Μόνο με ροδοπέταλα δεν είναι στρωμένος ο δρόμος για το δημοψήφισμα της 30ής Σεπτεμβρίου στην ΠΓΔΜ, με τον πρωθυπουργό Ζόραν Ζάεφ να αντιμετωπίζει τόσο τις αντιρρήσεις του εθνικιστικού VMRO-DPMNE όσο και την καθιερωμένη υψηλή αποχή των Σκοπιανών από τις πολιτικές διαδικασίες. Ο κ. Ζάεφ θα κληθεί να διαχειριστεί, σε πρώτο χρόνο, τον σκόπελο της μη συμμετοχής της πλειοψηφίας των πολιτών στις εκλογές. Η αποχή από τις εκλογικές διαδικασίες είναι ιδιαίτερα υψηλή, ενώ, προκειμένου να κριθεί έγκυρο το δημοψήφισμα, θα πρέπει να συμμετάσχει ποσοστό μεγαλύτερο του 50% του πληθυσμού της γειτονικής χώρας. Η δημοσκόπηση του ινστιτούτου MCIC δείχνει, ωστόσο, θετικά αποτελέσματα για τον Σκοπιανό πρωθυπουργό, καθώς οι πολίτες της ΠΓΔΜ δηλώνουν σε ποσοστό 66,4% ότι θα προσέλθουν στις κάλπες. «Ασος στο μανίκι» του κ. Ζάεφ θεωρείται και η ενδεχόμενη διενέργεια πρόωρων εθνικών εκλογών, υπό το πρόσχημα της ανανέωσης της λαϊκής εντολής με φόντο την επικύρωση της συμφωνίας των Πρεσπών, παράλληλα με το δημοψήφισμα, ώστε να «εκβιάσει» με αυτόν τον τρόπο τη συμμετοχή των κατοίκων της ΠΓΔΜ στη διαδικασία.

Ακόμη, όμως, και αν προσέλθουν οι Σκοπιανοί στις κάλπες, η νίκη για τον Ζάεφ δεν θεωρείται εξασφαλισμένη. Η πρώτη δημοσκόπηση δίνει προβάδισμα στον Σκοπιανό πρωθυπουργό, αλλά αποτυπώνει μια αμφίρροπη και εύθραυστη εικόνα, καθώς «ναι» στη συμφωνία απαντά το 41,5% ενώ «όχι» το 35,1%. Η συμφωνία είναι πιο δημοφιλής στις νεανικές ηλικίες -η παρουσία τους στην κάλπη θεωρείται πιο δύσκολη-, όπου απαντά θετικά το 49,2% και, κυρίως, στους αλβανόφωνους, που τάσσονται υπέρ της συμφωνίας σε ποσοστό 88%. Το αντίθετο ισχύει για τους Σλαβομακεδόνες, που σε ποσοστό 27,4% τάσσονται υπέρ της συμφωνίας και 45,2% κατά αυτής. Αναπάντητο ερώτημα παραμένει η τελική στάση που θα κρατήσει το αντιπολιτευόμενο εθνικιστικό VMRO-DPMNE.

Τα σενάρια που θέλουν τους εθνικιστές να απέχουν από το δημοψήφισμα επιβεβαιώνουν ενδεχόμενη πρόθεσή τους για τορπιλισμό της διαδικασίας, καθώς οι ίδιοι δεν έχουν δεσμευτεί για τη συμμετοχή τους. Ο ηγέτης τους, Νίκολα Μισέσκι, αρνήθηκε την πρόταση Ζάεφ να συμμετέχει στην κυβέρνηση με στόχο την ένταξη της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ, καθώς βλέπει ότι στις τελευταίες δημοσκοπήσεις το κόμμα του σημειώνει άνοδο 3,4% μέσα σε δύο μήνες (από 20,6% σε 24%), τη στιγμή που το SDSM του Ζ. Ζάεφ καταγράφει πτώση 1,1% (από 25,5% σε 24,4%). Το VMRO-DPMNE, το κόμμα που ενορχήστρωσε το σχέδιο «Σκόπια 2014» με στόχο την υφαρπαγή της μακεδονικής Iστορίας, αντιμετωπίζει κατηγορίες για κατασπατάληση δημόσιου χρήματος και διαφθορά, ενώ το κρυφό χαρτί στα χέρια του Ζόραν Ζάεφ είναι η χορήγηση αμνηστίας με αντάλλαγμα τη στήριξη -ή έστω τη μη υπονόμευση- του δημοψηφίσματος.

Ο Σκοπιανός πρωθυπουργός δήλωσε ότι ο Νίκολα Μισέσκι, το κόμμα του οποίου διατηρεί καλές σχέσεις και με τον ρωσικό παράγοντα, αρνήθηκε μεν τη συμμετοχή στην κυβέρνηση, αλλά όχι και την αμνηστία. Υπενθυμίζεται ότι το VMRO διοργάνωσε συλλαλητήριο ενάντια στη διεξαγωγή δημοψηφίσματος για τη συμφωνία. Ο διεθνής παράγοντας στηρίζει τον Ζόραν Ζάεφ σε ό,τι αφορά την ένταξη της ΠΓΔΜ σε ΝΑΤΟ και Ευρωπαϊκή Ενωση, προκειμένου αφενός να εξασφαλιστούν η βιωσιμότητα του κράτους και η ειρήνη στην περιοχή και αφετέρου να συγκροτηθεί ένα φιλοδυτικό ανάχωμα στα Βαλκάνια. Τον Σκοπιανό πρωθυπουργό εξάλλου έχουν ήδη επισκεφθεί οι αξιωματούχοι της αμερικανικής κυβέρνησης, Will Mitchell και Pete Marocco, η πρωθυπουργός της Μεγάλης Βρετανίας, Τερέζα Μέι, ο Ευρωπαίος επίτροπος Γιοχάνες Χαν, η πρωθυπουργός της Ρουμανίας, Βιόριτσα Ντάντσιλα, και ο καγκελάριος της Αυστρίας, Σεμπάστιαν Κουρτς, ενώ τη στήριξή τους εκφράζουν όλες οι μεγάλες δυνάμεις της Δύσης, με αποτέλεσμα να υιοθετεί το αφήγημα ότι, μέσω του δημοψηφίσματος, η χώρα περνά σε περίοδο εξωστρέφειας.

Την επικύρωση της συμφωνίας από το δημοψήφισμα, θα πρέπει να ακολουθήσει η επικύρωσή της από το ελληνικό Κοινοβούλιο. Η κυβέρνηση δεν θέλει να έρθει η συμφωνία τον Δεκέμβριο του 2018, προκειμένου να μη συμπέσει με την ψήφιση του πρώτου Προϋπολογισμού και να μπορέσει να στήσει νέα επικοινωνιακή φιέστα. Παράλληλα, αν ο Π. Καμμένος δεν αθετήσει, για μία ακόμη φορά, τις δεσμεύσεις του και αποχωρήσει από την κυβέρνηση, θα χρειαστεί πιθανότατα να προκηρυχθούν εκλογές και στη συνέχεια να δρομολογηθεί ψηφοφορία στο ελληνικό Κοινοβούλιο ενόψει της συμφωνίας.

Δημοσιεύθηκε στα Παραπολιτικά 11/8/2018