ΕΚΤΑΚΤΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
Το νέο εμπάργκο εκτινάσσει πάλι τις τιμές των σιτηρών
Οι ανοδικές πιέσεις στο κόστος των τροφίμων και οι φόβοι για περιορισμό των προμηθειών - Οι πρώτες αρρυθμίες από την αναστολή της συμφωνίας που επιτεύχθηκε πέρυσι τον Ιούλιο
Μανος Ανθουλακης
Προ ολίγων ηµερών η ρωσική κυβέρνηση ανέστειλε τη συµφωνία µε την Ουκρανία για την ασφαλή διέλευση σιτηρών τροφίµων διά της Μαύρης Θάλασσας
, µια κίνηση που απειλεί εκ νέου την παγκόσµια επισιτιστική ασφάλεια έπειτα από την έναρξη του πολέµου, τον Φεβρουάριο του 2022.
Η Ε.Ε. καταδίκασε άµεσα την αναστολή της συµφωνίας διά της προέδρου της Κοµισιόν, εγγυώµενη ταυτόχρονα «τη διασφάλιση της επισιτιστικής ασφάλειας για τους ευάλωτους του κόσµου».
Πριν από τον πόλεµο, η Ουκρανία αποτελούσε µία εκ των κορυφαίων εξαγωγέων σιτηρών παγκόσµια. Ο πόλεµος οδήγησε σε κατάρρευση τις γραµµές τροφοδοσίας, µε τις εξαγωγές να πέφτουν περίπου στο ένα έκτο από το προ πολέµου επίπεδό τους στη χώρα.
Σε αυτό το πλαίσιο, η παγκόσµια αναταραχή στα σιτηρά, που προκλήθηκε εξαιτίας του πολέµου, υποχώρησε µε τη διαµεσολάβηση των Ηνωµένων Εθνών, τον Ιούλιο του 2022 και την επίτευξη της συµφωνίας που επέτρεπε στην Ουκρανία να εξάγει σιτηρά από τα λιµάνια της Μαύρης Θάλασσας και να πλέει µε ασφάλεια µέσω της πλωτής οδού προς τα Στενά του Βοσπόρου της Τουρκίας.
Η συµφωνία αυτή αποδείχθηκε ζωτικής σηµασίας για τη σταθεροποίηση των τιµών στα τρόφιµα παγκοσµίως, την εξοµάλυνση της κρίσης στις αναπτυσσόµενες χώρες που βασίζονται στις ουκρανικές εξαγωγές, αλλά και τη συνέχιση του διαδρόµου του Παγκόσµιου Επισιτιστικού Προγράµµατος του ΟΗΕ, που κατέληγε σε χώρες όπως η Αιθιοπία και η Σοµαλία.
Σύµφωνα µε τα στοιχεία της Επιτροπής, η Ουκρανία αντιπροσωπεύει το 10% της παγκόσµιας αγοράς σιταριού, το 13% της αγοράς κριθαριού και το 15% αυτής του καλαµποκιού, αποτελώντας παράλληλα παγκόσµιο παίκτη στην αγορά ηλιελαίου.
Οι πρώτες αρρυθµίες από την αναστολή της συµφωνίας εµφανίστηκαν άµεσα, καθώς οι τιµές του σιταριού ανέβηκαν κατά 3% στις συναλλαγές του Σικάγο, αγγίζοντας το υψηλό των 689, 25 σεντς ανά µπούσελ, το υψηλότερο επίπεδο από τις 28 Ιουνίου, µε το συµβόλαιο να διαπραγµατεύεται έως και τα 706,25 σεντς. Ακόµα, τα συµβόλαια µελλοντικής εκπλήρωσης για το καλαµπόκι έκαναν άλµα στα 526,5 σεντς ανά µπούσελ, ενώ στα αντίστοιχα της σόγιας αυξήθηκαν στα 1.388,75 σεντς ανά µπούσελ.
Σύµφωνα µε τα όσα δήλωσε στο CNBC ο Peter Ceretti από το Euroasia Group, αυτή η εξέλιξη δεν σηµαίνει µια νέα περίοδο αποσταθεροποίησης του παγκόσµιου πληθωρισµού τροφίµων, επισηµαίνοντας ότι η κατάρρευση της συµφωνίας «δεν θα σταµατήσει εντελώς τις αποστολές της Ουκρανίας µέσω της Μαύρης Θάλασσας ή αυτές µέσω Ευρώπης». Ο ίδιος κρούει τον κώδωνα του κινδύνου ότι το τέλος της συµφωνίας θα προσθέσει άλλες ανοδικές πιέσεις στις τιµές τροφίµων, όπως η ξηρασία της Ευρώπης, αλλά και η εµφάνιση του Ελ Νίνιο.
