Στις 13 ∆εκεµβρίου του 2001, δηλαδή πριν από 21 χρόνια, η Ευρωπαϊκή Ενωση επρόκειτο να αποφασίσει πάνω σε ένα τελικό κείµενο για τη συγκρότηση ευρωστρατού. Εκτοτε αγνοείτο η τύχη µιας τέτοιας στρατιωτικής δύναµης, αµιγώς ευρωπαϊκής, η οποία υποτίθεται ότι θα συµπλήρωνε τη ΝΑΤΟϊκή, σε µια ευαίσθητη ισορροπία συνύπαρξης πάντως, δεδοµένου ότι σε ζητήµατα εξωτερικής πολιτικής υπήρχαν σηµεία στα οποία διέφερε η ευρωπαϊκή προσέγγιση σε σχέση µε την αµερικανική, καθώς οι ΗΠΑ είναι ουσιαστικώς η ηγέτιδα δύναµη στην Ατλαντική Συµµαχία.

Εκείνη την εποχή, την ελληνική πλευρά απασχολούσε το αν η Ευρωπαϊκή Ενωση θα αποφάσιζε να ενισχύσει τη συνοχή της, µη εισάγουσα πάντως ρυθµίσεις σε βάρος κρατών-µελών της προς όφελος άλλων, των οποίων η θέση στην Ε.Ε. κατά πάσα πιθανότητα ουδέποτε θα υπάρξει. Και εννοούµε βεβαίως την Τουρκία.

europaiki_enosi
Σήµερα τα πράγµατα είναι τελείως διαφορετικά. Πρώτον, η Ε.Ε. υιοθετεί, πριν φτάσει στη συγκρότηση ευρωστρατού, µια πολυεθνική -δηλαδή από ευρωπαϊκές χώρες- στρατιωτική δύναµη άµεσης ανάπτυξης σε όποιο πεδίο καταστεί αναγκαίο. Εποµένως, σε πρώτη φάση είναι συµπληρωµατική του ΝΑΤΟ η ευρωδύναµη. Αλλωστε, η αποφασισθείσα αµυντική ενίσχυση της Γερµανίας, η οποία µετέχει και στην Ε.Ε. και στο ΝΑΤΟ, συνιστά µια επιβεβαίωση της προοπτικής µιας διαδραστικότητας µεταξύ ΝΑΤΟ και Ευρωπαϊκής Ενωσης στο αµυντικό επίπεδο. Από την άλλη πλευρά, η προφανής πρόθεση του Βλαντιμίρ Πούτιν να ανασυστήσει το παρελθόν, µε τη συγκρότηση µιας νέας αυτοκρατορίας, όπως η σοβιετική, µε κράτη-δορυφόρους, που στην ουσία ήταν «σοβιετικές αποικίες»:

1. ∆ηµιουργεί συνθήκες ενός νέου Ψυχρού Πολέµου.
2. Συσπειρώνει τον δυτικό κόσµο.
3. Ακυρώνει τις όποιες διαφορές αντιλήψεων µεταξύ Ευρώπης και Αµερικής.
4. Προκαλεί µια αµυντική ώσµωση µεταξύ ευρωπαϊκού αµυντικού συστήµατος και ΝΑΤΟ, όταν µάλιστα ούτως ή άλλως οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες είναι και µέλη της Ατλαντικής Συµµαχίας. Και στη νέα αυτή αµυντική οντότητα της ∆ύσης εξυπακούεται ότι η Ατλαντική Συµµαχία έχει τον δυναµικό λόγο, αφού:

α) Η πολυετής δοµή της αποτελεί και εχέγγυο της αποτελεσµατικότητάς της σε σύγκριση µε οποιοδήποτε νέο υβριδικό ευρωπαϊκό «κοινό αµυντικό µοντέλο».

β) Οι Ηνωµένες Πολιτείες, που εισήγαγαν την ιδέα της Ατλαντικής Συµµαχίας (εξ ου και «Ατλαντική»), είναι αυτές που προσδιορίζουν τον ρόλο της, ενώ από πλευράς τόσο ενεργειακής αυτοτέλειας όσο και αµυντικής βιοµηχανίας αποτελούν αυτονόητο ηγέτη στον δυτικό κόσµο, του οποίου και η Ευρώπη είναι αναπόσπαστο µέλος.

Οι κινήσεις του Πούτιν δηµιουργούν συνθήκες ενός νέου Ψυχρού Πολέµου και ακυρώνουν τις όποιες διαφορές αντιλήψεων µεταξύ Ευρώπης και Αµερικής


Οι ανησυχίες

Τούτων ούτως εχόντων, όσον αφορά τα καθ’ ηµάς, η συγκρότηση της ευρωπαϊκής άµυνας φαίνεται να διασκεδάζει παλαιές ανησυχίες των Αθηνών σε σχέση µε την Τουρκία. Αλλωστε, µε την προσοχή της ∆ύσης στραµµένη προς τη Ρωσία και τις όποιες προσεγγίσεις της προς την Κίνα και άλλες ασιατικές χώρες, η συνοχή τόσο του ΝΑΤΟ όσο και της ίδιας της Ευρωπαϊκής Ενωσης θεωρείται προαπαιτούµενο του νέου δυτικού αµυντικού δόγµατος.

Η συµπεριφορά εξάλλου του Βλαντιµίρ Πούτιν δεν πέτυχε µόνο τη δυτική συσπείρωση, αλλά µέσω αυτής διαψεύστηκε και η παλαιότερη καταγγελία του Γάλλου προέδρου, Εµανουέλ Μακρόν, ότι το ΝΑΤΟ «είναι εγκεφαλικά νεκρό». Την εποχή µάλιστα που ο Γάλλος πρόεδρος είχε εκτοξεύσει την κατηγορία αυτή, ο Αµερικανός τότε υπουργός Εξωτερικών, Μάικ Ποµπέο, είχε απορρίψει την άποψή του, λέγοντας ότι «το NATO παραµένει µια σηµαντική, κρίσιµη, ίσως ιστορικά µία από τις πιο κρίσιµες στρατηγικές εταιρικές σχέσεις που έχουν καταγραφεί στην Ιστορία».

Με την προσοχή στραµµένη προς τη Ρωσία και τις όποιες προσεγγίσεις της προς την Κίνα, η συνοχή της Βορειοατλαντικής Συµµαχίας θεωρείται προαπαιτούµενο για µια ασφαλή επόµενη ηµέρα


Αντιθέτως, µία κρίση ήταν αρκετή -και εννοούµε το Ουκρανικό- για να επιβεβαιωθεί ο γενικός γραµµατέας της Ατλαντικής Συµµαχίας, Γενς Στόλτενµπεργκ, ο οποίος είχε προειδοποιήσει ότι «κάθε απόπειρα να αποµακρύνουµε την Ευρώπη από τη Βόρεια Αµερική κινδυνεύει όχι µόνο να εξασθενίσει τη Συµµαχία, τον διατλαντικό δεσµό, αλλά και να διχάσει την Ευρώπη».

Κάτι το οποίο βεβαίως αποδείχθηκε στην πράξη ότι δεν συµβαίνει, καθώς η επεκτατική πολιτική της Μόσχας -που δεν ξέρει κανείς πού θα σταµατήσεισυνέβαλε στη δηµιουργία ενός νέου αµυντικού δόγµατος στη ∆ύση, που εν προοπτική προοιωνίζεται µια «αµυντική οµοσπονδία» των κρατών του ελεύθερου κόσµου.