«Δεν είστε ευπρόσδεκτοι»: στη Βαρκελώνη και σε άλλους ευρωπαϊκούς τουριστικούς προορισμούς, το κύμα των τουριστών αρχίζει να προκαλεί την εχθρότητα των κατοίκων, που δηλώνουν αποφασισμένοι να διεκδικήσουν ξανά τις πόλεις τους.

Από τα ρομαντικά κανάλια της Βενετίας μέχρι τις επάλξεις του Ντουμπρόβνικ, περνώντας από το σκωτσέζικο νησί του Σκάι, οι τουρίστες έχουν γίνει εφιάλτης για ορισμένους κατοικους, παρά το οικονομικό μάννα που φέρνουν.

Στην παραλιακή συνοικία Μπαρτσελονέτα, οι κάτοικοι διαμαρτύρονται εδώ και χρόνια για τις οχλήσεις από τους τουρίστες: μεθούν, κάνουν σεξ στη μέση του δρόμου... Και πλέον, η κάθετη άνοδος των ενοικίων υποχρεώνει μάλιστα ορισμένους να φύγουν.

«Ποτέ πια ένα καλοκαίρι σαν αυτό», «Όχι τουρίστες στις πολυκατοικίες μας», «Δεν είστε ευπρόσδεκτοι», διάβαζε κανείς το Σάββατο στα πανό στη διάρκεια διαδήλωσης κατοίκων στην παραλία που συνήθως σφύζει από τουρίστες.

Τέτοιες ενέργειες, τις οποίες ο Τύπος χαρακτηρίζει «τουρισμοφοβία», πραγματοποιούνται την ίδια στιγμή και στην Ισπανία, τον τρίτο μεγαλύτερο τουριστικό προορισμό παγκοσμίως, ο οποίος δέχεται φέτος ακόμη μεγαλύτερα πλήθη παραθεριστών που θέλουν να αποφύγουν την αστάθεια στην Τυνησία, την Αίγυπτο ή την Τουρκία.

Μια οργάνωση της άκρας αριστεράς σταμάτησε μάλιστα ένα λεωφορείο με τουρίστες στις αρχές του μήνα στη Βαρκελώνη ρίχνοντας μπογιά στο παρμπρίζ του ενώ στην Πάλμα ντε Μαγιόρκα, στις Βαλεαρίδες, πραγματοποίησε διαδήλωση στο λιμάνι με καπνογόνα, ξεδιπλώνοντας ένα πανό με την επιγραφή: «Ο τουρισμός σκοτώνει τη Μαγιόρκα».

Αυτό το αρχιπέλαγος, που αποτελεί έναν πολυσύχναστο τουριστικό προορισμό, περιόρισε σε 623.000 τον αριθμό των τουριστικών καταλυμάτων και σκοπεύει να μειώσει σταδιακά περαιτέρω τον αριθμό τους στις 500.000 μέσα στα επόμενα χρόνια.

«Η βάση της οικονομίας, η βάση της εργασίας και όλων, είναι ο τουρισμός», παραδέχεται ο Αρτούρο Μονφερέρ, ένας 67χρονος κάτοικος της Πάλμα. «Όμως πρέπει να έχουμε έναν τουρισμό με τάξη».

Τουριστική έκρηξη

«Ποτέ δεν θα πίστευα ότι θα έπρεπε να υπερασπιστώ τον ισπανικό τουριστικό τομέα», μια δραστηριότητα που δημιουργεί το 11% του πλούτου της χώρας, δήλωσε πρόσφατα αγανακτισμένος ο πρωθυπουργός Μαριάνο Ραχόι.

«Ο τουρισμός δεν είναι ο εχθρός», διαβεβαιώνει ο Τάλεμπ Ριφάι, γενικός γραμματέας του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού που έχει την έδρα του στη Μαδρίτη.
Σύμφωνα μ' αυτόν τον οργανισμό του ΟΗΕ, μια θέση εργασίας στις δέκα στον κόσμο συνδέεται με τον τουριστικό τομέα, ο οποίος αντιπροσωπεύει το 10% του παγκόσμιου ΑΕΠ.

Από το 1995 έως το 2016, ο αριθμός των διεθνών ταξιδιωτών αυξήθηκε από 525 εκατομμύρια σε πάνω από 1,2 δισεκατομμύριο κυρίως χάρη στις αεροπορικές εταιρείες χαμηλού κόστους και τους επισκέπτες από αναδυόμενες αγορές όπως η Κίνα, η Ινδία και οι χώρες του Κόλπου.

