Ξημερώματα 24ης Φεβρουαρίου. Το διάγγελμα του Βλαντίμιρ Πούτιν έχει μόλις τελειώσει και ελάχιστα λεπτά μετά οι ρωσικές δυνάμεις επιτίθενται στην Ουκρανία. Το κινητό μου χτυπά από μηνύματα συναδέλφων που είχαν ήδη φτάσει στην εμπόλεμη -πλέον- Μαριούπολη. «Ξεκίνησε», μου έγραφαν.

Αμέσως μου ήρθαν στο μυαλό τα λόγια του πρέσβη της Ουκρανίας στην Ελλάδα, κ. Σεργκέι Σουτένκο, με τον οποίον είχαμε συνομιλήσει δύο ημέρες πριν. Ο κ. Σουτένκο αποκαλύπτει στην «Α» τα συναισθήματα που ένιωσε τις πρώτες ώρες του πολέμου, το σοκ που ένιωσε βλέποντας ομαδικούς τάφους και θαλάμους βασανιστηρίων και πότε προβλέπει ότι θα τελειώσει ο εφιάλτης.

Κύριε πρέσβη, τέτοια ημέρα πέρυσι ξεκινούσε ο πόλεμος. Μπορείτε να μοιραστείτε μαζί μας τα συναισθήματά σας τότε και όσα νιώθετε σήμερα, έναν χρόνο μετά;

Πριν από τα γεγονότα της 24ης Φεβρουαρίου, λαμβάναμε πολλές ειδοποιήσεις για το ότι οι Ρώσοι ενδεχομένως να επιτίθεντο στην Ουκρανία. Εκείνη την ημέρα, ξεκίνησε μια ξεκάθαρη επίθεση. Όμως, τα οκτώ χρόνια που προηγήθηκαν, η Ρωσία διεξήγαγε έναν υβριδικό πόλεμο. Από τη μια πλευρά, λοιπόν, ήταν σοκ για όλους μας, από την άλλη ξέραμε ότι η Ρωσία δεν θα είχε σκοπό να φρενάρει τις ιμπεριαλιστικές της φιλοδοξίες. Για να αποφύγεις τον πόλεμο, πρέπει να είσαι πλήρως προετοιμασμένος γι’ αυτόν. Έτσι, ως χώρα, αρχίσαμε να ενισχύουμε την άμυνά μας. Το δεύτερο σοκ ήρθε μετά. Όταν οι περιοχές Μπούκα και Ιρπίν απελευθερώθηκαν και είδαμε τους ομαδικούς τάφους και τους θαλάμους βασανιστηρίων που άφησαν πίσω οι Ρώσοι. Πρόκειται για μια πραγματική γενοκτονία του 21ου αιώνα.

Οι αριθμοί δεν ήταν με το «μέρος» των Ουκρανών. Πώς η χώρα σας κατάφερε να προβάλει τέτοια αντίσταση;

Υπάρχουν αρκετά συστατικά γι’ αυτήν τη «μαγική φόρμουλα». Πρώτα απ’ όλα, το κίνητρο και το ηθικό του ουκρανικού λαού. Διακυβεύονται πολλά εδώ. Αν κερδίσει η Ουκρανία, θα υπάρξει ειρήνη, αν κερδίσει η Ρωσία, δεν θα υπάρχει πια Ουκρανία. Ποιο θα ήταν το πιο φρικτό αποτέλεσμα; Να κατάφερνε η Ρωσία να εξαλείψει το έθνος μας. Δεύτερο συστατικό, η παγκόσμια υποστήριξη της Ουκρανίας. Τέλος, ξέρουμε ότι το δίκιο είναι με το μέρος μας και ότι θα νικήσουμε. Επειδή δεν παλεύουμε ΕΝΑΝΤΙΟΝ της Ρωσίας, αλλά ΓΙΑ την Ουκρανία!

Πότε εκτιμάτε ότι θα τελειώσει ο πόλεμος; Ποια είναι η κατάσταση στο πεδίο;

Ο πόλεμος θα τελειώσει όταν ο τελευταίος στρατιώτης της ρωσικής ομοσπονδίας θα εγκαταλείψει το έδαφος της Ουκρανίας στα διεθνώς αναγνωρισμένα σύνορά της. Ο Ουκρανός πρόεδρος, Β. Ζελένσκι, παρουσίασε τον Νοέμβριο ένα σχέδιο ειρήνης. Αποτελείται από δέκα βήματα για την αποκατάσταση της εδαφικής ακεραιότητας της Ουκρανίας και για την τιμωρία εκείνων που διέπραξαν εγκλήματα πολέμου. Η κατάσταση στην εμπόλεμη ζώνη παραμένει τεταμένη. Η Ρωσία στέλνει χιλιάδες άνδρες στο μέτωπο. Δεν έχουν σημαντική στρατιωτική εκπαίδευση, αλλά η διοίκησή τους δεν τη χρειάζεται. Οι Ρώσοι αναμένουν ότι οι επιστρατευμένοι θα μπορέσουν να επιβιώσουν για μερικές εβδομάδες, μετά θα σκοτωθούν και ύστερα θα σταλούν άλλοι στο μέτωπο. Αυτή η αντιμετώπιση των ανθρώπων τους ως «κανονιοτροφή» αποδεικνύει ότι έχουμε διαφορετικές προσεγγίσεις στον πόλεμο. Εμείς εκτιμάμε τη ζωή, τόσο των πολιτών όσο και των στρατιωτών. Πάντως, τα σχέδια της Ρωσίας αποτυγχάνουν.

