Με την ανάπτυξη της πρώτης μοίρας μαχητικών F-35A stealth στην Ανατολική Ευρώπη για να συμμετάσχει στις περιπολίες του ΝΑΤΟ, η πρώτη εμπλοκή μεταξύ του νέου αμερικανικής κατασκευής μαχητικού και ενός ρωσικού αεροσκάφους Su-30SM έλαβε χώρα στην περιοχή. Το F-35A αναπτύχθηκε από την ιταλική Πολεμική Αεροπορία, η οποία έστειλε τη 13η Μοίρα της 32ης Αεροπορικής Πτέρυγάς της από την αεροπορική βάση Amendola στον νότο της Εσθονίας. Η μονάδα αυτή επιχειρεί με αεροσκάφη F-35 από το 2016. Τα αεροσκάφη έφτασαν στην Εσθονία στις 30 Απριλίου 2021. Τα αεροσκάφη F-35 της Μοίρας ανέλαβαν την αποστολή Baltic Air Policing του ΝΑΤΟ από τη μονάδα Eurofighter της γερμανικής Πολεμικής Αεροπορίας που είχε προηγουμένως σταθμεύσει εκεί. Ένα F-35 της ιταλικής δύναμης αναχαιτίστηκε από ρωσικό αεροσκάφος Su-30SM στις 9 Ιουνίου, αφού το ιταλικό μαχητικό φέρεται να προσέγγισε ένα ρωσικό μεταφορικό αεροσκάφος An-12.

«Ήρθε από το πουθενά»

Το παρασκήνιο έχει ως εξής: στις 30 Απριλίου 2022 το ΝΑΤΟ άρχισε να απαντά στη ρωσική ειδική στρατιωτική επιχείρηση στην Ουκρανία. Για να «διασφαλιστεί η ασφάλεια της περιοχής της Βαλτικής», η οποία είναι πιο κοντά στα σύνορα με τη Ρωσία, τα F-35A έχουν σταλεί στην Εσθονία από την ιταλική Πολεμική Αεροπορία. Σχεδόν αμέσως μετά την άφιξή τους, τα ιταλικά F-35 ξεκίνησαν κοινές περιπολίες με τους Συμμάχους για να εκτελέσουν περιπολίες και αποστολές επιτήρησης. Καθημερινά τα αεροπλάνα βρίσκονται στον αέρα, όπως και στις 9 Μαΐου που σημειώθηκε το επίμαχο περιστατικό.

Στις 9 Μαΐου, λοιπόν, ένα ρωσικό Su-30SM αναφέρθηκε ότι αναχαίτισε ένα ιταλικό F-35, ο πιλότος του οποίου έχει το ψευδώνυμο Falco. Η αναχαίτιση πραγματοποιήθηκε πάνω από τη Βαλτική Θάλασσα. Το F-35 πλησίασε το ρωσικό στρατιωτικό μεταφορικό αεροσκάφος An-12 των Ρωσικών Αεροδιαστημικών Δυνάμεων για να το αναγνωρίσει και ένα Su-30SM εστάλη να το αναχαιτίσει.

«Ήρθε σχεδόν από το πουθενά. Ήμουν πολύ μπερδεμένος γιατί δεν περίμενα να το δω τόσο κοντά», περιγράφει ο Ιταλός πιλότος στις πρώτες του εντυπώσεις από την ξαφνική εμφάνιση του Su-30SM. Ο Falco λέει ότι ο Ρώσος πιλότος ενήργησε προκλητικά. Τον είχε χάσει από τα ραντάρ του αρκετές φορές. Τα συστήματα ανίχνευσης και προειδοποίησης του αμερικανικού μαχητικού αεροσκάφους απέτυχαν ξανά και ξανά και έπρεπε να επανεκκινηθούν.

Βλέποντας το ρωσικό μαχητικό να πλησιάζει γρήγορα, ο Falco αποφάσισε να εφαρμόσει το τυπικό σχέδιο για τέτοιες περιπτώσεις. Γυρίζει το αεροπλάνο του 30 μοίρες για να διατηρήσει μια απόσταση ασφαλείας. Εκείνη τη στιγμή ο Falco κάνει μια άλλη επανεκκίνηση του συστήματος για να ξεφύγει από τον ηλεκτρονικό πόλεμο του Ρώσου πιλότου. Στην αρχή όλα φάνηκε να πηγαίνουν καλά. Αλλά στη συνέχεια, υπενθύμισε ο Falco, το Su-30 γρήγορα έμεινε πίσω και εξαφανίστηκε από το ραντάρ του. Για ένα λεπτό, ο Ιταλός πιλότος χάνει ξανά το σύστημα ανίχνευσης. Και ξαφνικά το ρωσικό Flanker βρέθηκε ακριβώς μπροστά από το F-35. Πέρασε από πολύ κοντά, δίπλα από το φτερό του Ιταλού.

«Ξαφνικά πάγωσα από φόβο. Δεν περίμενα τόσο επικίνδυνο ελιγμό από τους Ρώσους», σχολίασε ο Falco.

Ο Ιταλός πιλότος άρχισε να κάνει ομαλά μια στροφή στον ορίζοντα, προσπαθώντας με όλη του τη συμπεριφορά να μην προκαλέσει περαιτέρω τον Ρώσο πιλότο. Βλέπει το Su-30 από κάτω του και την επόμενη στιγμή βουτάει. Ο Falco προσπάθησε να κρατήσει το ρωσικό μαχητικό σε παραμέτρους βολής, έτσι έστρεψε και τη μύτη του αεροπλάνου προς το μέρος του. Ο Ρώσος πιλότος αντιλήφθηκε τι έγινε και ξεκίνησε τους ελιγμούς και χάθηκε από μπροστά του. Το F-35 άρχισε και πάλι να έχει πρόβλημα με τα όργανα. Ο Ιταλός πιλότος γυρίζει 40 μοίρες, ξεκινώντας και πάλι να μηδενίζει τα συστήματα ανίχνευσης. Ο Falco έχασε το ρωσικό αεροσκάφος για ακόμα μία φορά. Στη συνέχεια εμφανίστηκε ξανά το Su-30, αλλά αυτή τη φορά, σε αντίθεση με την προηγούμενη, πέταξε ήρεμα δίπλα στο F-35 και δεν έκανε άλλους επικίνδυνους ελιγμούς.

Ο Falco κατάλαβε ότι ο Ρώσος πιλότος απλώς δοκίμαζε το αμερικανικό F-35. Ο Ιταλός χειριστής λέει ότι γνώριζε για τις ικανότητες των Ρώσων Flanker ακόμη και πριν τα γνωρίσει από κοντά. Γνώριζε ότι τα ρωσικά μαχητικά είναι ικανά για εξαιρετικούς ελιγμούς και με προηγμένα ηλεκτρονικά. Μιλώντας στο Military History of Italy, ο Falco λέει ότι δεν περίμενε όμως ότι το πιο πρόσφατο αμερικανικό μαχητικό αεροσκάφος με όλα τα σύγχρονα συστήματα και όπλα θα μπορούσε να παρακαμφθεί τόσο εύκολα. Ειδικά αν σκεφτεί κανείς ότι το Su-30 είναι μηχάνημα 4ης γενιάς, αν και αναβαθμισμένο.