Τι γίνεται όταν η τεχνολογία (όπως συµβαίνει ενίοτε και µε την επιστήµη) εξελίσσεται µε τόσο γοργούς ρυθµούς, ώστε η παγκόσµια κοινότητα δεν προλαβαίνει να αναµετρηθεί µε τα ηθικά διλήµµατα που αυτή η εξέλιξη εγείρει; Και τι γίνεται όταν η πανίσχυρη Microsoft ηγείται αυτών των εξελίξεων, µπαίνοντας στη… µύτη ακόµα ενός γίγαντα στον χώρο της τεχνολογικής καινοτοµίας, του κραταιού Ελον Μασκ;

Η απάντηση είναι… το χάος. Από το οποίο όµως δεν αποκλείεται να αναδυθούν τελικά νέοι κανόνες, που θα διέπουν την πιο καινοτόµο και δυνητικά ανατρεπτική εξέλιξη των τελευταίων χρόνων, αυτήν της τρικυµιώδους ανάπτυξης της τεχνητής νοηµοσύνης (ΑΙ) και των εφαρµογών της στις γλώσσες που διέπουν τη λειτουργία των bots και µπορούν να βρουν εφαρµογές, δυνητικά, στα πάντα! Αλλωστε, η εποχή που προέβλεπαν τα µυθιστορήµατα επιστηµονικής φαντασίας, στην οποία τα ροµπότ θα συναγωνιστούν τους ανθρώπους, µοιάζει να βρίσκεται πια προ των πυλών.

1_2
Τις εξελίξεις που αφορούν την τεχνολογία ChatGPT πυροδότησε µια ανοιχτή επιστολή που είδε το φως της δηµοσιότητας την προπερασµένη εβδοµάδα από το Ινστιτούτο Future of Life, έναν µη κερδοσκοπικό οργανισµό, που «εργάζεται για να µειώσει τους παγκόσµιους, καταστροφικούς και υπαρξιακούς κινδύνους που αντιµετωπίζει η ανθρωπότητα από… την προηγµένη τεχνητή νοηµοσύνη». Το ινστιτούτο, που ιδρύθηκε το 2015 από τον αστροφυσικό του ΜΙΤ Μαξ Τέγκµαρκ και τον συνιδρυτή του Skype Γιαν Τάλιν και περιλαµβάνει στους συµβούλους του τον Ελον Μασκ (αλλά και τον ηθοποιό Μόργκαν Φρίµαν και και τον αστροφυσικό Στίβεν Χόκινγκ έως τον θάνατο του τελευταίου, το 2018) προειδοποιεί για τους κινδύνους από την τάχιστη ανάπτυξη του ChatGPT από το ερευνητικό εργαστήριο OpenAI, το οποίο συνεργάζεται και χρηµατοδοτείται από τη Microsoft.

Η έκκληση ήρθε έπειτα από µια σειρά κοσµοϊστορικών εξελίξεων τους τελευταίους µήνες στον τοµέα της µίµησης ανθρώπινων δεξιοτήτων από τη συγκεκριµένη τεχνολογία, µεταξύ των οποίων τη σύνταξη πρωτότυπων emails και τη δηµιουργία Τέχνης. Αυτόν τον µήνα, µάλιστα, η OpenAI παρουσίασε την τεχνολογία GPT-4, µια αναβάθµιση που επιτρέπει στην εφαρµογή ChatGPT να εφευρίσκει αστεία και να περνά τις τελικές εξετάσεις της αµερικανικής Νοµικής Σχολής, έχοντας απαντήσει µε επιτυχία σε µια σειρά ερωτήµατα, από το Συνταγµατικό ∆ίκαιο έως τη φορολογία και τις αδικοπραξίες!

Το περιεχόμενο

Η επιστολή επισηµαίνει πως πλέον τα συστήµατα τεχνητής νοηµοσύνης διαθέτουν νοηµοσύνη που είναι ανταγωνιστική µε την 
2_2
ανθρώπινη. «Αυτό αποτελεί µια βαθιά αλλαγή στην ιστορία της ζωής στη Γη και θα πρέπει να σχεδιαστεί και να τύχει διαχείρισης ανάλογης φροντίδας και πόρων». Οµως, όπως προσθέτει, αυτό δεν συµβαίνει, καθώς «τους τελευταίους µήνες τα εργαστήρια ΑΙ έχουν εµπλακεί σε µια εκτός ελέγχου κούρσα για να αναπτύξουν και να µεταχειριστούν πιο ισχυρά ψηφιακά µυαλά, τα οποία κανείς -ούτε καν οι δηµιουργοί τους- δεν µπορεί να καταλάβει, να προβλέψει ή να ελέγξει µε αξιοπιστία».

