Η δραματική εξέλιξη των ευρωπαϊκών πραγμάτων, με επίκεντρο τον επεκτατικό πόλεμο που εξαπέλυσε η Ρωσία στην Ουκρανία , έχει αναπόφευκτα πλησιάσει και τα Βαλκάνια. Σήμερα, η Βαλκανική Χερσόνησος αποτελεί ένα καίριο στρατηγικό σημείο στον χάρτη που τώρα διαμορφώνεται στην Ευρώπη. Η συμμαχία της Δύσης, με πρωταγωνιστές τις Ηνωμένες Πολιτείες και το ΝΑΤΟ, εργάζεται ήδη με στόχο μία γεωστρατηγική ενοποίηση των χωρών της Βαλκανικής, ως κρίσιμου μέρους του συστήματος ευρωπαϊκής ασφάλειας. Στην επιχείρηση αυτή, η Ελλάδα, ως χώρα-μέλος του ΝΑΤΟ και της Ε.Ε. και στενά συνεργαζόμενη στρατιωτικά με τις ΗΠΑ, αναμένεται από Αμερικανούς και Ευρωπαίους να υποστηρίξει τη βαλκανική «αρχιτεκτονική» τους αλλά και να συμβάλει στην επίλυση προβλημάτων διακρατικών σχέσεων, τα οποία επιδρούν αρνητικά στα σχέδια της Δύσης για την περιοχή.

Στο πεδίο των στρατιωτικών συνεργασιών, η ελληνική κυβέρνηση δεν αντιμετωπίζει προβλήματα, καθώς η πρόσφατη συμφωνία αμυντικής συνεργασίας με τις ΗΠΑ δίνει απόλυτη πρόσβαση στις αμερικανικές δυνάμεις που κινούνται από την Ελλάδα προς την Ανατολική Ευρώπη και τη Μαύρη Θάλασσα. Επιπλέον, στα Βαλκάνια, έξι χώρες είναι σήμερα μέλη του ΝΑΤΟ, δύο από αυτές (Βουλγαρία, Ρουμανία) βλέπουν προς τη Μαύρη Θάλασσα, δύο (Αλβανία, Μαυροβούνιο) στην Αδριατική, με την Ελλάδα να βρίσκεται στον θαλάσσιο άξονα Δαρδανελίων - Σουέζ. Το «αμυντικό μπλοκ» της Δύσης είναι αποφασισμένο να συγκροτήσει μία «ζώνη ασφαλείας», η οποία θα κλείσει κάθε δρόμο που θα οδηγούσε τη Ρωσία στα Βαλκάνια. Η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη συμμετέχει πολιτικά και στρατιωτικά σε αυτό το εγχείρημα, που δεν είναι ασύνδετο και με τη συνεργασία Ρωσίας - Κίνας.

890

Ο ρόλος των Βαλκανίων

Η Αθήνα γνωρίζει, όπως διαβεβαιώνεται από κυβερνητικές πηγές, ότι σήμερα τα Βαλκάνια έχουν και έναν άλλο ρόλο στο αμυντικό σύστημα και τους στόχους της συμμαχίας της Δύσης: Από αυτό το στρατηγικό σημείο θα υποστηριχθεί η επιδίωξη της ακύρωσης της Ρωσίας ως ναυτικής δύναμης στη Μεσόγειο και παράγοντος εξελίξεων στη Μέση Ανατολή. Αυτό ενισχύει την ελληνική θέση στην περιοχή, αλλά θέτει και ερωτήματα για το πώς θα κινηθεί η Τουρκία σε αυτό το πεδίο, καθώς και για το πώς θα διαμορφωθούν προσεχώς οι σχέσεις ΗΠΑ - ΝΑΤΟ με την Άγκυρα. Η ελληνική διπλωματία με ευρω-ατλαντικό πνεύμα υποστηρίζει την πολιτική επιχείρηση της «ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης» των Βαλκανίων με συμμετοχή των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων στην Ε.Ε.

