ΕΚΤΑΚΤΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
Eκλογές στην Τουρκία: Γάλλος ιστορικός αποδίδει τη νίκη του Ερντογάν στην έλλειψη εναλλακτικής
Σε συνέντευξή του στην γαλλική εφημερίδα Libération, o Μποτζαρσλάν δήλωσε έκπληκτος με τη νίκη Ερντογάν και απογοητευμένος από τα αποτελέσματα
O ιστορικός και λέκτορας κοινωνικών επιστημών στη Γαλλία Xαμίτ Μποτζαρσλάν
επικράτηση του Ερντογάν στις τουρκικές προεδρικές εκλογές της Κυριακής οφείλεται, κυρίως, στην αδυναμία της αντιπολίτευσης να προσφέρει μια γνήσια δημοκρατική και κοινωνική εναλλακτική λύση.
Σε συνέντευξή του στην γαλλική εφημερίδα Libération, o Μποτζαρσλάν δήλωσε έκπληκτος με τη νίκη Ερντογάν και απογοητευμένος από τα αποτελέσματα. «Πίστευα σε μια διαφορετική Τουρκία, καθοδηγούμενη από μια κοινωνία των πολιτών που ήταν εξαντλημένη αλλά έτοιμη για αλλαγή και για δημοκρατική στροφή», ανέφερε υπογραμμίζοντας στη συνέχεια τα εξής: «Αν και η Τουρκία έχει βιώσει περιόδους πολιτικού πλουραλισμού, δεν υπήρξε ποτέ πραγματικά δημοκρατική και θα χρειαστεί χρόνος για τη χειραφέτησή της από τη βαριά κληρονομιά του πρώτου δημοκρατικού αιώνα της. Στα τέλη της δεκαετίας του 1960, το 80% των Τούρκων πίστευε ότι η χώρα τους χρειαζόταν έναν ισχυρό και πατερναλιστικό ηγέτη που θα προστάτευε την Τουρκία από τη Δύση. Αυτό το αντανακλαστικό της προσφυγής σε μια ισχυρή, προνοητική φιγούρα δεν έχει εξαφανιστεί στην Τουρκία». Συνεχίζοντας ο Μποτζαρσλάν ανέφερε: «Αυτό που μπορεί να οριστεί ως "τουρκική ιδεολογία" βασίζεται σε μια εθνική μυσταγωγία που οδηγεί πολλούς Τούρκους να πιστεύουν ότι η χώρα τους έχει μια μεγαλεπήβολη αποστολή που πρέπει να εκπληρώσει απέναντι σε εσωτερικές και εξωτερικές απειλές. Ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος ξεκίνησε, όπως πιστεύουν, με μοναδικό στόχο να καταστραφεί η Οθωμανική Αυτοκρατορία και έτσι να εμποδιστεί η Τουρκία να γίνει πιο ισχυρή από τη Δύση».
«Πρόκειται για ιδεολογία "εκδίκησης κατά της ιστορίας" που οδηγεί στην επιθυμία για κρατική ισχύ. Βασίζεται σε μια πολύ βίαιη εθνικιστική ρητορική, ιδιαίτερα κατά των εχθρών που ορίζονται από την κυβέρνηση. Ιστορικά, αυτοί ήταν οι Αρμένιοι και οι Έλληνες, οι οποίοι σήμερα αποτελούν πολύ μικρή μειοψηφία στην Τουρκία για να στοχοποιηθούν πραγματικά από την κυβέρνηση, η οποία προτιμά τους Κούρδους» ανέφερε επίσης ο Μποτζαρσλάν.
Ερωτηθείς για το πώς αντιμετώπισε η αντιπολίτευση το ζήτημα του εθνικισμού, ο πολιτικός επιστήμονας, αφού εξήγησε ότι ο συνασπισμός που σχηματίστηκε αποτελείται από έξι κόμματα που υποστηρίζουν ιδεολογίες πολύ διαφορετικές όπως ο κεμαλισμός, ο εθνικισμός και ο ισλαμισμός, υποστήριξε ότι η αντιπολίτευση θέλησε να καθησυχάσει το εκλογικό σώμα και απάντησε στον εθνικισμό και τον κοινωνικό συντηρητισμό με έναν λόγο παρόμοιο, αλλά ελαφρώς λιγότερο πειστικό από αυτόν του Ερντογάν. «Αντί να προτείνει μια γνήσια δημοκρατική και κοινωνική εναλλακτική λύση, η αντιπολίτευση κυνήγησε τα δυνατά σημεία του αντιπάλου της» τόνισε ο Μποτζαρσλάν.
Στην ερώτηση «τι μπορούμε να περιμένουμε από τη νέα θητεία του Ερντογάν» o Μποτζαρσλάν ανέφερε, μεταξύ άλλων, ότι «πρέπει να προετοιμαστούμε για μερικά πολύ περίπλοκα χρόνια για μια Τουρκία που βρίσκεται σε πολύ κακή οικονομική θέση, η οποία μόλις εξέλεξε έναν πρόεδρο ανίκανο να ανταποκριθεί στις δυσκολίες της» και εξέφρασε την εκτίμηση ότι ακροδεξιές ομάδες, όπως οι βίαιοι Γκρίζοι Λύκοι, αποτελώντας πλέον ουσιαστικό μέρος της προεδρικής πλειοψηφίας, θα συνεχίσουν τη διαδικασία παραστρατιωτικοποίησης της Τουρκίας στηριζόμενες σε ένα κράτος που το κατατρώει η κλεπτοκρατία.
