ, χωρίς περαιτέρω έγκριση από το Κογκρέσο, να χρησιμοποιήσει στρατιωτική δράση εναντίον ευρέος φάσματος ανθρώπων ή ομάδων που «σχεδίασαν, εξουσιοδότησαν, διέπραξαν ή βοήθησαν στις τρομοκρατικές επιθέσεις που συνέβησαν στις 11 Σεπτεμβρίου 2001 ή υπέθαλψαν τέτοιους οργανισμούς ή πρόσωπα».
7 Οκτωβρίου 2001: Ξεκίνησε η «Επιχείρηση Διαρκής Ελευθερία»
Λιγότερο από έναν μήνα μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου, ο Αμερικανός πρόεδρος Τζορτζ Μπους ξεκινά την «Επιχείρηση Διαρκής Ελευθερία» στο Αφγανιστάν, αφού οι Ταλιμπάν αρνούνται να παραδώσουν τον ηγέτη της Αλ Κάιντα, Οσάμα Μπιν Λάντεν.
Μέσα σε λίγες εβδομάδες, οι αμερικανικές δυνάμεις ανατρέπουν τους Ταλιμπάν, που ήταν στην εξουσία από το 1996.
Εκτός από τις αεροπορικές επιδρομές, οι ΗΠΑ υποστηρίζουν επίσης τη Βόρεια Συμμαχία του Αφγανιστάν, η οποία πολεμούσε τους Ταλιμπάν, συνεισφέροντας παραστρατιωτικές ομάδες από τη CIA και τις ειδικές δυνάμεις.
Περίπου 1.000 Αμερικανοί στρατιώτες αναπτύσσονται στο έδαφος τον Νοέμβριο, αριθμός που ανεβαίνει στους 10.000 τον επόμενο χρόνο.
17 Απριλίου 2002: Μεταβατική αφγανική κυβέρνηση
Μια μεταβατική κυβέρνηση με επικεφαλής τον Χαμίντ Καρζάι δημιουργείται στην Καμπούλ.
Το αμερικανικό Κογκρέσο εγκρίνει δαπάνες 38 δισ. δολ. ως μέρος του σχεδίου του Μπους για την ανοικοδόμηση του Αφγανιστάν.
10 Οκτωβρίου 2002: Εγκρίθηκε AUMF για το Ιράκ
Το Κογκρέσο εγκρίνει το 2002 AUMF για το Ιράκ, αφού η κυβέρνηση Μπους προειδοποιεί ότι η Βαγδάτη αναπτύσσει «όπλα μαζικής καταστροφής».
Το ψήφισμα γίνεται νόμος στις 16 Οκτωβρίου και θέτει τις ΗΠΑ σε τροχιά εισβολής στο Ιράκ, αν και δεν θα βρεθούν στοιχεία που να τεκμηριώνουν τους ισχυρισμούς της κυβέρνησης Μπους.
2003-2008: Οι Ταλιμπάν ανασυντάσσονται, ο Μπους στέλνει περισσότερα στρατεύματα
Η προσοχή απομακρύνεται από το Αφγανιστάν καθώς οι αμερικανικές δυνάμεις το 2003 πραγματοποιούν εισβολή στο Ιράκ.
Καθώς η προσοχή στρέφεται στο Ιράκ, οι Ταλιμπάν και άλλες ένοπλες ομάδες συγκεντρώνονται στα προπύργιά τους νότια και ανατολικά του Αφγανιστάν, από όπου μπορούν εύκολα να ταξιδέψουν από και προς τις φυλετικές περιοχές του Πακιστάν.
Το 2008, η αμερικανική διοίκηση στο έδαφος ζητά περισσότερο ανθρώπινο δυναμικό για να υλοποιήσει μια αποτελεσματική στρατηγική ενάντια στους Ταλιμπάν. Ο Μπους συμφωνεί να στείλει επιπλέον στρατιώτες και μέχρι τα μέσα του 2008 υπάρχουν 48.500 Αμερικανοί στρατιώτες στη χώρα.
