ΕΚΤΑΚΤΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
Η κ. Τούλα του Ιδρύματος Ωνάση, ο στολισμός στη Βασ. Σοφίας και το... τρολάρισμα
Η μητέρα μου μού έχει διηγηθεί πως ο πατέρας της έβαζε τη γιαγιά μου να μαγειρεύει τηγανητό χέλι τη Μεγάλη Παρασκευή, ώστε να μάθει να αδιαφορεί για το τι μπορεί να σκεφτεί η γειτονιά ως προς τη χριστιανική πειθαρχία της οικογένειας», είχε αναφέρει σε ανύποπτο χρόνο, μιλώντας στην «Athens Voice», η Αφροδίτη (για τους φίλους, Τούλα) Παναγιωτάκου.
Η «πρώτη κυρία» της Στέγης Πολιτισμού του Ιδρύματος Ωνάση -το οποίο διευθύνει ως «απόλυτος άρχων» (με εκείνη «συναυτοκρατόρισσα») ο σύζυγός της, Αντώνης Παπαδημητρίου- είχε το γενικό πρόσταγμα για τον χορηγικό φετινό στολισμό της Βασιλίσσης Σοφίας στην Αθήνα (εν είδει κρεοπωλείου, με μυγοκτόνες πλάκες φωτός), που άμα τη εμφανίσει του έγινε ο περίγελως από τα «τρολ» του Διαδικτύου και τις συζητήσεις των πολιτών.
«Σε όλες τις μεγάλες πρωτεύουσες πλέον οι φωτισμοί δεν είναι μόνο αγγελάκια και αστεράκια, επειδή είναι το οικείο», δικαιολόγησε η ίδια τις επιλογές της στα «ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ» 90,1, ενώ πρόσθεσε πως «υπάρχει μια μανία με ό,τι παλιό, το οποίο ξαφνικά εξωραΐζεται σαρωτικά, με τη λογική πως οτιδήποτε παλιό, οτιδήποτε οικείο είναι καλό»
Σύμβολα
Ο χριστουγεννιάτικος (ή όποιος άλλος) στολισμός μιας πόλης έχει ως βασικότερο σκοπό να νιώσουν ευχάριστα οι κάτοικοί της. Κι επειδή προφανώς ποτέ δεν μπορούν να είναι όλοι ευχαριστημένοι, ο σκοπός είναι να νιώσουν ευχάριστα όσο το δυνατόν περισσότεροι από τους κατοίκους της, προσεγγίζοντας το ωραίο όπως εκείνοι το αντιλαμβάνονται. Με τους δικούς τους κώδικες και τα οικεία σύμβολα. Το αντίθετο είναι τόσο «παλαβό» όσο, ας πούμε, το να κάνεις τελετή έναρξης Ολυμπιακών Αγώνων και να μη χρησιμοποιήσεις πουθενά τους πέντε κύκλους, επειδή εσύ προτιμάς τα... τρίγωνα (Πανοράματος), ή να στολίσεις για μια γιορτή του Παναθηναϊκού χωρίς τριφύλλια, επειδή εσένα σου αρέσουν οι... μολόχες.
Το γεγονός, συνδυαζόμενο με την αναφορά της αρχής, αλλά και το «Κοιτάξτε. Εγώ την Αθήνα την “τρώω”. Νιώθω σαν να είμαι ένα Pacman», που είχε δηλώσει -σχετικά πρόσφατα- η ίδια στο περιοδικό «Down Town», θα μπορούσε να έχρηζε απλώς μιας φροϋδικής προσέγγισης, διερευνώντας τα βαθύτερα «τραύματα» που υποσυνείδητα οδηγούν την περί ου ο λόγος στην παρόρμηση να επιβάλει στην πλειονότητα τα προσωπικά της αισθητικά κριτήρια. Για τη διευθύντρια Πολιτισμού του Ιδρύματος Ωνάση το θέμα έχει μάλλον βαθύτερες προεκτάσεις και σκοπιμότητες.