«Πρέπει να αφήσουµε τις µηχανές να πληµµυρίσουν τα κανάλια πληροφόρησης µε προπαγάνδα και ψεύδη; Πρέπει να αυτοµατοποιήσουµε τις δουλειές, ακόµα κι αυτές που είναι ικανοποιητικές για τον άνθρωπο; Πρέπει να αναπτύξουµε µη ανθρώπινα µυαλά που µπορεί εν καιρώ να µας ξεπεράσουν αριθµητικά και νοητικά, να µας καταστήσουν παρωχηµένους και να µας αντικαταστήσουν; Πρέπει να διακινδυνεύσουµε να χάσουµε τον έλεγχο του πολιτισµού µας;». Αυτά είναι µερικά από τα αγωνιώδη ερωτήµατα που εγείρει η επιστολή, προτείνοντας µια παύση τουλάχιστον εξαµήνου στην ανάπτυξη τεχνολογίας GPT-4 ή και πιο προηγµένης, ακόµα και υπό τη µορφή κυβερνητικής (ή διακυβερνητικής) παρέµβασης, που θα επιβάλλει ένα είδος µορατόριουµ στην έρευνα, µέχρι να αναπτυχθούν οι νέοι κανόνες και τα κατάλληλα πρωτόκολλα ασφαλείας. Εως τα µέσα της εβδοµάδας, οι υπογραφές είχαν ξεπεράσει τις 2.900. Σε αυτές περιλαµβάνονταν εκείνες του Ελον Μασκ των Twitter, Tesla και SpaceX, του συνιδρυτή της Apple Στιβ Βόσνιακ, του συνιδρυτή του Skype Γιαν Τάλιν, του συνιδρυτή του Pinterest Εβαν Σαρπ, του διευθύνοντος συµβούλου της Getty Images, Κρέιγκ Πίτερς, του ιστορικού και συγγραφέα στο Εβραϊκό Πανεπιστήµιο της Ιερουσαλήµ, Γιουβάλ Νόα Χαράρι, και πολλών άλλων.

Οι ανησυχίες

Οι εξελίξεις όµως καταδεικνύουν και την αυξανόµενη ένταση που υπάρχει µεταξύ του Ελον Μασκ και της OpenAI, του µη κυβερνητικού ερευνητικού εργαστηρίου, που ιδρύθηκε το 2015, µε τον Μασκ να είναι συµπρόεδρος τότε µε τον Σαµ Αλτµαν, τον τωρινό διευθύνοντα σύµβουλο της OpenAI. Αρχικός στόχος του εργαστηρίου ήταν «να εξελίξει την ψηφιακή νοηµοσύνη κατά τέτοιον τρόπο ώστε να είναι πιο πιθανό να ωφελήσει την ανθρωπότητα στο σύνολό της, χωρίς τον περιορισµό της ανάγκης να παράγει οικονοµικά οφέλη».

Γιατί προτείνεται παύση τουλάχιστον εξαµήνου στην ανάπτυξη της τεχνολογίας, προκειµένου να αναζητηθούν νέα πρωτόκολλα και κανόνες ασφαλείας


Ο Ελον Μασκ, ο οποίος -ως γνωστόν- διευθύνει πολλαπλές εταιρείες, είχε αποχωρήσει από το ∆.Σ. της OpenAI το 2018, επικαλούµενος συγκρουόµενα συµφέροντα, ουσιαστικά όµως κριτικάροντας το γεγονός ότι η ΟpenAI προχώρησε το 2019 στη σύσταση ενός κερδοσκοπικού βραχίονα, της θυγατρικής OpenAI Limited Partnership (OpenAI L.P.). Ο Μασκ υποστήριξε πως το εργαστήριο (που είχε και στο όνοµά του τον όρο «ανοιχτή» τεχνητή νοηµοσύνη) είχε γίνει «µια εταιρεία κλειστών δεδοµένων και µέγιστου κέρδους, ουσιαστικά ελεγχόµενη από τη Microsoft » και πως «παρεξέκλινε από τον δρόµο της αρετής». Ταυτόχρονα, ο Μασκ επιδίωξε να δηµιουργήσει ένα ανταγωνιστικό ερευνητικό εργαστήριο, όπως τουλάχιστον υποστηρίζει το «The Information». Aπό τη δική του πλευρά, ο Αλτµαν, σε πρόσφατο podcast µε τη δηµοσιογράφο τεχνολογίας Κάρα Σουίσερ, είπε ότι ο Μασκ είναι ένας «ηλίθιος», παραδεχόµενος πάντως ότι «είναι πολύ αγχωµένος σχετικά µε το πώς θα είναι το µέλλον για την ανθρωπότητα». To τελευταίο διάστηµα, το πιο εξελιγµένο ChatGPT µε GPT-4 προσφέρει plug-ins περιήγησης στο ∆ιαδίκτυο µέσω της µηχανής αναζήτησης Bing, ενώ εξελιγµένη AI χρησιµοποιεί και η εφαρµογή Offi ce Copilot (και τα δύο της Microsoft ). Εκτός από τη Microsoft , η Google της Alphabet χρησιµοποιεί τεχνητή νοηµοσύνη για να βελτιώσει τη µηχανή αναζήτησής της, ενώ άλλες εταιρείες, όπως η Midjourney, αναπτύσσουν AI τελευταίας γενιάς και η Morgan Stanley έχει χρησιµοποιήσει το GPT-4 για να δηµιουργήσει ένα chatbot για τους συµβούλους της.

*Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Παραπολιτικά» στις 8/4/23