2009: Ο αριθμός των στρατιωτών κορυφώνεται επί Ομπάμα
Το 2009, τους πρώτους μήνες της προεδρίας του Μπαράκ Ομπάμα- που εκλέχτηκε με την προεκλογική υπόσχεση να τερματίσει τους δύο πολέμους στο Ιράκ και στο Αφγανιστάν – αύξησε τον αριθμό των Αμερικανών στρατιωτών στο Αφγανιστάν σε περίπου 68.000.
Τον Δεκέμβριο, ο Ομπάμα αύξησε τη δύναμη των αμερικανικών δυνάμεων στο Αφγανιστάν σε περίπου 100.000.
Ο στόχος, σύμφωνα με τις ΗΠΑ, ήταν να σταματήσουν στρατιωτικά τους Ταλιμπάν και να ενισχύσουν τα αφγανικά ιδρύματα.
Ανακοινώνοντας την αύξηση, ο Ομπάμα έθεσε επίσης μια προθεσμία, λέγοντας ότι οι αμερικανικές δυνάμεις θα αρχίσουν να μειώνουν τον αριθμό των αμερικανικών δυνάμεων το 2011.
2 Μαΐου 2011: Ο Μπιν Λάντεν σκοτώνεται στο Πακιστάν
Ο ηγέτης της Αλ Κάιντα, Οσάμα Μπιν Λάντεν, τον οποίο οι ΗΠΑ είχαν προσδιορίσει ως τον «εγκέφαλο» της επίθεσης της 11ης Σεπτεμβρίου, σκοτώνεται στις 2 Μαΐου 2011, κατά τη διάρκεια επιχείρησης των ειδικών δυνάμεων των ΗΠΑ στο Πακιστάν, όπου κρυβόταν.
Ιούνιος 2011: Ο Ομπάμα ανακοινώνει την απόσυρση των στρατευμάτων
Ο Ομπάμα ανακοινώνει ότι οι ΗΠΑ θα ξεκινήσουν την απόσυρση στρατευμάτων από το Αφγανιστάν, καθώς ξεκινούν οι πρώτες προσπάθειες διαπραγμάτευσης μεταξύ των ΗΠΑ, των Ταλιμπάν και της αφγανικής κυβέρνησης.
Μέχρι τον Δεκέμβριο, οι ΗΠΑ αποσύρουν πλήρως τα στρατεύματά τους από το Ιράκ.
2014: Τέλος των μαχητικών επιχειρήσεων στο Αφγανιστάν
Τον Σεπτέμβριο του 2014, το Αφγανιστάν υπογράφει διμερή συμφωνία ασφαλείας με τις ΗΠΑ και παρόμοια συμφωνία με το ΝΑΤΟ: 12.500 ξένοι στρατιώτες, εκ των οποίων οι 9.800 είναι Αμερικανοί, θα παραμείνουν στη χώρα το 2015, μετά το τέλος της πολεμικής αποστολής του ΝΑΤΟ, στο τέλος του 2014.
Από τις αρχές του 2015, τα αμερικανικά στρατεύματα θα καταστούν υπεύθυνα για δύο αποστολές: «αντιτρομοκρατικές» επιχειρήσεις κατά της Αλ Κάιντα και εκπαίδευση των αφγανικών δυνάμεων.
Στα τέλη Δεκεμβρίου, η αποστολή μάχης του ΝΑΤΟ ολοκληρώνεται και αντικαθίσταται από μια αποστολή βοήθειας που ονομάζεται «Αποφασιστική Υποστήριξη».
Ωστόσο, η κατάσταση της ασφάλειας επιδεινώνεται.