Αποκωδικοποιώντας την ανακοίνωση, την οποία εξέδωσε εκ των υστέρων, σύμφωνα με τη δική της ιδεολογική προσέγγιση, όσοι δυσφόρησαν από το έργο της ψάχνουν, σύμφωνα με την Αφροδίτη Παναγιωτάκου, παρηγοριά στη νοσταλγία - «εξωραΐζουν το παλιό», τη μετακατοχική Ελλάδα του ’50, τότε που «ο κόσμος έτρωγε ποντίκια». Οσοι, αντιθέτως, χάρηκαν με τη φαντεζί λιτότητα είναι οι «νεότερες γενιές», το «κοινό της Στέγης», η οποία «υποστηρίζει τον σύγχρονο πολιτισμό» και προτείνει τη «σύγχρονη αισθητική».
Επιβεβαίωσε δηλαδή την αρχική υποψία, ότι, μέσω και πέραν του στολισμού, επιδιωκόταν η εγκατάσταση μιας αυτοπροσδιοριζόμενης ως «ελιτίστικης» πολιτιστικής ατζέντας. Αν και είναι άλλο να υπηρετεί αυτή την ατζέντα ο οργανισμός που διευθύνει και άλλο αυτή να προβάλλεται αξιωματικά στον δημόσιο χώρο και μάλιστα ως πεδίο πόλωσης μεταξύ προοδευτικών και οπισθοδρομικών. Η γκρίνια για τα φώτα είναι, λένε οι συνοδοιπόροι της, και πολιτικά οπισθοδρομική.
Είναι συντηρητική αντίδραση στη συνεργασία του Δημοσίου –εν προκειμένω του δήμου– με ιδιωτικούς φορείς. Οι συμπράξεις αυτές έχουν δώσει καρπούς όχι μόνο στον πολιτισμό. Απόδειξη το νέο Κέντρο Μεταμοσχεύσεων, που θεμελίωσε προ ημερών το Ιδρυμα Ωνάση. Ομως, όπως στην αναδοχή του στολισμού η κοινή ωφέλεια δεν είναι δυνατόν να ξεχωρίσει από την εκπολιτιστική αυταρέσκεια, έτσι και παντού: μεταξύ του δημόσιου και του ιδιωτικού σκοπού δεν υπάρχουν στεγανά. Αλλά τι είναι η αποστολή που έχει αναλάβει το Ιδρυμα Ωνάση, ως φύλακας ενός εθνικού θησαυρού, του αρχείου Καβάφη; Δημόσια ή ιδιωτική; Σε τίνος το γούστο υπόκειται;
Και τι είναι η απόφαση της προηγούμενης κυβέρνησης (του ΣΥΡΙΖΑ) να απαλλάξει το ίδρυμα από τον ειδικό φόρο στην ακίνητη περιουσία του, αναδρομικά από το 2013 – στερώντας σκανδαλωδώς από τα ταμεία του κράτους έσοδα περίπου 5.000.000 ευρώ; Σημειώνεται ότι τα φετινά Χριστούγεννα ο εορταστικός φωτισμός της Αθήνας πραγματοποιείται με τη συνδρομή (χορηγίες) μεγάλων εταιρειών, ιδρυμάτων, φορέων και σωματείων σε πλατείες, λεωφόρους, κεντρικές και περιφερειακές οδικές αρτηρίες, αλλά και μικρότερους δρόμους.
Επί τη ευκαιρία: Στο Ιδρυμα Ωνάση λέγεται πως ισχύει η «ενός ανδρός αρχή», αφού ο δικηγόρος Αντώνης Παπαδημητρίου πέτυχε να είναι ο μόνος συνεχιστής από τη διαχειριστική «τρόικα» των οικογενειών Παπαδημητρίου, Ζαμπέλα και Ιωαννίδη, που είχε ορίσει ο Αριστοτέλης Ωνάσης ως θεματοφύλακες της κληρονομιάς του, «εξοβελίζοντας» τους υπόλοιπους.
Εξοστρακισμός
Ο Αντώνης Παπαδημητρίου βρίσκεται στη θέση του προέδρου και του ταμία του ιδρύματος από το 2005. Εκείνη τη χρονιά είχε τοποθετηθεί στη θέση του αντιπροέδρου ο Γιάννης Ιωαννίδης και στη θέση του γραμματέα ο Γιώργος Ζαμπέλας. Είχαν λάβει αντίστοιχα τις θέσεις των γονιών τους: Του Στέλιου Παπαδημητρίου, προσωπικού δικηγόρου του Ωνάση, του Παύλου Ιωαννίδη, πιλότου, ήρωα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και διευθυντή της Ολυμπιακής Αεροπορίας επί Ωνάση, και του Απόστολου Ζαμπέλα, οικονομικού διευθυντή της Ολυμπιακής Αεροπορίας. Στην πορεία, οι τρεις απόγονοι και διαχειριστές της αμύθητης περιουσίας του Αριστοτέλη Ωνάση διαφώνησαν στον τρόπο λήψης αποφάσεων. Η ισχυρή προσωπικότητα του προέδρου, όμως, δεν επέτρεπε αμφισβητήσεις ή αντιγνωμίες.
