«Γνωρίζουν πολύ καλά οι Έλληνες ότι δεν θα επιτρέψουμε τέτοια απόφαση», σχολίασε ο αρμόδιος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσβούσογλου, τρεις μέρες μετά την ανακοίνωση Κοτζιά-Τσίπρα περί επέκτασης της αιγιαλίτιδας ζώνης στο Ιόνιο στα 12 μίλια. Μάλιστα ο Τούρκος πολιτικός σε δηλώσεις του στο πρακτορείο Anadolu θύμισε την απόφαση της Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης ότι η επέκταση από πλευράς Ελλάδας στο Αιγαίο, αποτελεί casus belli.

«Η Ελλάδα πολλές φορές κάνει παρόμοιες δηλώσεις. Εκεί προηγείται ο λαϊκισμός. Είμαστε υπέρ να τεθεί με ειρηνικό τρόπο το θέμα. Εμείς δίνουμε κατάλληλες απαντήσεις και τους βάζουμε στη θέση τους. Γνωρίζουν πολύ καλά οι Έλληνες ότι δεν θα επιτρέψουμε τέτοια απόφαση. Για τα 12 μίλια υπάρχει η απόφαση του Κοινοβουλίου μας. Αυτές οι αποφάσεις ισχύουν. Η Ελλάδα πρέπει να σκεφτεί αν θα λύσουμε τα θέματα αυτά με τις συνομιλίες που είχαμε κάνει στο παρελθόν δηλαδή με διπλωματία, η με άλλον τρόπο» σχολίασε.

Λίγο αργότερα και ο εκπρόσωπος του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών, Χαμί Άκσοϊ δήλωσε: «Παρακολουθήσαμε τις δηλώσεις του τέως υπουργού Εξωτερικών της Ελλάδας και του του πρωθυπουργού και νέου υπυοργού Αλέξη Τσίπρα, όπως και τη σχετική ειδησεογραφία σχετικά με την σταδιακή επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων στα 12 μίλια. Δεν υπάρχει ενδεχόμενο να δείξουμε ανοχή σε ενέργειες που στερούνται αμοιβαίας συμφωνίας και που αφορούν το Αιγαίο όπου έχουν ακτές οι δύο χώρες. Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται και η από 8 Ιουνίου 1995 πολιτική προειδοποίηση της Μεγάλης Εθνοσυνέλευσής μας και εξακολουθεί να ισχύει και σήμερα. Οι σχετικές απόψεις και προειδοποιήσεις μας μεταφέρθηκαν στον πρεσβευτή της Ελλάδας στην Αγκυρα».

Μάλιστα, σύμφωνα με το Reuters, το οποίο επικαλείται το CNN Turk, ο Έλληνας πρέσβης στην Άγκυρα, Πέτρος Μαυροειδής, κλήθηκε στο υπουργείο Εξωτερικών της Τουρκίας, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, λίγες ώρες όμως μετά έγινε γνωστό από διπλωματικές πηγές που μίλησαν στο Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων, πως η συνάντηση των δυο ανδρών ήταν προγραμματισμένη από την περασμένη Παρασκευή.

Ο απελθών υπουργός Εξωτερικών ανακοίνωσε την επέκταση των ορίων αιγιαλίτιδας ζώνης από 6 μίλια στα 12 μίλια, από τα Διαπόντια νησιά πάνω από την Κέρκυρα, έως τα Αντικύθηρα, έχοντας συνεννοηθεί για την εν λόγω ανακοίνωση με τον Αλέξη Τσίπρα. Όπως ανέφερε, τα ΠΔ είναι έτοιμα, κάτι βέβαια που είχε προαναγγείλει στην πρόσφατη συνέντευξή του στην ΕΡΤ.

Ο Νίκος Κοτζιάς δεν παρέλειψε να αναφερθεί και σε τεχνικές λεπτομέρειες της διαδικασίας, προσθέτοντας ότι είναι η πρώτη φορά που η Ελλάδα επεκτείνει την κυριαρχία της μετά το τέλος του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου με την προσάρτηση των Δωδεκανήσων.

Φυσικά πολλές είναι οι αντιδράσεις και από την ελληνική πλευρά αμέσως μετά την ανακοινωση του πρώην υπουργού Εξωτερικών, Νίκου Κοτζιά, ενώ ακόμη και τα επόμενα 24ωρα ο πρώην πρόεδρος τους ΠΑΣΟΚ, Ευάγγελος Βενιζέλος, ο βουλευτικής της Δημοκρτικής Συμπαράταξης με έντονες ατιδράσεις. 