2015: Οι ΗΠΑ βομβαρδίζουν την κλινική των ΓχΣ
Στις 3 Οκτωβρίου 2015, στο απόγειο των μαχών μεταξύ ένοπλων ομάδων και του αφγανικού στρατού, με την υποστήριξη των ειδικών δυνάμεων του ΝΑΤΟ, μια αμερικανική αεροπορική επιδρομή βομβαρδίζει ένα νοσοκομείο που διευθύνεται από τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα (ΓχΣ) στη βόρεια επαρχία Κουντούζ, σκοτώνοντας 42, συμπεριλαμβανομένων 24 ασθενών και 14 μελών της ΜΚΟ.
6 Ιουλίου 2016: Ο Ομπάμα επιβραδύνει την απόσυρση
Ο Ομπάμα επιβραδύνει και πάλι τον ρυθμό αποχώρησης των αμερικανικών στρατευμάτων, λέγοντας ότι 8.400 Αμερικανοί στρατιώτες θα παραμείνουν στο Αφγανιστάν το 2017.
2017: Ο Τραμπ αυξάνει τα στρατεύματα
Την 1η Φεβρουαρίου 2017, μια έκθεση της αμερικανικής κυβέρνησης αναφέρει ότι οι απώλειες των αφγανικών δυνάμεων ασφαλείας αυξήθηκαν κατά 35% το 2016 σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος.
Στις 9 Φεβρουαρίου, ο Αμερικανός στρατηγός των ΝΑΤΟϊκών δυνάμεων, στρατηγός Τζον Νίκολσον, προειδοποιεί ότι χρειάζεται χιλιάδες ακόμη στρατιώτες, λέγοντας στο Κογκρέσο: «Πιστεύω ότι βρισκόμαστε σε αδιέξοδο».
Στις 21 Αυγούστου, ο νεοεκλεγείς πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπανοίγει τον δρόμο για την αποστολή χιλιάδων ακόμη αμερικανικών στρατευμάτων στο Αφγανιστάν στην πρώτη επίσημη ομιλία του.
Ο Τραμπ αργότερα παρέταξε περίπου 3.000 επιπλέον στρατιώτες στο Αφγανιστάν, ανεβάζοντας το συνολικό αριθμό των αμερικανικών στρατευμάτων στη χώρα σε περίπου 14.000.
28 Ιανουαρίου 2019: ΗΠΑ και Ταλιμπάν συμφωνούν για το «πλαίσιο»
Αμερικανοί αξιωματούχοι ανακοινώνουν ότι διαπραγματευτές στη Ντόχα, το Κατάρ και μια αντιπροσωπεία των Ταλιμπάν συμφώνησαν καταρχήν σε ένα «πλαίσιο» για μια ενδεχόμενη αποχώρηση των ΗΠΑ.
29 Φεβρουαρίου 2020: ΗΠΑ και Ταλιμπάν καταλήγουν σε συμφωνία αποχώρησης
Οι Ταλιμπάν και η κυβέρνηση Τραμπ καταλήγουν σε συμφωνία για αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων έως την 1η Μαΐου 2021, με αντάλλαγμα τη διακοπή των επιθέσεων εναντίον των αμερικανικών δυνάμεων και τη διακοπή των σχέσεων με την Αλ Κάιντα.
15 Ιανουαρίου 2021: Ο Τραμπ αποσύρει στρατεύματα
Τις τελευταίες ημέρες της θητείας της, η κυβέρνηση Τραμπ ανακοινώνει ότι οι αμερικανικές δυνάμεις στο Αφγανιστάν έχουν μειωθεί σε 2.500.
14 Απριλίου 2021: Ο Μπάιντεν συνεχίζει την απόσυρση
Ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν δηλώνει ότι θα συνεχίσει με τη συμφωνία αποχώρησης του Τραμπ, αλλά αναβάλλει την προθεσμία.
Λέει ότι όλα τα αμερικανικά στρατεύματα θα βρίσκονται εκτός Αφγανιστάν μέχρι τις 11 Σεπτεμβρίου 2021 - την 20ή επέτειο των επιθέσεων της 11ης Σεπτεμβρίου.