Επειτα από διαπραγματεύσεις, επήλθε ένα «βελούδινο», κατά ορισμένους, διαζύγιο με την αποχώρηση από το προεδρείο του ιδρύματος του οικονομολόγου Γιάννη Ιωαννίδη και του αρχιτέκτονα Γιώργου Ζαμπέλα. Και μαζί τους αποχώρησαν πολλοί άλλοι συνεργάτες του Ωνάση, οι οποίοι είτε εκδιώχθηκαν από το ίδρυμα είτε εξαναγκάστηκαν σε παραίτηση εξαιτίας της συμπεριφοράς του νέου «άρχοντα» του ιδρύματος. Στους ναυτιλιακούς κύκλους λέγονται διάφορα για τη μέθοδο εξοστρακισμού πλήθους συνεργατών του δωρητή, όπως και για τη σκαιότατη αντιμετώπιση των άλλοτε στενών συνεργατών του Ωνάση. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της αρχόντισσας Μερόπης Κονιαλίδη, ετεροθαλούς αδελφής του Αριστοτέλη Ωνάση, και μελών της οικογένειάς της, που εκπαραθυρώθηκαν από το ίδρυμα κατά παράβαση των επιθυμιών του δωρητή.
Η προσφορά για το «Ντυνάν» και το πέπλο μυστηρίου
Το Κοινωφελές Ιδρυμα «Αλέξανδρος Ωνάσης» συστάθηκε τον Δεκέμβριο του 1975, σύμφωνα με την επιθυμία του Αριστοτέλη Ωνάση, στο όνομα του γιου του, Αλέξανδρου Ωνάση. Κατά τη ρητή βούληση του Αριστοτέλη Ωνάση, έδρα του ιδρύματος είναι το Vaduz του Λιχτενστάιν. Ο πολιτισμός, η παιδεία, το περιβάλλον, η υγεία και η κοινωνική αλληλεγγύη είναι οι βασικές προτεραιότητές του. Ολες του οι δραστηριότητες σχετίζονται με την Ελλάδα και τον ελληνικό πολιτισμό. Στον τομέα της κοινωνικής αλληλεγγύης προωθούνται έργα με κοινωφελή χαρακτήρα, ενώ με βάση τους κανονισμούς του ιδρύματος και τη βούληση του Αριστοτέλη Ωνάση αποκλείεται η ατομική φιλανθρωπία. Στον τομέα του πολιτισμού, τον Δεκέμβριο του 2010 εγκαινιάστηκε στην Αθήνα η Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση.
Οι χώροι δίνουν την ευκαιρία στους επισκέπτες να απολαύσουν θέατρο, διαλέξεις, μουσικές παραστάσεις, χορό και όπερα. Η επιδραστικότητά του στα πολιτιστικά πράγματα της χώρας είναι ισχυρή και βαίνει ενισχυόμενη, όπως δείχνουν οι επίμονες προσπάθειες ηγεμόνευσης του χώρου. Είχε προηγηθεί η δημιουργία του Θυγατρικού Κοινωφελούς Ιδρύματος Ωνάση στις ΗΠΑ, με έδρα τη Νέα Υόρκη, που ξεκίνησε το φθινόπωρο του 1999. Και μαζί τα προγράμματα παιδείας με ένα ευρύ δίκτυο υποτροφιών και συνεργασιών με πανεπιστήμια και τεχνολογικά ιδρύματα της χώρας.