Τέλος, ερωτηθείς εάν μπορούν αυτές οι δυσκολίες να εμπνεύσουν νέες δημοκρατικές ελπίδες, εξέφρασε την άποψη ότι είναι ζωτικής σημασίας να ενισχυθεί η δυναμική που διαθέτει η Τουρκία σε μεγάλα πεδία πολιτικής αντίστασης, ιδίως στον πνευματικό και καλλιτεχνικό τομέα, προκειμένου να αναπτυχθεί μια ελεύθερη και δημοκρατική κοινωνία των πολιτών.
τόνισε ότι η Σε συνέντευξή του στην γαλλική εφημερίδα Libération, o Μποτζαρσλάν δήλωσε έκπληκτος με τη νίκη Ερντογάν και απογοητευμένος από τα αποτελέσματα. «Πίστευα σε μια διαφορετική Τουρκία, καθοδηγούμενη από μια κοινωνία των πολιτών που ήταν εξαντλημένη αλλά έτοιμη για αλλαγή και για δημοκρατική στροφή», ανέφερε υπογραμμίζοντας στη συνέχεια τα εξής: «Αν και η Τουρκία έχει βιώσει περιόδους πολιτικού πλουραλισμού, δεν υπήρξε ποτέ πραγματικά δημοκρατική και θα χρειαστεί χρόνος για τη χειραφέτησή της από τη βαριά κληρονομιά του πρώτου δημοκρατικού αιώνα της. Στα τέλη της δεκαετίας του 1960, το 80% των Τούρκων πίστευε ότι η χώρα τους χρειαζόταν έναν ισχυρό και πατερναλιστικό ηγέτη που θα προστάτευε την Τουρκία από τη Δύση. Αυτό το αντανακλαστικό της προσφυγής σε μια ισχυρή, προνοητική φιγούρα δεν έχει εξαφανιστεί στην Τουρκία». Συνεχίζοντας ο Μποτζαρσλάν ανέφερε: «Αυτό που μπορεί να οριστεί ως "τουρκική ιδεολογία" βασίζεται σε μια εθνική μυσταγωγία που οδηγεί πολλούς Τούρκους να πιστεύουν ότι η χώρα τους έχει μια μεγαλεπήβολη αποστολή που πρέπει να εκπληρώσει απέναντι σε εσωτερικές και εξωτερικές απειλές. Ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος ξεκίνησε, όπως πιστεύουν, με μοναδικό στόχο να καταστραφεί η Οθωμανική Αυτοκρατορία και έτσι να εμποδιστεί η Τουρκία να γίνει πιο ισχυρή από τη Δύση».
«Πρόκειται για ιδεολογία "εκδίκησης κατά της ιστορίας" που οδηγεί στην επιθυμία για κρατική ισχύ. Βασίζεται σε μια πολύ βίαιη εθνικιστική ρητορική, ιδιαίτερα κατά των εχθρών που ορίζονται από την κυβέρνηση. Ιστορικά, αυτοί ήταν οι Αρμένιοι και οι Έλληνες, οι οποίοι σήμερα αποτελούν πολύ μικρή μειοψηφία στην Τουρκία για να στοχοποιηθούν πραγματικά από την κυβέρνηση, η οποία προτιμά τους Κούρδους» ανέφερε επίσης ο Μποτζαρσλάν.
Ερωτηθείς για το πώς αντιμετώπισε η αντιπολίτευση το ζήτημα του εθνικισμού, ο πολιτικός επιστήμονας, αφού εξήγησε ότι ο συνασπισμός που σχηματίστηκε αποτελείται από έξι κόμματα που υποστηρίζουν ιδεολογίες πολύ διαφορετικές όπως ο κεμαλισμός, ο εθνικισμός και ο ισλαμισμός, υποστήριξε ότι η αντιπολίτευση θέλησε να καθησυχάσει το εκλογικό σώμα και απάντησε στον εθνικισμό και τον κοινωνικό συντηρητισμό με έναν λόγο παρόμοιο, αλλά ελαφρώς λιγότερο πειστικό από αυτόν του Ερντογάν. «Αντί να προτείνει μια γνήσια δημοκρατική και κοινωνική εναλλακτική λύση, η αντιπολίτευση κυνήγησε τα δυνατά σημεία του αντιπάλου της» τόνισε ο Μποτζαρσλάν.
Στην ερώτηση «τι μπορούμε να περιμένουμε από τη νέα θητεία του Ερντογάν» o Μποτζαρσλάν ανέφερε, μεταξύ άλλων, ότι «πρέπει να προετοιμαστούμε για μερικά πολύ περίπλοκα χρόνια για μια Τουρκία που βρίσκεται σε πολύ κακή οικονομική θέση, η οποία μόλις εξέλεξε έναν πρόεδρο ανίκανο να ανταποκριθεί στις δυσκολίες της» και εξέφρασε την εκτίμηση ότι ακροδεξιές ομάδες, όπως οι βίαιοι Γκρίζοι Λύκοι, αποτελώντας πλέον ουσιαστικό μέρος της προεδρικής πλειοψηφίας, θα συνεχίσουν τη διαδικασία παραστρατιωτικοποίησης της Τουρκίας στηριζόμενες σε ένα κράτος που το κατατρώει η κλεπτοκρατία.
Τέλος, ερωτηθείς εάν μπορούν αυτές οι δυσκολίες να εμπνεύσουν νέες δημοκρατικές ελπίδες, εξέφρασε την άποψη ότι είναι ζωτικής σημασίας να ενισχυθεί η δυναμική που διαθέτει η Τουρκία σε μεγάλα πεδία πολιτικής αντίστασης, ιδίως στον πνευματικό και καλλιτεχνικό τομέα, προκειμένου να αναπτυχθεί μια ελεύθερη και δημοκρατική κοινωνία των πολιτών.