Ο φυλακισμένος λευκορώσος αντιφρονών Αλες Μπελιάτσκι, η μη κυβερνητική οργάνωση Memorial, που διαλύθηκε με διαταγή των ρωσικών δικαστικών αρχών, και το ουκρανικό Κέντρο για τις Πολιτικές Ελευθερίες βραβεύθηκαν για την «προσήλωσή τους στα ανθρώπινα δικαιώματα, την δημοκρατία και την ειρηνική συνύπαρξη» απέναντι σε αυταρχικές δυνάμεις.
Η ειρήνη στην Ουκρανία δεν μπορεί να επιτευχθεί με την κατάθεση των όπλων απέναντι στην Ρωσία του Βλαντίμιρ Πούτιν, δήλωσε η Ουκρανή Ολεξάντρα Ματβιτσούκ παραλαμβάνοντας το βραβείο κατά την τελετή στο Οσλο.
«Ο λαός της Ουκρανίας θέλει την ειρήνη περισσότερο από οποιονδήποτε στον κόσμο», δήλωσε η επικεφαλής του Κέντρου για τις Πολιτικές Ελευθερίες.
«Ομως η ειρήνη για μία χώρα που δέχεται επίθεση δεν μπορεί να επιτευχθεί με την κατάθεση των όπλων. Δεν θα ήταν ειρήνη, αλλά κατοχή».
Το Κέντρο για τις Πολιτικές Ελευθερίες ιδρύθηκε το 2007. Σήμερα καταγράφει τα στοιχεία για τα εγκλήματα πολέμου που διαπράττουν τα ρωσικά στρατεύματα στην Ουκρανία: καταστροφές κατοικιών, εκκλησιών, σχολείων και νοσοκομείων, βομβαρδισμούς διαδρόμων εκκένωσης αμάχων, αναγκαστικούς εκτοπισμούς του πληθυσμού, βασανιστήρια.
Μέσα στους εννέα μήνες που ακολούθησαν την ρωσική εισβολή, το Κέντρο έχει καταγράψει «περισσότερα από 27.000 περιστατικά εγκλημάτων πολέμου και αυτό δεν είναι παρά η κορυφή του παγόβουνου, δήλωσε κατά την ομιλία της στην τελετή η ίδια. Την ομιλία που έγραψε υπό το φως του κεριού, ελλείψει ηλεκτροδότησης που προκαλούν οι ρωσικοί βομβαρδισμοί στην χώρα της.
«Ο πόλεμος μετατρέπει τους ανθρώπους σε αριθμούς. Οφείλουμε να ξαναδώσουμε ένα όνομα σε όλα τα θύματα των εγκλημάτων πολέμου», είπε.
Με φωνή πνιγμένη από την συγκίνηση, η Ολεξάντρα Ματβιτσούκ απηύθυνε νέα έκκληση για τη σύσταση διεθνούς δικαστηρίου «που θα δικάσει τον Πούτιν, τον Λουκασένκο και άλλους εγκληματίες πολέμου».
Ο επίσης βραβευμένος πρόεδρος του Memorial Γιάν Ρατσίνσκι κατήγγειλε τις «αυτοκρατορικές φιλοδοξίες», κληρονομιά της Σοβιετικής Ενωσης «που συνεχίζουν να ανθίζουν σήμερα».
Η Ρωσία του Βλαντίμιρ Πούτιν έχει διαστρεβλώσει την ιστορική έννοια του αντιφασιστικού αγώνα «προς όφελος των δικών του πολιτικών συμφερόντων», είπε. Πλέον, «η αντίσταση στην Ρωσία ισοδυναμεί με φασισμό», είπε.
Μία μετουσίωση που προσφέρει «την ιδεολογική δικαιολόγηση του παρανοϊκού και εγκληματικού επιθετικού πολέμου κατά της Ουκρανίας», δήλωσε ο Γιάν Ρατσίνσκι στην ομιλία του κατά την διάρκεια της τελετής επίδοσης των βραβείων Νόμπελ.
Η οργάνωση Memorial ιδρύθηκε το 1989 και με το επί δεκαετίες έργο της έφερε στο φως τα εγκλήματα της σταλινικής περιόδου, διατήρησε ζωντανή την μνήμη των θυμάτων και συγκέντρωσε στοιχεία για την παραβίαση των ελευθεριών και των δικαιωμάτων στην Ρωσία.
Η οργάνωση διαλύθηκε το 2021 από την ρωσική δικαιοσύνη, στο πλαίσιο της καταδίωξης κάθε αντιπολιτευόμενης φωνής. Τα γραφεία της στην Μόσχα κατασχέθηκαν στις 7 Οκτωβρίου, το βράδυ της ανακοίνωσης των Νόμπελ Ειρήνης.
«Σήμερα, ο αριθμός των πολιτικών κρατουμένων στην Ρωσία είναι μεγαλύτερος από τον συνολικό αριθμό τους σε ολόκληρη την Σοβιετική Ενωση στην αρχή της περιόδου της περεστρόικα στην δεκαετία του '80», είπε ο Γιάν Ρατσίνσκι.
Ο τρίτος βραβευμένος με Νόμπελ Ειρήνης 2022 είναι ο Λευκορώσος αντιφρονών Αλες Μπαλιάτσκι, ιδρυτής της μη κυβερνητικής οργάνωσης για τα ανθρώπινα δικαιώματα Viasna. Βρίσκεται στην φυλακή από τον Ιούλιο 2021.
Εν αναμονή της δίκης του και απειλούμενος με ποινή φυλάκισης 12 ετών για «λαθρεμπόριο» χρημάτων προς όφελος της αντιπολίτευσης στο καθεστώς του Λουκασένκο, ο 60χρονος ακτιβιστής δεν πήρε άδεια για να μεταδώσει την ομιλία του για την βράβευσή του.
Στην σημερινή τελετή τον εκπροσώπησε η σύζυγός του Νατάλια Πινσούκ και εκφράσθηκε με τα δικά του λόγια καλώντας σε αντίσταση στην «Διεθνή των δικτατοριών».
«Γνωρίζω ακριβώς τι είδους Ουκρανία βολεύει την Ρωσία και τον Πούτιν - μία εξαρτημένη δικτατορία. Το ίδιο σαν την σημερινή Λευκορωσία, όπου η φωνή του καταπιεσμένου λαού αγνοείται και απαξιώνεται», δήλωσε ο Αλες Μπαλιάτσκι κατά την σημερινή τελετή δια στόματος της συζύγου του. «Η καλωσύνη και η αλήθεια πρέπει να μπορούν να προστατεύονται», είπε.