Όμως σε ορισμένους προορισμούς, το όριο της ανοχής φαίνεται πως έχει ξεπεραστεί.

Αυτό συμβαίνει στο Ντουμπρόβνικ της Κροατίας, το οποίο επισκέπτονται ακόμη περισσότεροι τουρίστες αφότου γυρίσθηκαν εκεί επεισόδια της τηλεοπτικής σειράς Game of Thrones.
«Μερικές φορές για να μπεις στην παλιά πόλη πρέπει να κάνεις ουρά για μια ώρα σε θερμοκρασία 40 βαθμών», λέει με απογοήτευση η Άνα Μπελόσεβιτς, η οποία απασχολείται στον ξενοδοχειακό τομέα.

Οι αρχές του «μαργαριταριού της Αδριατικής» εγκατέστησαν κάμερες στις πύλες των τειχών για να ελέγξουν τη ροή των επισκεπτών και θέλουν να περιορίσουν τις επισκέψεις των κρουαζιεροπλοίων.

Στην άλλη όχθη της Αδριατικής, η Βενετία των 265.000 κατοίκων και των 24 εκατομμυρίων τουριστών ετησίως θέλει να εγκαταστήσει ένα σύστημα κρατήσεων για την πρόσβαση στην πλατεία του Αγίου Μάρκου κατά τις ώρες αιχμής. Θέσπισε πρόστιμα 500 ευρώ για όποιον κάνει πικ-νικ καταγής ή βουτάει στη λιμνοθάλασσα.

Στη Φλορεντία, οι αρχές καταβρέχουν τους δρόμους γύρω από τη βασιλική Σάντα Κρότσε με αντλίες νερού για να μην χρονοτριβούν υπερβολικά εκεί οι τουρίστες.

«Ένα καλό πρόβλημα»

Ανάμεσα στις λύσεις που προτείνονται, ο Ραφάτ Άλι, ιδρυτής της πλατφόρμας τουριστικής ενημέρωσης Skift, προτείνει να κατανέμονται οι ταξιδιώτες έξω από το κέντρο των πόλεων.
Όμως αυτό επεξέτεινε το πρόβλημα σε συνοικίες αμιγούς κατοικίας, κυρίως με την εισβολή ιστοτόπων εποχικής μίσθωσης όπως ο Airbnb.

Έτσι στη Λισαβόνα, ο πολλαπλασιασμός των τουριστικών διαμερισμάτων έκανε να ανέβουν κάθετα οι τιμές των ενοικίων στην παλιά συνοικία Αλφάμα.

«Σήμερα στην Αλφάμα είναι δύσκολο να βρεις ενοίκιο κάτω από 1.000 ευρώ τον μήνα, ποσό τεράστιο για έναν Πορτογάλο, ο μισθός του οποίου είναι συχνά μικρότερος απ' αυτό το ποσό», δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο η Μαρία ντε Λούρδες Πινιέιρο, πρόεδρος της Ένωσης της Κληρονομιάς και του Πληθυσμού της Αλφάμα.

Ακόμη και στο σκωτσέζικο νησί Σκάι, με το άγριο τοπίο, οι αρχές ανησυχούν για τη συμφόρηση στους δρόμους ή την υποβάθμιση του περιβάλλοντος που επιφέρει αυτή η έκρηξη του τουρισμού.

«Η εύκολη λύση είναι να πεις 'όχι άλλο τουρισμός', όμως αυτό είναι πολύ επικίνδυνο», προειδοποιεί ο Τάλεμπ Ριφάι. «Οι ίδιοι που σήμερα λένε 'δεν θέλουμε άλλο τον τουρισμό', θα είναι οι πρώτοι που θα κλάψουν όταν τον χάσουν».

Αυτό συμβαίνει στην Τουρκία, της οποίας τα έσοδα από τον τουρισμό μειώθηκαν κατά 30% το 2016, χρονιά που στιγματίσθηκε από επιθέσεις και μια αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος.

Η χώρα παρέτεινε από έξι σε δέκα ημέρες τη διάρκεια της μουσουλμανικής γιορτής της θυσίας (Άιντ αλ-Άντχα) επιχειρώντας να προσδώσει δυναμική στον εσωτερικό τουρισμό.
«Ο υπερβολικός τουρισμός είναι ένα καλό πρόβλημα. Το χειρότερο είναι όταν δεν έρχεται κανείς», ειρωνεύεται ο Ραφάτ Άλι.