που έκανε το καθεστώς Πούτιν(αυτή είναι η πεποίθηση των περισσότερων Ευρωπαίων) στον αγωγό φυσικού αερίουNord Stream 2 δείχνει ότι ο Ρώσος πρόεδρος επιθυμεί να κλιμακώσει την αντιπαράθεση με τη Δύση. Αυτή είναι μια αξιολόγηση της σημερινής κατάστασης. Η άλλη λαμβάνει υπόψη τις εσωτερικές αντιδράσεις στη Ρωσία μετά την επιστράτευση που επέβαλε ο Πούτιν. Ακόμα και πυροβολισμούς κατά των γραφείων επιστράτευσης είχαμε, ενώ ένας νεαρός που αρνείτο να καταταγεί για να πολεμήσει στον πόλεμο του Πούτιν στην Ουκρανίααυτοπυρπολήθηκε. Η σημειολογία των περιστατικών, μεγάλη. Μπορεί αυτές οι εσωτερικές αντιδράσεις να οδηγήσουν άραγε και στην πτώση του Πούτιν εκ των ένδον;
Ένας από τους κορυφαίους αναλυτές στον κόσμο, που έχει μελετήσει τα αίτια και τις δομές των στρατιωτικών πραξικοπημάτων, ο Ναουνιχάλ Σινγκ, σε βιβλίο που είχε εκδοθεί το 2017, χρησιμοποιώντας στατιστικές αναλύσεις, τη θεωρία των παιγνίων και ιστορικές μελέτες για διαφορετικές περιπτώσεις εσωτερικών αντιδράσεων σε συγκεκριμένα κράτη, προσπάθησε να κατανοήσει τι προκαλεί τα πραξικοπήματα και τι είναι αυτό που τα κάνει να επιτυγχάνουν. Όταν επιτυγχάνουν…
Κατά τον Σινγκ, οι στρατιωτικοί είναι πιο πιθανό να επιχειρήσουν πραξικοπήματα σε χώρες χαμηλού εισοδήματος, σε καθεστώτα που δεν είναι ούτε πλήρως δημοκρατικά ούτε πλήρως αυταρχικά και σε έθνη όπου έγιναν πρόσφατα πραξικοπήματα. Καμία από αυτές τις συνθήκες δεν ισχύει σε μεγάλο βαθμό για τη σύγχρονη Ρωσία, μια σταθερά αυταρχική χώρα μεσαίου εισοδήματος, που δεν έχει δει απόπειρα πραξικοπήματος από τις αρχές της δεκαετίας του ’90.
Από την άλλη πλευρά, δεν πρέπει να παραγνωρίζεται το γεγονός ότι πόλεμοι όπως αυτός που διεξάγει στην Ουκρανία ο Πούτιν είναι πολύ πιθανόν να προκαλέσουν εσωτερική δυσαρέσκεια και φόβο στις διάφορες κοινωνικές τάξεις της χώρας. Κατά την άποψη του Σινγκ, η σύγκρουση στην Ουκρανία αυξάνει τις πιθανότητες πραξικοπήματος στη Ρωσία για δύο λόγους: (α) Θα μπορούσε να αποδυναμώσει την πίστη της στρατιωτικής ηγεσίας στον Πούτιν και (β) θα μπορούσε να προσφέρει μια ασυνήθιστη ευκαιρία να προγραμματιστεί μια κίνηση εναντίον του.
Οι κυρώσεις της Δύσης μετά την έναρξη του πολέμου έχουν γονατίσει την οικονομία και απειλούν τον Ρώσο πρόεδρο
Ποιο θα ήταν το κίνητρο μιας στροφής εναντίον του; Η δαπανηρή εκστρατεία στην Ουκρανία είναι αντιδημοφιλής στο εσωτερικό, αν λάβουμε υπόψη τις προαναφερθείσες λαϊκές αντιδράσεις. Ο πόλεμος αυτός εξελίσσεται, δε, σε αντιδημοφιλή όχι μόνο στη ρωσική κοινωνία, αλλά ακόμα και σε βασικά στελέχη του ρωσικού Στρατού, που κρίνουν πλέον ότι απειλούνται με προσωπικές θυσίες.