Το τελευταίο διάστημα επιχειρείται η ενιαία επικοινωνιακή διαχείριση όλων των δραστηριοτήτων του ιδρύματος, με προφανή στόχο την ολοκληρωμένη παρουσία και εμφάνιση του ζεύγους Παπαδημητρίου και ασφαλώς την ενίσχυση της επιρροής του στα ελληνικά πράγματα. Στο πλαίσιο αυτό, την περασμένη άνοιξη, σε συνεννόηση με την τότε «αριστερή» κυβέρνηση και το δίδυμο Ξανθού - Πολάκη στην ηγεσία του υπουργείου Υγείας, το ίδρυμα υπέβαλε προσφορά προκειμένου να διεκδικήσει το «Ερρίκος Ντυνάν» στον διαγωνισμό πώλησης που διενεργεί η σημερινή ιδιοκτήτρια του νοσοκομείου, Τράπεζα Πειραιώς, με την υπόσχεση πως, αν πλειοδοτήσει, θα το δωρίσει στο Δημόσιο. Η αρχική προσφορά του ιδρύματος ήταν 45 εκατ. ευρώ, αλλά ζητήθηκε βελτιωμένη πρόταση, που υποβλήθηκε, όμως απείχε πολύ από το book value της αξίας του νοσοκομείου, η οποία ξεπερνά τα 100 εκατ. ευρώ.
Επιπλέον, το ίδρυμα προσβλέπει σε διαπραγματεύσεις με την τράπεζα, προκειμένου να επιτύχει γενναίο «κούρεμα» των δανείων του νοσοκομείου και να φέρει σε σχετική ισορροπία τη λειτουργία του. Η ιστορία βρίσκεται σε εξέλιξη. Υπενθυμίζεται, επίσης, ότι το Ιδρυμα Ωνάση είχε ανταποκριθεί στο κάλεσμα Φλαμπουράρη το 2016 και είχε συμμετάσχει με 3.000.000 ευρώ στην αύξηση κεφαλαίου της Attica Bank, με αποτέλεσμα σήμερα να καταγράφει ζημίες από την κατάρρευση της μετοχής. Σύμφωνα με τα θρυλούμενα, το αρχικό κεφάλαιο του ιδρύματος που είχε διαθέσει το 1975 ο δαιμόνιος Σμυρνιός ήταν περίπου 240 εκατ. δολάρια.
Σήμερα, πηγές εκ των έσω υποστηρίζουν πως τα κεφάλαια είναι τουλάχιστον πενταπλάσια, χωρίς να συνυπολογίζεται το σημαντικότατο ποσό που έχει διατεθεί για κοινωφελή έργα κατά τη διάρκεια όλων αυτών των ετών. Ωστόσο η πραγματική αξία της περιουσίας του ιδρύματος καλύπτεται από πέπλο μυστηρίου. Το ίδρυμα δεν δημοσιεύει ισολογισμούς και οι δραστηριότητές του κατευθύνονται από δεκάδες θυγατρικές εξωχώριες επιχειρήσεις.
Η «πρώτη κυρία» της Στέγης Πολιτισμού του Ιδρύματος Ωνάση -το οποίο διευθύνει ως «απόλυτος άρχων» (με εκείνη «συναυτοκρατόρισσα») ο σύζυγός της, Αντώνης Παπαδημητρίου- είχε το γενικό πρόσταγμα για τον χορηγικό φετινό στολισμό της Βασιλίσσης Σοφίας στην Αθήνα (εν είδει κρεοπωλείου, με μυγοκτόνες πλάκες φωτός), που άμα τη εμφανίσει του έγινε ο περίγελως από τα «τρολ» του Διαδικτύου και τις συζητήσεις των πολιτών.
«Σε όλες τις μεγάλες πρωτεύουσες πλέον οι φωτισμοί δεν είναι μόνο αγγελάκια και αστεράκια, επειδή είναι το οικείο», δικαιολόγησε η ίδια τις επιλογές της στα «ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ» 90,1, ενώ πρόσθεσε πως «υπάρχει μια μανία με ό,τι παλιό, το οποίο ξαφνικά εξωραΐζεται σαρωτικά, με τη λογική πως οτιδήποτε παλιό, οτιδήποτε οικείο είναι καλό»
Σύμβολα
Ο χριστουγεννιάτικος (ή όποιος άλλος) στολισμός μιας πόλης έχει ως βασικότερο σκοπό να νιώσουν ευχάριστα οι κάτοικοί της. Κι επειδή προφανώς ποτέ δεν μπορούν να είναι όλοι ευχαριστημένοι, ο σκοπός είναι να νιώσουν ευχάριστα όσο το δυνατόν περισσότεροι από τους κατοίκους της, προσεγγίζοντας το ωραίο όπως εκείνοι το αντιλαμβάνονται. Με τους δικούς τους κώδικες και τα οικεία σύμβολα. Το αντίθετο είναι τόσο «παλαβό» όσο, ας πούμε, το να κάνεις τελετή έναρξης Ολυμπιακών Αγώνων και να μη χρησιμοποιήσεις πουθενά τους πέντε κύκλους, επειδή εσύ προτιμάς τα... τρίγωνα (Πανοράματος), ή να στολίσεις για μια γιορτή του Παναθηναϊκού χωρίς τριφύλλια, επειδή εσένα σου αρέσουν οι... μολόχες.