Στη σημερινή φάση, έχουν ξεκινήσει ενταξιακές συνομιλίες το Μαυροβούνιο και η Σερβία, ενώ αναμένουν «άνοιγμα» ενταξιακών διαπραγματεύσεων η Αλβανία και η Βόρεια Μακεδονία, με το Κόσοβο να βρίσκεται σε θέση «πιθανού υποψηφίου» και να είναι κατά την εκτίμηση της προέδρου της Κομισιόν «μέλος της ευρωπαϊκής οικογένειας». Η Αθήνα, που διατηρεί καλές σχέσεις με το Κόσοβο, αλλά ταυτόχρονα δεν θέλει να δυσαρεστήσει το Βελιγράδι, σκοπεύει να κλείσει τις «εκκρεμότητες» της Συμφωνίας των Πρεσπών, αφού δείχνει ότι συνυπογράφει τη θέση της Ε.Ε. που λέει «ναι» στα Δυτικά Βαλκάνια, αλλά με την προϋπόθεση σειράς «μεταρρυθμίσεων».
Ουάσινγκτον και Βρυξέλλες ζητούν από την Αθήνα να συμβάλει στη συμμετοχή των Δ. Βαλκανίων συνολικά στις ευρω-ατλαντικές δομές

Προβλήματα «ισορροπιών»

Η Αθήνα γνωρίζει: ότι Γαλλία, Ολλανδία και Δανία καθόλου δεν βιάζονται για ένταξη Αλβανίας και Β. Μακεδονίας, ότι υποστηρίζουν το Κόσοβο η Γερμανία και η Αυστρία, ότι η Σερβία δεν δέχεται την αναγνώριση ανεξάρτητου κράτους του Κοσόβου (όπως και πέντε χώρες της Ε.Ε., μεταξύ τους η Ελλάδα και η Κύπρος) και ότι το Βελιγράδι υποστηρίζει την απόσχιση της Σερβικής Δημοκρατίας από την ομοσπονδία της Βοσνίας. Στα πολιτικά παρασκήνια λέγεται ότι η Ουάσινγκτον έχει απευθύνει «σύσταση» για αποχή από «εντάσεις» στις αντιμαχόμενες πλευρές της υπόθεσης αυτής. Η Αθήνα σημειώνει ότι οι ΗΠΑ έχουν εγκαταστήσει στην Αλβανία «αρχηγείο» των Ειδικών Δυνάμεων των ΗΠΑ στην Ευρώπη (SOCEUR) και ότι η πρόεδρος του Κοσόβου, κ. Βιόσα Οσμάνι Σαντρίου, με επιστολή της στον πρόεδρο Μπάιντεν, τον Μάρτιο, ζήτησε ενσωμάτωση στο ΝΑΤΟ και ανέφερε ότι το Κόσοβο «είναι η πιο φιλοαμερικανική και φιλοΝΑΤΟϊκή χώρα στον κόσμο».

Όλα τούτα συνιστούν προβλήματα «ισορροπιών» για τη βαλκανική πολιτική της Ελλάδας στην Ε.Ε. Μπορεί οι λύσεις να «περνούν» και από την Ουάσινγκτον και το Βερολίνο, αλλά καθόλου δεν μειώνουν το ενδιαφέρον και τις ανησυχίες της Αθήνας για τις πολιτικές της Τουρκίας στα Βαλκάνια, και ειδικότερα στη Θράκη. Όλα δείχνουν ότι η πολιτική της Άγκυρας για τη Θράκη είναι αμετακίνητη. Πέρα από το ότι η τουρκική προεδρία έχει δηλώσει πως στα αντικείμενα της πρόσφατης συζήτησης Μητσοτάκη - Ερντογάν περιλαμβάνονταν και «μειονοτικά» θέματα, η Αθήνα άκουσε προ ημερών τον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών, κ.Τσαβούσογλου, να μιλάει στην Ισλαμική Διάσκεψη για ιστορική «μειονότητα Τούρκων» στην ελληνική Θράκη, που στερείται νόμιμων δικαιωμάτων της.

Έτσι, με αφορμή τη θέση της Ελλάδας για τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, ο υπουργός Εξωτερικών, κ. Ν. Δένδιας, δήλωσε, στέλνοντας «προειδοποίηση» και στην Τουρκία: «Δεν πρέπει να επιτρέψουμε σε άλλες δυνάμεις να υπονομεύσουν την εύθραυστη σταθερότητα της περιοχής μας, προσπαθώντας να δημιουργήσουν σφαίρες επιρροής ή να εδραιωθούν επικαλούμενες πολιτιστικούς, ιστορικούς ή θρησκευτικούς συσχετισμούς».