Το διαχρονικό ερώτημα στη Μέση Ανατολή, σε οποιαδήποτε κατάσταση ενσκήπτει κάθε φορά, είναι αν η σύγκρουση είναι πιθανότερη από την αποκλιμάκωση. Η πιο «ασφαλής» απάντηση είναι κατά κανόνα η πρώτη. Το κλασικό ερώτημα έχει τεθεί για μία ακόμη φορά και αφορά το ενδεχόμενο απευθείας στρατιωτικής αντιπαράθεσης του Ισραήλ με το Ιράν, η οποία προσώρας διεξάγεται, εν μέρει, μέσω proxies.

Προ μηνών, Ισραηλινός αξιωματούχος με γνώση του παρασκηνίου έλεγε μιλώντας σε κλειστή ενημέρωση ότι «ο κόσμος όπως τον γνωρίζαμε τα τελευταία 70 χρόνια τελειώνει. πηγαίνουμε για πολύ δύσκολες καταστάσεις», άποψη που συμμερίστηκαν απολύτως και άλλοι αρμόδιοι συνάδελφοί του από νευραλγικούς τομείς.


Η διπλή απόφαση των ΗΠΑ, αφενός για απόσυρση από τη συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, αφετέρου για τη μεταφορά της πρεσβείας τους από το Τελ Αβίβ στην Ιερουσαλήμ, ενδεχομένως έφερε αυτό το μέλλον πιο κοντά, αλλά θα ήταν απλοϊκό κάτι τέτοιο να αποδοθεί μόνον εκεί.

Πολλά άλλα έχουν αλλάξει. Μεταξύ άλλων, το Ισραήλ «συνορεύει» πλέον με το Ιράν, καθώς η παρουσία του τελευταίου στη Συρία, μέσω δυνάμεων της ταξιαρχίας Αλ Κουντς που ανήκει στους Φρουρούς της Επανάστασης και αποτελεί επίλεκτο σώμα που αναλαμβάνει αποστολές στο εξωτερικό, έχει αλλάξει τη γεωγραφία.


Οι Ισραηλινοί είναι απόλυτοι: Δεν πρόκειται να αποδεχθούν μονιμοποίηση της παρουσίας του Ιράν στην πόρτα τους και δηλώνουν ότι θα ανατρέψουν αυτή την κατάσταση με στρατιωτικά μέσα. Εξίσου απόλυτοι είναι στην άποψή τους ότι η συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν απλά δίνει χρόνο στην Τεχεράνη να το εξελίξει μέχρι την απόκτηση πυρηνικών βαλλιστικών πυραύλων. Η φράση Ισραηλινών κοινοβουλευτικών, σε ενημέρωση δημοσιογράφων, ότι «δεν θα επιτρέψουμε δεύτερο Ολοκαύτωμα», δίνει το στίγμα της ανησυχίας που επικρατεί στο πολιτικό σκηνικό του εβραϊκού κράτους και το πώς αντιλαμβάνονται τις προθέσεις του Ιράν.


Η κίνηση των Αμερικανών να αποσυρθούν από τη συμφωνία με το Ιράν και ταυτόχρονα να ενεργοποιήσουν την (παλαιά, σημειωτέον, από 20ετίας και πλέον) απόφαση για μεταφορά της πρεσβείας τους στην Ιερουσαλήμ καταδεικνύει ότι προτεραιότητα για την Ουάσινγκτον πλέον είναι τα συμφέροντα και η ασφάλεια του Ισραήλ και όχι η διαδικασία είτε επίλυσης του Παλαιστινιακού είτε προσέγγισης και ελέγχου της Τεχεράνης με διπλωματικο -οικονομικά κίνητρα.