Το γεγονός, συνδυαζόμενο με την αναφορά της αρχής, αλλά και το «Κοιτάξτε. Εγώ την Αθήνα την “τρώω”. Νιώθω σαν να είμαι ένα Pacman», που είχε δηλώσει -σχετικά πρόσφατα- η ίδια στο περιοδικό «Down Town», θα μπορούσε να έχρηζε απλώς μιας φροϋδικής προσέγγισης, διερευνώντας τα βαθύτερα «τραύματα» που υποσυνείδητα οδηγούν την περί ου ο λόγος στην παρόρμηση να επιβάλει στην πλειονότητα τα προσωπικά της αισθητικά κριτήρια. Για τη διευθύντρια Πολιτισμού του Ιδρύματος Ωνάση το θέμα έχει μάλλον βαθύτερες προεκτάσεις και σκοπιμότητες.
Αποκωδικοποιώντας την ανακοίνωση, την οποία εξέδωσε εκ των υστέρων, σύμφωνα με τη δική της ιδεολογική προσέγγιση, όσοι δυσφόρησαν από το έργο της ψάχνουν, σύμφωνα με την Αφροδίτη Παναγιωτάκου, παρηγοριά στη νοσταλγία - «εξωραΐζουν το παλιό», τη μετακατοχική Ελλάδα του ’50, τότε που «ο κόσμος έτρωγε ποντίκια». Οσοι, αντιθέτως, χάρηκαν με τη φαντεζί λιτότητα είναι οι «νεότερες γενιές», το «κοινό της Στέγης», η οποία «υποστηρίζει τον σύγχρονο πολιτισμό» και προτείνει τη «σύγχρονη αισθητική».
Επιβεβαίωσε δηλαδή την αρχική υποψία, ότι, μέσω και πέραν του στολισμού, επιδιωκόταν η εγκατάσταση μιας αυτοπροσδιοριζόμενης ως «ελιτίστικης» πολιτιστικής ατζέντας. Αν και είναι άλλο να υπηρετεί αυτή την ατζέντα ο οργανισμός που διευθύνει και άλλο αυτή να προβάλλεται αξιωματικά στον δημόσιο χώρο και μάλιστα ως πεδίο πόλωσης μεταξύ προοδευτικών και οπισθοδρομικών. Η γκρίνια για τα φώτα είναι, λένε οι συνοδοιπόροι της, και πολιτικά οπισθοδρομική.
Είναι συντηρητική αντίδραση στη συνεργασία του Δημοσίου –εν προκειμένω του δήμου– με ιδιωτικούς φορείς. Οι συμπράξεις αυτές έχουν δώσει καρπούς όχι μόνο στον πολιτισμό. Απόδειξη το νέο Κέντρο Μεταμοσχεύσεων, που θεμελίωσε προ ημερών το Ιδρυμα Ωνάση. Ομως, όπως στην αναδοχή του στολισμού η κοινή ωφέλεια δεν είναι δυνατόν να ξεχωρίσει από την εκπολιτιστική αυταρέσκεια, έτσι και παντού: μεταξύ του δημόσιου και του ιδιωτικού σκοπού δεν υπάρχουν στεγανά. Αλλά τι είναι η αποστολή που έχει αναλάβει το Ιδρυμα Ωνάση, ως φύλακας ενός εθνικού θησαυρού, του αρχείου Καβάφη; Δημόσια ή ιδιωτική; Σε τίνος το γούστο υπόκειται;
Και τι είναι η απόφαση της προηγούμενης κυβέρνησης (του ΣΥΡΙΖΑ) να απαλλάξει το ίδρυμα από τον ειδικό φόρο στην ακίνητη περιουσία του, αναδρομικά από το 2013 – στερώντας σκανδαλωδώς από τα ταμεία του κράτους έσοδα περίπου 5.000.000 ευρώ; Σημειώνεται ότι τα φετινά Χριστούγεννα ο εορταστικός φωτισμός της Αθήνας πραγματοποιείται με τη συνδρομή (χορηγίες) μεγάλων εταιρειών, ιδρυμάτων, φορέων και σωματείων σε πλατείες, λεωφόρους, κεντρικές και περιφερειακές οδικές αρτηρίες, αλλά και μικρότερους δρόμους.