8 Ιουλίου 2021: Ο Μπάιντεν αλλάζει την προθεσμία
Δύο ημέρες μετά την αποχώρηση των αμερικανικών δυνάμεων από το αεροδρόμιο Μπαγκράμ, τη μεγαλύτερη στρατιωτική τους εγκατάσταση στο Αφγανιστάν, ο Μπάιντεν ανακοινώνει ότι τα αμερικανικά στρατεύματα θα αποσυρθούν πλήρως από το Αφγανιστάν έως τις 31 Αυγούστου.
Λέει ότι η πρόοδος των Ταλιμπάν δεν θα αλλάξει το χρονικό πλαίσιο της αποχώρησης.
6 Αυγούστου 2021: Επίθεση των Ταλιμπάν
Η αστραπιαία πρόοδος των Ταλιμπάν, που ξεκίνησε τον Μάιο, βλέπει την ομάδα να καταλαμβάνει στις 6 Αυγούστου την πρώτη της επαρχιακή πρωτεύουσα, τη Ζαράντζ, από την έναρξη της επίθεσης.
Τουλάχιστον 17 ακόμη επαρχίες καταλαμβάνονται από τους Ταλιμπάν τις επόμενες ημέρες, καθώς η ομάδα κινείται προς την Καμπούλ.
15 Αυγούστου 2021: Οι Ταλιμπάν εισέρχονται στην Καμπούλ
Οι Ταλιμπάν εισέρχονται στην Καμπούλ χωρίς αντίσταση καθώς ο πρόεδρος Ασράφ Γκανί εγκαταλείπει τη χώρα.
Η ταχύτητα της πτώσης της αφγανικής κυβέρνησης ανατρέπει ακόμη και τις ελάχιστες αισιόδοξες εκτιμήσεις των δυτικών υπηρεσιών πληροφοριών και εξαναγκάζει τη μία χώρα μετά την άλλη να σπεύδει να εκκενώσει πολίτες και ευάλωτους Αφγανούς μέσω του αεροδρομίου της Καμπούλ, το οποίο τελεί υπό τον στρατιωτικό έλεγχο των ΗΠΑ.
26 Αυγούστου 2021: Το ISKP επιτίθεται στο αεροδρόμιο
Καθώς οι προσπάθειες εκκένωσης συνεχίζονται, το Ισλαμικό Κράτος του Χορασάν, ή ISKP (ISIS-K), επιτίθεται στο αεροδρόμιο της Καμπούλ, σε έναν βομβαρδισμό που σκοτώνει σχεδόν 200 Αφγανούς και 13 μέλη του αμερικανικού στρατού.
Η επίθεση αποδεικνύεται μία από τις πιο θανατηφόρες για τις αμερικανικές δυνάμεις από τότε που πρωτοεισήλθαν στο Αφγανιστάν.
Μια αμερικανική επιδρομή με μη επανδρωμένο αεροσκάφος σκοτώνει πολλούς πολίτες, συμπεριλαμβανομένων παιδιών, στην Καμπούλ.
30 Αυγούστου 2021: Όλα τα αμερικανικά στρατεύματα εγκαταλείπουν το Αφγανιστάν
Το Πεντάγωνο ανακοινώνει ότι όλα τα αμερικανικά στρατεύματα έχουν αποχωρήσει από το Αφγανιστάν, με το τελευταίο αεροπλάνο να απογειώνεται λίγο πριν τα μεσάνυχτα, πριν την εκπνοή της προθεσμίας της 31ης Αυγούστου.
Τουλάχιστον 100 Αμερικανοί πολίτες παραμένουν στο Αφγανιστάν, καθώς και ένας άγνωστος αριθμός Αφγανών που εργάστηκαν για την αμερικανική κυβέρνηση.
Οι Ταλιμπάν καταλαμβάνουν το αεροδρόμιο της Καμπούλ, το οποίο από τότε δεν λειτουργεί, καθώς οι ΗΠΑ μεταφέρουν τη διπλωματική τους ομάδα του Αφγανιστάν στην Ντόχα του Κατάρ.