Η εξήγηση για τη μεταφορά της αμερικανικής πρεσβείας μπορεί να αναζητηθεί στη θέση του Ισραήλ ότι, πλέον, δεν είναι διατεθειμένο να συζητήσει τη λύση των δύο κρατών. Ισραηλινοί αξιωματούχοι έλεγαν ότι ο έλεγχος της Γάζας από τη Χαμάς και η ριζοσπαστικοποίηση του πληθυσμού εξ αυτού του λόγου καθιστούν άνευ αντικειμένου μία τέτοια συζήτηση, διότι, μεταξύ άλλων, είναι αδύνατο να δοθεί ο έλεγχος των εξωτερικών συνόρων στην ισλαμιστική οργάνωση.

Προσέθεταν ότι και η Φατάχ στη Δυτική Όχθη, παρότι παρουσιάζεται ως η διαλλακτική πλευρά, ταυτίζεται πλήρως με τη Χαμάς στις απόψεις της και αυτό, κατά τους ίδιους, αποδεικνύεται από τις δηλώσεις και τοποθετήσεις του Μαχμούντ Αμπάς και των λοιπών ηγετικών στελεχών.

Στη Γάζα

Η εξήγηση για τη μεταφορά της αμερικανικής πρεσβείας μπορεί να αναζητηθεί στη θέση του Ισραήλ ότι, πλέον, δεν είναι διατεθειμένο να συζητήσει τη λύση των δύο κρατών.

Ισραηλινοί αξιωματούχοι έλεγαν ότι ο έλεγχος της Γάζας από τη Χαμάς και η ριζοσπαστικοποίηση του πληθυσμού εξ αυτού του λόγου καθιστούν άνευ αντικειμένου μία τέτοια συζήτηση, διότι, μεταξύ άλλων, είναι αδύνατο να δοθεί ο έλεγχος των εξωτερικών συνόρων στην ισλαμιστική οργάνωση. Προσέθεταν ότι και η Φατάχ στη Δυτική Όχθη, παρότι παρουσιάζεται ως η διαλλακτική πλευρά, ταυτίζεται πλήρως με τη Χαμάς στις απόψεις της και αυτό, κατά τους ίδιους, αποδεικνύεται από τις δηλώσεις και τοποθετήσεις του Μαχμούντ Αμπάς και των λοιπών ηγετικών στελεχών.


Στελέχη σημαίνοντος ισραηλινού think tank με επιρροή στη διαμόρφωση των αποφάσεων υποστηρίζουν ότι η λύση των δύο κρατών μπορεί να συζητηθεί στο μέλλον, όταν θα έχει αναδειχθεί κάποια επόμενη γενιά Παλαιστινίων, η οποία θα έχει αποριζοσπαστικοποιηθεί, κάτι που μπορεί να είναι αποτέλεσμα νέας Παιδείας και εκπαίδευσης…


Η ερμηνεία για την αμερικανική απόσυρση από τη συμφωνία με το Ιράν μπορεί να εντοπιστεί αφενός στην προαναφερθείσα ισραηλινή άποψη ότι η Τεχεράνη ελίσσεται για να προωθήσει τη γεωπολιτική της ατζέντα και μέσω του σιιτικού διαδρόμου (κεντρική κυβέρνηση Ιράκ, Συρία του Ασαντ, Χεζμπολάχ στον Λίβανο) να εξέλθει στη Μεσόγειο, έχοντας ταυτόχρονα ως στόχο την καταστροφή του Ισραήλ, αφετέρου στη σκιά της Μόσχας και του Πεκίνου που βλέπει η Ουάσινγκτον πίσω από το Ιράν, παρά τη βασική θέση του σιιτικού κράτους για ανεξάρτητη πολιτική αυτόνομου παίκτη, χωρίς δεδομένες συμμαχίες.


Η ελεγχόμενη από το Ιράν Χεζμπολάχ, εν τω μεταξύ, η οποία έχει αναβαθμίσει δραστικά το οπλοστάσιό της με αφειδή ιρανική παροχή τεχνολογίας και χρημάτων, κέρδισε τις εκλογές στον Λίβανο, διαμορφώνοντας συνθήκες τέλειας καταιγίδας.
Την ίδια ώρα, το Τελ Αβίβ διατηρεί ευαίσθητη ισορροπία με τη Ρωσία, η οποία επίσης είναι παρούσα στη Συρία μετά την καταλυτική εμπλοκή της στην κρίση.