Επί τη ευκαιρία: Στο Ιδρυμα Ωνάση λέγεται πως ισχύει η «ενός ανδρός αρχή», αφού ο δικηγόρος Αντώνης Παπαδημητρίου πέτυχε να είναι ο μόνος συνεχιστής από τη διαχειριστική «τρόικα» των οικογενειών Παπαδημητρίου, Ζαμπέλα και Ιωαννίδη, που είχε ορίσει ο Αριστοτέλης Ωνάσης ως θεματοφύλακες της κληρονομιάς του, «εξοβελίζοντας» τους υπόλοιπους.
Εξοστρακισμός
Ο Αντώνης Παπαδημητρίου βρίσκεται στη θέση του προέδρου και του ταμία του ιδρύματος από το 2005. Εκείνη τη χρονιά είχε τοποθετηθεί στη θέση του αντιπροέδρου ο Γιάννης Ιωαννίδης και στη θέση του γραμματέα ο Γιώργος Ζαμπέλας. Είχαν λάβει αντίστοιχα τις θέσεις των γονιών τους: Του Στέλιου Παπαδημητρίου, προσωπικού δικηγόρου του Ωνάση, του Παύλου Ιωαννίδη, πιλότου, ήρωα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και διευθυντή της Ολυμπιακής Αεροπορίας επί Ωνάση, και του Απόστολου Ζαμπέλα, οικονομικού διευθυντή της Ολυμπιακής Αεροπορίας. Στην πορεία, οι τρεις απόγονοι και διαχειριστές της αμύθητης περιουσίας του Αριστοτέλη Ωνάση διαφώνησαν στον τρόπο λήψης αποφάσεων. Η ισχυρή προσωπικότητα του προέδρου, όμως, δεν επέτρεπε αμφισβητήσεις ή αντιγνωμίες.
Επειτα από διαπραγματεύσεις, επήλθε ένα «βελούδινο», κατά ορισμένους, διαζύγιο με την αποχώρηση από το προεδρείο του ιδρύματος του οικονομολόγου Γιάννη Ιωαννίδη και του αρχιτέκτονα Γιώργου Ζαμπέλα. Και μαζί τους αποχώρησαν πολλοί άλλοι συνεργάτες του Ωνάση, οι οποίοι είτε εκδιώχθηκαν από το ίδρυμα είτε εξαναγκάστηκαν σε παραίτηση εξαιτίας της συμπεριφοράς του νέου «άρχοντα» του ιδρύματος. Στους ναυτιλιακούς κύκλους λέγονται διάφορα για τη μέθοδο εξοστρακισμού πλήθους συνεργατών του δωρητή, όπως και για τη σκαιότατη αντιμετώπιση των άλλοτε στενών συνεργατών του Ωνάση. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της αρχόντισσας Μερόπης Κονιαλίδη, ετεροθαλούς αδελφής του Αριστοτέλη Ωνάση, και μελών της οικογένειάς της, που εκπαραθυρώθηκαν από το ίδρυμα κατά παράβαση των επιθυμιών του δωρητή.
Η προσφορά για το «Ντυνάν» και το πέπλο μυστηρίου
Το Κοινωφελές Ιδρυμα «Αλέξανδρος Ωνάσης» συστάθηκε τον Δεκέμβριο του 1975, σύμφωνα με την επιθυμία του Αριστοτέλη Ωνάση, στο όνομα του γιου του, Αλέξανδρου Ωνάση. Κατά τη ρητή βούληση του Αριστοτέλη Ωνάση, έδρα του ιδρύματος είναι το Vaduz του Λιχτενστάιν. Ο πολιτισμός, η παιδεία, το περιβάλλον, η υγεία και η κοινωνική αλληλεγγύη είναι οι βασικές προτεραιότητές του. Ολες του οι δραστηριότητες σχετίζονται με την Ελλάδα και τον ελληνικό πολιτισμό. Στον τομέα της κοινωνικής αλληλεγγύης προωθούνται έργα με κοινωφελή χαρακτήρα, ενώ με βάση τους κανονισμούς του ιδρύματος και τη βούληση του Αριστοτέλη Ωνάση αποκλείεται η ατομική φιλανθρωπία. Στον τομέα του πολιτισμού, τον Δεκέμβριο του 2010 εγκαινιάστηκε στην Αθήνα η Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση.