Τι είναι η «Αιγιαλίτιδα Ζώνη» και τι σημαίνει η επέκταση

Η Αιγιαλίτιδα ζώνη, είναι αυτό που αναφέρουμε συχνά ως «χωρικά ύδατα» και είναι ουσιαστικά ο θαλάσσιος χώρος που εκτείνεται πέρα από την ξηρά, όχι αποκλειστικά την ηπειρωτική χώρα αλλά και νησιωτικούς σχηματισμούς.

Η Αιγιαλίτιδα ζώνη δε αφορά όχι μόνο τον θαλάσσιο χώρο, αλλά και το υπέδαφος και τον εναέριο χώρο. Πρόκειται για ένα δικαίωμα που απορρέει από το Δίκαιο της Θάλασσας και από επιλογή, η Ελλάδα δεν το είχε ασκήσει ποτέ.

Γιατί όμως ο Νίκος Κοτζιάς έκανε λόγο για επέκταση της Ελλάδας; Η χώρα μας, με την επέκταση στα 12 μίλια, θα ασκεί πλήρη κυριαρχία στον χώρο αυτόν, με τον ίδιο τρόπο που ασκεί και στο έδαφος, με όλες τις αρμοδιότητες. Ο χώρος που επιλέγει η κάθε χώρα ως Αιγιαλίτιδα ζώνη, αντιμετωπίζεται με τον ίδιο τρόπο που αντιμετωπίζεται το έδαφος.

Αυτός είναι και ο λόγος που η Αιγιαλίτιδα ζώνη αποκτά μεγάλη σημασία για ένα κράτος αφού παίζει ρόλο στην ασφάλεια και την άμυνα, αλλά και την οικονομία, δίνοντας δυνατότητες έρευνας και εκμετάλλευσης του υπεδάφους αλλά και προστασίας του περιβάλλοντος. Η μόνη παραχώρηση από το κυρίαρχο κράτος, είναι το δικαίωμα της «αβλαβούς διέλευσης» πλοίων από τα χωρικά ύδατα.

Η τμηματική επέκταση της Αιγιαλίτιδας ζώνης στα 12 μίλια από την Ελλάδα αποτελεί ένα από τα πρώτα βήματα στην πορεία για την οριοθέτηση της ΑΟΖ, με το υπουργείο Εξωτερικών να ξεκινάει από το εύκολο κομμάτι της λύση αυτού του σταυρόλεξου, το οποίο είναι το Ιόνιο Πέλαγος και αφήνοντας για αργότερα το Αιγαίο Πέλαγος το οποίο συναντάει τις αντιδράσεις της Τουρκίας.

Η Τουρκία, με απόφαση της Εθνοσυνέλευσης από το 1995, μόλις τέθηκε σε ισχύ η Σύμβαση του Δικαίου της Θάλασσας την οποία η ίδια δεν αποδέχεται, εξέδωσε το γνωστό «casus belli» (αιτία πολέμου) την επέκταση στα 12 μίλια των ελληνικών χωρικών υδάτων. Αξίζει δε να σημειωθεί ότι η Τουρκία, στα βόρεια σύνορά της έχει ασκήσει το δικαίωμα της επέκτασης της Αιγιαλίτιδας ζώνης στα 12 μίλια στον Εύξεινο Πόντο. Η θέση που προβάλλει η Τουρκία, με την απειλή πολέμου να υπάρχει αλλά να έχει ατονήσει, να είναι ότι για το Αιγαίο πρέπει να συναφθεί μία διακρατική ειδική συμφωνία με την Ελλάδα, μέσω της οποίας θα διασφαλίζονται και τα δικά της δικαιώματα. Όπως υποστηρίζει η Άγκυρα η ύπαρξη όλων των νησιών την αποκλείει από την πρόσβαση στη θάλασσα και κυρίως το υπέδαφος της. Ο λόγος είναι η δυνατότητα του κάθε νησιού να έχει τη δική του αιγιαλίτιδα ζώνη και εκεί όπου δεν ισχύει να εφαρμόζεται η αρχή της μέσης γραμμής, της οποίας κάθε σημείο ισαπέχει από τα πλησιέστερα σημεία των γραμμών βάσης.