Ταυτόχρονα, ο καθηγητής Οικονοµικών στο Πανεπιστήµιο του St Gallen δήλωσε στο ίδιο Μέσο ότι η κατάρρευση της συµφωνίας αυτής αποτελεί πλήγµα για τα έθνη που προµηθεύονται φθηνότερο ουκρανικό σιτάρι και, αν και εφόσον «δεν προκαλέσει πολλές απαγορεύσεις εξαγωγών, η κατάρρευση της συµφωνίας είναι µικρή διαταραχή». O επικεφαλής αγροτικών αγορών της ολλανδικής συνεταιριστικής Rabobank, Carlos Mera, υπογράµµισε ότι η ρωσική απόσυρση δηµιουργεί πλήγµα στις αγορές, µε τους επενδυτές να στρέφονται σε ακυρώσεις, καθώς η συµφωνία σταθεροποίησε τις τιµές και απέτρεψε τις ελλείψεις στον αναπτυσσόµενο κόσµο.
Σύµφωνα µε τον ίδιο, πλέον η Ουκρανία θα αναγκαστεί σε εξαγωγή περισσότερων σιτηρών από τα χερσαία σύνορά της και τα λιµάνια του ∆ούναβη, κάτι που σηµαίνει µεγάλη αύξηση του µεταφορικού κόστους και «συσσώρευση περαιτέρω πίεσης στα κέρδη των Ουκρανών αγροτών», ενώ η αρνητική συνέπεια είναι ότι «πιθανώς θα σπείρουν λιγότερες ποσότητες την επόµενη σεζόν, περιορίζοντας τελικά ακόµα περισσότερο τις προµήθειες στο µέλλον».
H επικεφαλής οικονοµολόγος εµπορευµάτων στην Capital Economics, Caroline Bain, µιλώντας στο CNN, επισήµανε ότι µια νέα άνοδος των τιµών των γεωργικών προϊόντων θα ανέβαζε τις λιανικές τιµές των τροφίµων, όχι όµως σε µεγάλο βαθµό και όχι στα πλουσιότερα έθνη, υπογραµµίζοντας ότι ο πληθωρισµός των τροφίµων επηρεάστηκε και από τις τιµές της ενέργειας. Ο πληθωρισµός των τροφίµων αποτελεί σηµαντικό ζήτηµα για τη ζώνη του ευρώ, καθώς αυξήθηκε κατά 12,5% σε σύγκριση µε τον Μάιο του 2022.
*Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Παραπολιτικά» στις 22/07/2023
Η Ε.Ε. καταδίκασε άµεσα την αναστολή της συµφωνίας διά της προέδρου της Κοµισιόν, εγγυώµενη ταυτόχρονα «τη διασφάλιση της επισιτιστικής ασφάλειας για τους ευάλωτους του κόσµου».
Πριν από τον πόλεµο, η Ουκρανία αποτελούσε µία εκ των κορυφαίων εξαγωγέων σιτηρών παγκόσµια. Ο πόλεµος οδήγησε σε κατάρρευση τις γραµµές τροφοδοσίας, µε τις εξαγωγές να πέφτουν περίπου στο ένα έκτο από το προ πολέµου επίπεδό τους στη χώρα.
Σε αυτό το πλαίσιο, η παγκόσµια αναταραχή στα σιτηρά, που προκλήθηκε εξαιτίας του πολέµου, υποχώρησε µε τη διαµεσολάβηση των Ηνωµένων Εθνών, τον Ιούλιο του 2022 και την επίτευξη της συµφωνίας που επέτρεπε στην Ουκρανία να εξάγει σιτηρά από τα λιµάνια της Μαύρης Θάλασσας και να πλέει µε ασφάλεια µέσω της πλωτής οδού προς τα Στενά του Βοσπόρου της Τουρκίας.
Η συµφωνία αυτή αποδείχθηκε ζωτικής σηµασίας για τη σταθεροποίηση των τιµών στα τρόφιµα παγκοσµίως, την εξοµάλυνση της κρίσης στις αναπτυσσόµενες χώρες που βασίζονται στις ουκρανικές εξαγωγές, αλλά και τη συνέχιση του διαδρόµου του Παγκόσµιου Επισιτιστικού Προγράµµατος του ΟΗΕ, που κατέληγε σε χώρες όπως η Αιθιοπία και η Σοµαλία.