Ισραηλινοί αρμόδιοι σημείωναν ότι υπάρχουν διαρκείς ενεργοί δίαυλοι, με τις δύο πλευρές να έχουν καθορίσει αλλά και να «επικαιροποιούν» διαρκώς τις εκατέρωθεν κόκκινες γραμμές, «ώστε να μη συμβούν άσχημα πράγματα από λάθος»…


ΑΝΑΤΡΟΠΕΣ

Η κατάσταση για το Ισραήλ περιπλέκεται από την άρνηση των Ευρωπαίων να ακολουθήσουν τις ΗΠΑ και την απόφασή τους να παραμείνουν στη συμφωνία με το Ιράν, στάση που το Τελ Αβίβ αποδίδει στα εμπορικά συμβόλαια δισεκατομμυρίων που έχουν τα ευρωπαϊκά κράτη με την Τεχεράνη. Οι σχέσεις του Ισραήλ με τους Ευρωπαίους έχουν γίνει δύσκολες μετά τα δραματικά γεγονότα με τους δεκάδες νεκρούς αμάχους στη Γάζα λόγω της επιβάρυνσης της εικόνας του στην κοινή γνώμη των ευρωπαϊκών χωρών, με τους Ισραηλινούς να αντιτείνουν ότι η Χαμάς επιδιώκει τις απώλειες αμάχων για να αυτο-θυματοποιείται και να εκθέτει την ισραηλινή πλευρά.

Την ίδια ώρα, πάντως, τμήματα της ευρωπαϊκής κοινής γνώμης, και δη σε συγκεκριμένες χώρες, βλέπουν με μεγαλύτερη συμπάθεια και «κατανόηση» το Ισραήλ λόγω των ισλαμιστικών τρομοκρατικών επιθέσεων σε ευρωπαϊκό έδαφος και των εικόνων φρίκης επί σειράν ετών από τη δράση του ISIS.


Η ανάγκη αντιμετώπισης του Ιράν, εν τω μεταξύ, οδήγησε το Ισραήλ σε προσέγγιση με άλλοτε διακηρυγμένους εχθρούς του, που τώρα όμως μοιράζονται την ίδια ανησυχία για την πολιτική του Ιράν, π.χ. τη Σαουδική Αραβία, με Ισραηλινούς αξιωματούχους να κάνουν λόγο για συναντίληψη με τα «πραγματιστικά σουνιτικά κράτη»…


Η κατάρρευση των σχέσεων με την Τουρκία άλλαξε ακόμα μία βασική παράμετρο στη «γεωμετρία» της περιοχής, δίνοντας περαιτέρω ώθηση στην, ούτως ή άλλως έχουσα αυτόνομη δυναμική, συνεργασία του Ισραήλ με την Ελλάδα και την Κύπρο, η οποία του εξασφαλίζει πολύτιμο στρατηγικό βάθος και για την οποία Ισραηλινοί αξιωματούχοι λένε ότι είναι από τα καλύτερα πράγματα που έχουν συμβεί στη χώρα τους τα τελευταία χρόνια.

Ο… «ισλαμικός ανένδοτος» που έχει κηρύξει ο Ερντογάν κατά του Ισραήλ, καλώντας και σε «ανάκτηση της Ιερουσαλήμ», σφραγίζει τις εξελίξεις, με την Αίγυπτο του στρατηγού Σίσι ως παράλληλη απόληξη των τριμερών σχημάτων που έχουν ως σταθερό άξονα την Ελλάδα και την Κύπρο να αποτελεί, με τα σημερινά δεδομένα, την προφανή πλατφόρμα των δυτικών συμφερόντων στην περιοχή.