Η πρόταση για τη δημιουργία κέντρων υποδοχής και ταυτοποίησης προσφύγων σε χώρες εκτός ΕΕ έχει ως κύριο στόχο να θέσει τέλος στην παράνομη μετανάστευσης στη Μεσόγειο. Παράλληλα φιλοδοξεί να αποφασίζεται στο έδαφος τρίτων χωρών αν θα χορηγηθεί ή όχι άσυλο στους ενδιαφερόμενους.

Σε αυτούς που δεν έχουν αντίρρηση σε κέντρα υποδοχής εντός ΕΕ ανήκει και η καγκελάριος Μέρκελ: «Πρέπει να περιορίσουμε την παράνομη μετανάστευση και ταυτόχρονα να δώσουμε δυνατότητες νόμιμης μετανάστευσης, επαγγελματικής εκπαίδευσης ή σπουδών στην ΕΕ. Δεν μπορεί οι διακινητές να αποφασίζουν ποιος θα περνά στην Ευρώπη και να βγάζουν χρήματα εις βάρος των προσφύγων και μεταναστών».

Σύμφωνα με προσχέδιο του τελικού ανακοινωθέντος της συνόδου κορυφής της ΕΕ, που έχει στη διάθεσή της η γερμανική δημόσια τηλεόραση (ARD) στόχος είναι κατ΄ αρχήν να γίνεται επί τόπου διαχωρισμός «οικονομικών μεταναστών και προσφύγων», όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στο κείμενο. Και αυτός ο διαχωρισμός θα διεξάγεται σε τρίτες χώρες. Εδώ όμως προκύπτουν μερικά σημαντικά ερωτήματα. Έτσι για παράδειγμα, όποιος ζητά άσυλο στη Γερμανία μπορεί να καταθέσει σχετικό αίτημα μόνο σε γερμανικό έδαφος.

Χτίζουν τείχη οι χώρες της ΕΕ

Η αρχηγός της κοινοβουλευτικής ομάδας των ευρωπαίων πρασίνων και γερμανίδα ευρωβουλευτής Σκα Κέλερ θεωρεί ότι με αυτό τον τρόπο πρόσφυγες χάνουν το δικαίωμα να ζητήσουν άσυλο στην ΕΕ: «Στόχος είναι πρόσφυγες και μετανάστες να κλειστούν σε κέντρα προσφύγων. Και μάλιστα σε τρίτες ώρες, όπως η Λιβύη, όπου δεν μπορούν πια να αμυνθούν. Φαίνεται ότι οι χώρες-μέλη της ΕΕ δεν είναι σε θέση να συμφωνήσουν σε κάθε θετικό, σε κάτι που προβλέπει αλληλεγγύη και απλά χτίζουν τείχη».

Αρκετές χώρες δείχνουν να προκρίνουν την πρόταση κέντρων ταυτοποίησης εκτός ΕΕ. Ανάμεσά τους Γαλλία, η Ιταλία, αλλά και η Δανία. Στο μεταξύ η Κομισιόν διεξάγει διάλογο με την Παγκόσμια Οργάνωση Μετανάστευσης (IOM), της οποίας η συμμετοχή είναι απαραίτητη αν γίνουν πράξη κέντρα προσφύγων εκτός ΕΕ. Μέχρι τότε όμως οφείλουν να απαντηθούν πολλά ανοιχτά ερωτήματα. Όπως για παράδειγμα ποια χώρα θα δέχεται τους πρόσφυγες που λαμβάνουν άσυλο;

Τίθεται επομένως ζήτημα ποσόστωσης, την οποία, ως γνωστόν, απορρίπτουν χώρες όπως η Ουγγαρία και η Πολωνία. Δεν αποκλείεται η πρόταση για κέντρα υποδοχής σε τρίτες χώρες να χρησιμοποιηθεί, έστω και παροδικά, ως γέφυρα για να φέρει πιο κοντά τις χώρες που αναζητούν μια ευρωπαϊκή λύση στο προσφυγικό και εκείνες που αρνούνται κατηγορηματικά να δεχθούν πρόσφυγες στο έδαφός τους.