Σύµφωνα µε τα στοιχεία της Επιτροπής, η Ουκρανία αντιπροσωπεύει το 10% της παγκόσµιας αγοράς σιταριού, το 13% της αγοράς κριθαριού και το 15% αυτής του καλαµποκιού, αποτελώντας παράλληλα παγκόσµιο παίκτη στην αγορά ηλιελαίου.
Οι πρώτες αρρυθµίες από την αναστολή της συµφωνίας εµφανίστηκαν άµεσα, καθώς οι τιµές του σιταριού ανέβηκαν κατά 3% στις συναλλαγές του Σικάγο, αγγίζοντας το υψηλό των 689, 25 σεντς ανά µπούσελ, το υψηλότερο επίπεδο από τις 28 Ιουνίου, µε το συµβόλαιο να διαπραγµατεύεται έως και τα 706,25 σεντς. Ακόµα, τα συµβόλαια µελλοντικής εκπλήρωσης για το καλαµπόκι έκαναν άλµα στα 526,5 σεντς ανά µπούσελ, ενώ στα αντίστοιχα της σόγιας αυξήθηκαν στα 1.388,75 σεντς ανά µπούσελ.
ΚΩ∆ΩΝΑΣ ΚΙΝ∆ΥΝΟΥ
Σύµφωνα µε τα όσα δήλωσε στο CNBC ο Peter Ceretti από το Euroasia Group, αυτή η εξέλιξη δεν σηµαίνει µια νέα περίοδο αποσταθεροποίησης του παγκόσµιου πληθωρισµού τροφίµων, επισηµαίνοντας ότι η κατάρρευση της συµφωνίας «δεν θα σταµατήσει εντελώς τις αποστολές της Ουκρανίας µέσω της Μαύρης Θάλασσας ή αυτές µέσω Ευρώπης». Ο ίδιος κρούει τον κώδωνα του κινδύνου ότι το τέλος της συµφωνίας θα προσθέσει άλλες ανοδικές πιέσεις στις τιµές τροφίµων, όπως η ξηρασία της Ευρώπης, αλλά και η εµφάνιση του Ελ Νίνιο. Ταυτόχρονα, ο καθηγητής Οικονοµικών στο Πανεπιστήµιο του St Gallen δήλωσε στο ίδιο Μέσο ότι η κατάρρευση της συµφωνίας αυτής αποτελεί πλήγµα για τα έθνη που προµηθεύονται φθηνότερο ουκρανικό σιτάρι και, αν και εφόσον «δεν προκαλέσει πολλές απαγορεύσεις εξαγωγών, η κατάρρευση της συµφωνίας είναι µικρή διαταραχή». O επικεφαλής αγροτικών αγορών της ολλανδικής συνεταιριστικής Rabobank, Carlos Mera, υπογράµµισε ότι η ρωσική απόσυρση δηµιουργεί πλήγµα στις αγορές, µε τους επενδυτές να στρέφονται σε ακυρώσεις, καθώς η συµφωνία σταθεροποίησε τις τιµές και απέτρεψε τις ελλείψεις στον αναπτυσσόµενο κόσµο.
Σύµφωνα µε τον ίδιο, πλέον η Ουκρανία θα αναγκαστεί σε εξαγωγή περισσότερων σιτηρών από τα χερσαία σύνορά της και τα λιµάνια του ∆ούναβη, κάτι που σηµαίνει µεγάλη αύξηση του µεταφορικού κόστους και «συσσώρευση περαιτέρω πίεσης στα κέρδη των Ουκρανών αγροτών», ενώ η αρνητική συνέπεια είναι ότι «πιθανώς θα σπείρουν λιγότερες ποσότητες την επόµενη σεζόν, περιορίζοντας τελικά ακόµα περισσότερο τις προµήθειες στο µέλλον».
H επικεφαλής οικονοµολόγος εµπορευµάτων στην Capital Economics, Caroline Bain, µιλώντας στο CNN, επισήµανε ότι µια νέα άνοδος των τιµών των γεωργικών προϊόντων θα ανέβαζε τις λιανικές τιµές των τροφίµων, όχι όµως σε µεγάλο βαθµό και όχι στα πλουσιότερα έθνη, υπογραµµίζοντας ότι ο πληθωρισµός των τροφίµων επηρεάστηκε και από τις τιµές της ενέργειας. Ο πληθωρισµός των τροφίµων αποτελεί σηµαντικό ζήτηµα για τη ζώνη του ευρώ, καθώς αυξήθηκε κατά 12,5% σε σύγκριση µε τον Μάιο του 2022.
*Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Παραπολιτικά» στις 22/07/2023