Οι χώροι δίνουν την ευκαιρία στους επισκέπτες να απολαύσουν θέατρο, διαλέξεις, μουσικές παραστάσεις, χορό και όπερα. Η επιδραστικότητά του στα πολιτιστικά πράγματα της χώρας είναι ισχυρή και βαίνει ενισχυόμενη, όπως δείχνουν οι επίμονες προσπάθειες ηγεμόνευσης του χώρου. Είχε προηγηθεί η δημιουργία του Θυγατρικού Κοινωφελούς Ιδρύματος Ωνάση στις ΗΠΑ, με έδρα τη Νέα Υόρκη, που ξεκίνησε το φθινόπωρο του 1999. Και μαζί τα προγράμματα παιδείας με ένα ευρύ δίκτυο υποτροφιών και συνεργασιών με πανεπιστήμια και τεχνολογικά ιδρύματα της χώρας.
Το τελευταίο διάστημα επιχειρείται η ενιαία επικοινωνιακή διαχείριση όλων των δραστηριοτήτων του ιδρύματος, με προφανή στόχο την ολοκληρωμένη παρουσία και εμφάνιση του ζεύγους Παπαδημητρίου και ασφαλώς την ενίσχυση της επιρροής του στα ελληνικά πράγματα. Στο πλαίσιο αυτό, την περασμένη άνοιξη, σε συνεννόηση με την τότε «αριστερή» κυβέρνηση και το δίδυμο Ξανθού - Πολάκη στην ηγεσία του υπουργείου Υγείας, το ίδρυμα υπέβαλε προσφορά προκειμένου να διεκδικήσει το «Ερρίκος Ντυνάν» στον διαγωνισμό πώλησης που διενεργεί η σημερινή ιδιοκτήτρια του νοσοκομείου, Τράπεζα Πειραιώς, με την υπόσχεση πως, αν πλειοδοτήσει, θα το δωρίσει στο Δημόσιο. Η αρχική προσφορά του ιδρύματος ήταν 45 εκατ. ευρώ, αλλά ζητήθηκε βελτιωμένη πρόταση, που υποβλήθηκε, όμως απείχε πολύ από το book value της αξίας του νοσοκομείου, η οποία ξεπερνά τα 100 εκατ. ευρώ.
Επιπλέον, το ίδρυμα προσβλέπει σε διαπραγματεύσεις με την τράπεζα, προκειμένου να επιτύχει γενναίο «κούρεμα» των δανείων του νοσοκομείου και να φέρει σε σχετική ισορροπία τη λειτουργία του. Η ιστορία βρίσκεται σε εξέλιξη. Υπενθυμίζεται, επίσης, ότι το Ιδρυμα Ωνάση είχε ανταποκριθεί στο κάλεσμα Φλαμπουράρη το 2016 και είχε συμμετάσχει με 3.000.000 ευρώ στην αύξηση κεφαλαίου της Attica Bank, με αποτέλεσμα σήμερα να καταγράφει ζημίες από την κατάρρευση της μετοχής. Σύμφωνα με τα θρυλούμενα, το αρχικό κεφάλαιο του ιδρύματος που είχε διαθέσει το 1975 ο δαιμόνιος Σμυρνιός ήταν περίπου 240 εκατ. δολάρια.
Σήμερα, πηγές εκ των έσω υποστηρίζουν πως τα κεφάλαια είναι τουλάχιστον πενταπλάσια, χωρίς να συνυπολογίζεται το σημαντικότατο ποσό που έχει διατεθεί για κοινωφελή έργα κατά τη διάρκεια όλων αυτών των ετών. Ωστόσο η πραγματική αξία της περιουσίας του ιδρύματος καλύπτεται από πέπλο μυστηρίου. Το ίδρυμα δεν δημοσιεύει ισολογισμούς και οι δραστηριότητές του κατευθύνονται από δεκάδες θυγατρικές εξωχώριες επιχειρήσεις.