«Φούσκα γερακιών»
Αυτή τη στιγμή ο Πούτιν, όπως έχουν επισημάνει και κορυφαίοι Ρώσοι δημοσιογράφοι, έχει γύρω του μια «φούσκα γερακιών», που τροφοδοτούν τις εθνικιστικές εμμονές του και τον μεγαλοϊδεατισμό του. Τον κολακεύουν, αλλά συγχρόνως αυτό το περιβάλλον όλο και περισσότερο συρρικνώνεται. Σε αυτό το περιβάλλον αποδίδεται και το σχέδιο εισβολής στην Ουκρανία, αλλά και η θεωρία τους ότι ο ουκρανικός στρατός θα πρόβαλλε μικρή αντίσταση. Ενδεχομένως να μην υπολόγιζαν και την υποστήριξη της Δύσης στον Ζελένσκι. Ομως έπεσαν έξω στις εκτιμήσεις τους αυτές. Υποτίμησαν την αποφασιστικότητα των Ουκρανών, όπως συμβαίνει σε ανάλογες περιπτώσεις επιτιθέμενων κρατών. Οι Ρώσοι έκαναν μια εισβολή, ενώ οι Ουκρανοί είχαν ισχυρότερο κίνητρο να πολεμήσουν. Μάχονταν για την πατρίδα τους.
Πόλεμοι όπως αυτός που διεξάγει στην Ουκρανία ο Πούτιν είναι πολύ πιθανόν να να αποδυναμώσουν την πίστη της στρατιωτικής ηγεσίας στον ίδιο τον Ρώσο πρόεδρο
Αυτή όμως η λάθος θεώρηση των πραγμάτων οδήγησε σε σημαντικές απώλειες του ρωσικού στρατού, ενώ ο πόλεμος στην Ουκρανία εξελισσόταν σε αργή και πολύ δαπανηρή επιχείρηση για τον Πούτιν, ο οποίος στην απόγνωσή του διέτασσε και απάνθρωπους βομβαρδισμούς κατοικημένων περιοχών, αποδίδοντας τις φονικές αυτές επιθέσεις κατά αμάχων στους Ουκρανούς, που αντιστέκονταν, αλλά και στη Δύση, που τους βοηθούσε!
Επίσης, ο Πούτιν δεν περίμενε τις σκληρές κυρώσεις της Δύσης, που οδηγούν αργά, αλλά σταθερά τη ρωσική οικονομία σε αδιέξοδο. Αυτό μάλιστα έχει επιπτώσεις και στην εγχώρια επιχειρηματική ελίτ, που χάνει τις δυνατότητές της να συναλλάσσεται εμπορικά με το εξωτερικό. Εδώ θα πρέπει να σημειώσουμε τις επισημάνσεις μιας Ρωσίδας δημοσιογράφου, της Φαρίντα Ρουστάμοβα, που λέγεται ότι έχει καλές πηγές στο Κρεμλίνο. Κατά τη δημοσιογράφο, υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι της ρωσικής κυβέρνησης είναι έντονα ενοχλημένοι με τον πόλεμο του Πούτιν και, κυρίως, με τις οικονομικές επιπτώσεις του.
Αν είναι αυτά τα συναισθήματα του πολιτικού προσωπικού, καταλαβαίνει κανείς τι συναισθήματα επικρατούν μεταξύ των αξιωματικών των ρωσικών Ενόπλων Δυνάμεων. Κι αυτό διότι αισθάνονται ενοχλημένοι που δεν είχαν ενημερωθεί για τα σχέδια του Πούτιν. Αλλά και διότι ο Ρώσος πρόεδρος τους έχει αναθέσει τη δολοφονία Ουκρανών, έναν στόχο που τους φέρνει σε δύσκολη συναισθηματική σχέση έναντι πρώην συμπατριωτών τους.