Η Ελλάδα στάθηκε στο πλευρό της Ουκρανίας από την πρώτη στιγμή. Για προφανείς λόγους, συν του ότι αντιμετωπίζουμε παρόμοια απειλή από τη γειτονική μας Τουρκία. Πώς νιώθετε για την ελληνική αλληλεγγύη;

Είμαστε ευγνώμονες στον ελληνικό λαό, στην Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Κ. Σακελλαροπούλου, και τον πρωθυπουργό, Κ. Μητσοτάκη, για την υποστήριξη. Εκτιμούμε την ανθρωπιστική και αμυντική υποστήριξη προς τη χώρα μου, όπως και τη στήριξη της πολιτικής των κυρώσεων. Για αιώνες, οι λαοί μας ζούσαν ο ένας πλάι στον άλλον, μεγάλωναν παιδιά και έχτιζαν κοινό μέλλον. Η εικόνα της Μαριούπολης μένει στη μνήμη. Αυτή η πόλη ήταν πάντα το σπίτι μιας μεγάλης ελληνικής κοινότητας. Τώρα έχει μόνο ερείπια, μετά τη ρωσική επιθετικότητα. Θα μπορέσουμε να ξαναχτίσουμε τη Μαριούπολη και όλες τις άλλες ουκρανικές κοινότητες, όπου οι Ουκρανοί και οι Έλληνες θα ζουν το ίδιο ειρηνικά με πριν.

Χρειαζόμαστε όπλα για να αναγκάσουμε τα ρωσικά στρατεύματα να εγκαταλείψουν τη χώρα μας. Συγκεκριμένα, χρειαζόμαστε συστήματα αεράμυνας, συστήματα πυροβολικού και βλήματα, τεθωρακισμένα οχήματα και άρματα μάχης, η ελληνική κυβέρνηση γνωρίζει τις ανάγκες μας. Όσο πιο γρήγορα η Ουκρανία λάβει αυτή τη βοήθεια, τόσο περισσότερες ζωές θα μπορούμε να σώσουμε στην Ουκρανία.

Οι υπουργοί Εξωτερικών, Ν. Δένδιας και Ντ. Κουλέμπα, συναντήθηκαν στο Κίεβο τον Οκτώβριο. Κατέληξαν, μάλιστα, στο καταφύγιο του ΥΠΕΞ. Ο κ. Κουλέμπα τού δώρισε το κομμάτι ενός πυραύλου. Ποια είναι η ιστορία πίσω απ’ αυτό;

Πράγματι, κατά το τετ α τετ τους ήχησε αεροπορικός συναγερμός κι έτσι οι δύο υπουργοί κατέβηκαν στο καταφύγιο βομβών. Για πρώτη φορά κατά τη διάρκεια του

πολέμου, δύο υπουργοί Εξωτερικών πραγματοποίησαν συνέντευξη Τύπου σε καταφύγιο. Ο κ. Κουλέμπα τον ενημέρωσε ότι ρωσικοί πύραυλοι και ιρανικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη καταρρίφθηκαν πάνω από το Κίεβο. Μετά τη συνέντευξη Τύπου, ο κ. Δένδιας ζήτησε ό,τι απέμεινε από το βλήμα που καταρρίφθηκε, δεδομένης της ασυνήθιστης εμπειρίας. Όταν, λοιπόν, πήγα στο Κίεβο για τη διάσκεψη των πρεσβευτών τον Δεκέμβριο, ο κ. Κουλέμπα μού έδωσε αυτό το δώρο και το έφερα στην Αθήνα.

Αν μπορούσε να ικανοποιηθεί μόνο μία επιθυμία σας, ποια θα ήταν αυτή;

Να κερδίσουμε και να τελειώσει ο πόλεμος. Το πρόβλημα είναι ότι οι άνθρωποι που μπορούν να τερματίσουν αυτόν τον πόλεμο με μια μόνο λέξη και αποσύροντας τις δυνάμεις τους, δεν ενδιαφέρονται να το κάνουν. Επομένως, καταλήγουμε σ’ ένα καθήκον -ή μια ευχή αν θέλετε- να συνεχίσουμε από κοινού να τους πιέζουμε να πάρουν αυτήν την απόφαση.

Συνέντευξη στην Κατερίνα Τσαμούρη στην ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗ στις 24/2