Super Mario has left the building! Με την πολύκροτη παραίτηση του Μάριο Ντράγκι, η Ιταλία επανέρχεται, ως ο µεγάλος ασθενής της Ευρώπης, στο προσκήνιο, προκαλώντας ξανά θόρυβο και διαχέοντας µεγάλες δόσεις αβεβαιότητας σε ολόκληρη την Ευρώπη. Η ιταλική οικονοµία µε τα χίλια µύρια προβλήµατα, τη µόνιµα ταραγµένη πολιτική σκηνή και τη µακροχρόνια αδυναµία να αναπτυχθεί µε ικανοποιητικούς ρυθµούς, καλείται να ξεπεράσει τις δυσκολίες των επόµενων µηνών χωρίς τιµονιέρη. Ο Ντράγκι δεν θα είναι στη θέση του πρωθυπουργού σε µια περίοδο που η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα αυξάνει τα επιτόκια και συνολικά η Ευρώπη θα κινδυνεύει µε δελτίο στο φυσικό αέριο, δύο εξελίξεις που φέρνουν ολοένα και πιο κοντά την ύφεση.

Σε πολιτικό επίπεδο, η Ιταλία πέρασε µια χρυσή περίοδο από την ηµέρα που ο Ντράγκι ανέλαβε τα ηνία, κυρίως σε ό,τι αφορά τον ρόλο της χώρας στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων για πανευρωπαϊκά ζητήµατα. Ο πρώην επικεφαλής της ΕΚΤ κατάφερε µέσα σε πολύ µικρό χρονικό διάστηµα να ενισχύσει εντυπωσιακά την αξιοπιστία της χώρας του και να τη βάλει στο επίκεντρο των εξελίξεων. Ο Ντράγκι έδειχνε ικανός να κάνει την Ιταλία κεντρικό πυλώνα για τις εξελίξεις των επόµενων ετών και την ευρωπαϊκή ενοποίηση, όµως οι ακραίες πολιτικές δυνάµεις της χώρας επέλεξαν να δώσουν τέλος στην κυβέρνηση τεχνοκρατών.

Η τρίτη µεγαλύτερη οικονοµία της Ευρώπης δεν έχει καταφέρει από το 2000 να σηµειώσει ετήσια ανάπτυξη άνω του 2%, µε εξαίρεση το 2021, όταν όµως η ανάπτυξη του ΑΕΠ κατά 6,6% ήταν αποτέλεσµα της τροµακτικής ύφεσης που έφερε η πανδηµία το 2020. Ακόµα και πριν από την παραίτηση Ντράγκι οι προβλέψεις των αναλυτών δεν ήταν ιδιαίτερα ευοίωνες, καθώς έκαναν λόγο για σηµαντική επιβράδυνση της οικονοµικής δραστηριότητας το δεύτερο εξάµηνο του 2022 και ανάπτυξη µόλις 1% το 2023.

Χωρίς τον Ντράγκι οι συνθήκες θα είναι πολύ πιο δυσµενείς, µε δεδοµένο ότι έως τον Νοέµβριο η Ιταλία θα έχει υπηρεσιακή κυβέρνηση µε περιορισµένες εξουσίες, µε ό,τι αυτό συνεπάγεται για µεταρρυθµίσεις, επενδύσεις και κυρίως για την υλοποίηση έργων του Ταµείου Ανάκαµψης, ύψους 19 δισ. ευρώ.

Έως τον Νοέµβριο θα έχει υπηρεσιακή κυβέρνηση, µε περιορισµένες εξουσίες, µε ό,τι αυτό συνεπάγεται για µεταρρυθµίσεις και για την υλοποίηση έργων του Ταµείου Ανάκαµψης

Τα πράγµατα γίνονται ακόµα πιο σύνθετα αν συνυπολογιστεί το τοξικό περιβάλλον που επικρατεί αυτή την ώρα στην πολιτική σκηνή της Ιταλίας, µε το φασιστικό κόµµα Αδέλφια της Ιταλίας να προηγείται στις δηµοσκοπήσεις µε 23% και το Δηµοκρατικό Κόµµα να ακολουθεί µε 22%. Περίπου στο ίδιο επίπεδο βρίσκεται και η κεντροδεξιά συµµαχία της Λέγκας του Βορρά µε το Forza Italia.

Πολλοί αναλυτές εκφράζουν ανησυχίες για το µέλλον της Ιταλίας, προειδοποιώντας πως είναι πολύ πιθανό η κυβέρνηση που θα προκύψει από τις πρόωρες εκλογές του Οκτωβρίου να έρθει ξανά σε σύγκρουση µε την Ευρώπη, θέτοντας σε κίνδυνο τη δηµοσιονοµική βιωσιµότητα της χώρας.

Τα τελευταία είκοσι χρόνια, οι διαδοχικές κεντροδεξιές κυβερνήσεις δεν έδωσαν µεγάλη προσοχή στη δηµοσιονοµική πειθαρχία, αλλά, παράλληλα, δεν κατάφεραν να δώσουν ούτε αναπτυξιακή πνοή. Αν η Ιταλία δείξει ότι κινείται προς την ίδια κατεύθυνση, είναι πολύ πιθανό οι αγορές να αντιδράσουν µε πολύ αρνητικό και άµεσο τρόπο, εκτοξεύοντας τα spreads.

*Δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα «ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ» στις 23/7.