ΕΚΤΑΚΤΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
Οι συνταξιούχοι διεκδικούν 2,5 εκατ. αναδρομικά -Ποια είναι τα σενάρια
Περίπου σε τρεις μήνες αναμένεται να εκδοθεί η κρίσιμη απόφαση της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) σχετικά με τα αναδρομικά των 2,5 εκατ. συνταξιούχων.
Μετά τη χθεσινή συνεδρίαση της Ολομέλειας του ΣτΕ και το κλίμα αποτροπής υπερβολικών προσδοκιών που καλλιεργείται, το μεγάλο ερώτημα είναι για ποιο χρονικό διάστημα θα καταβληθούν αναδρομικά, αν είναι θετική η απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου.
Οι συνταξιούχοι περιμένουν με αγωνία την απόφαση του ΣτΕ.
Όλα τα ενδεχόμενα είναι ανοικτά και το επικρατέστερο σενάριο είναι αυτό της καταβολής τους για το διάστημα του δεκαμήνου πριν από τον νόμο Κατρούγκαλου.
Άλλωστε και ο φυπουργός Εργασίας, αρμόδιος για θέματα Κοινωνικής Ασφάλισης, Νότης Μηταράκης, τόνισε ότι «το 2020 θα είναι η πρώτη χρονιά, έπειτα από 10 χρόνια, που οι συνταξιούχοι θα δουν αυξήσεις. Η κυβέρνηση έχει αποφασίσει να αυξήσει τις συντάξεις, ανταποκρινόμενη στις αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ), ενώ από εδώ και πέρα η ροπή για το ύψος των συντάξεων θα είναι μόνο θετική».
Τα αναδρομικά
Η επόμενη μέρα, όπως αναφέρουν τα ΝΕΑ, για τις διεκδικήσεις των συνταξιούχων μοιάζει να διαμορφώνεται ως εξής:
– Να δοθούν αναδρομικά ποσά ενός δεκαμήνου, δηλαδή με βάση την απόφαση του ΣτΕ του 2015 έως την ψήφιση του νόμου Κατρούγκαλου τον Μάιο του 2016.
Το σενάριο αυτό είναι το επικρατέστερο και έχει το μικρότερο δημοσιονομικό κόστος. Τα ποσά κυμαίνονται (μαζί με τα κομμένα δώρα) από 667 ευρώ έως 7.340 ευρώ. Αν δεν δοθούν τα κομμένα δώρα, τα ποσά είναι μικρότερα.
Το σίγουρο πάντως είναι ότι τα αναδρομικά σε αυτή την περίπτωση θα δοθούν – ανεξάρτητα αν ο συνταξιούχους έχει υποβάλει ή όχι αγωγή – σε βάθος χρόνου, σε 60-72 δόσεις, χωρίς να τεθεί εν αμφιβόλω η σταθερότητα του δημοσιονομικού και ασφαλιστικού χώρου.
– Να κριθούν συνταγματικές οι περικοπές και να μη δοθούν αναδρομικά.
– Να δοθούν αναδρομικά ποσά 42 μηνών από τον Ιούνιο του 2015 έως και το τέλος του 2018.
Η εκδίκαση για τα αναδρομικά των συνταξιούχων έγινε έπειτα από αίτηση που υπέβαλε ο ΕΦΚΑ στις 15 Νοεμβρίου του 2019. Επισημαίνεται ότι μετά την έκδοση των υπ’ αριθμ. 1888-1890/2019 αποφάσεων της Ολομέλειας του ΣτΕ και την αίτηση του ΕΦΚΑ για παραπομπή μιας πιλοτικής υπόθεσης ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας τα πρωτοδικεία της χώρας ανέβαλαν την εκδίκαση των αγωγών με τις οποίες συνταξιούχοι διεκδικούν αναδρομικώς τις περικοπές στις κύριες και επικουρικές τους συντάξεις από τους Ν. 4051/2012 και 4093/2012.
Μόνο στο Διοικητικό Πρωτοδικείο Αθηνών εκκρεμούν περίπου 6.000 συναφείς αγωγές, οι περισσότερες εκ των οποίων είναι ομαδικές.
Οι διεκδικήσεις των συνταξιούχων
Για να υπολογίσει κανείς το ποσό για το 10μηνο (αν τελικά επιλεγεί αυτό το διάστημα), πρέπει να ανατρέξει στα μηνιαία εκκαθαριστικά του, όπου αναγράφονται οι μειώσεις των αντισυνταγματικών νόμων.
Έτσι, οι συνταξιούχοι έχουν να λάβουν :
– Οι συνταξιούχοι του Δημοσίου έχουν λαμβάνειν ως 7.340 ευρώ συνολικά από παράνομες μειώσεις κύριων και επικουρικών συντάξεων για 10 και 12 μήνες αντίστοιχα. Αν δοθούν τα αναδρομικά σε 36 δόσεις, θα έχουν μηνιαίες αυξήσεις σε κύρια και επικουρική από 90 ως 204 ευρώ τον μήνα. Αν οι επιστροφές γίνουν σε 60 δόσεις, οι μηνιαίες αυξήσεις συντάξεων είναι από 54 ως 122 ευρώ τον μήνα.
– Οι συνταξιούχοι των ΔΕΚΟ και τραπεζών έχουν λαμβάνειν (ενδεικτικά) ως 6.770 ευρώ συνολική επιστροφή από παράνομες μειώσεις κύριων και επικουρικών συντάξεων για 10 και 12 μήνες αντίστοιχα. Αν δοθούν τα αναδρομικά σε 36 δόσεις, θα έχουν μηνιαίες αυξήσεις σε κύρια και επικουρική από 90 ως 188 ευρώ τον μήνα. Αν οι επιστροφές γίνουν σε 60 δόσεις, οι μηνιαίες αυξήσεις συντάξεων είναι από 55 ως 113 ευρώ τον μήνα.
– Οι συνταξιούχοι του ΙΚΑ έχουν λαμβάνειν (ενδεικτικά) ως 6.402 ευρώ συνολική επιστροφή από παράνομες μειώσεις κύριων και επικουρικών συντάξεων για 10 και 12 μήνες αντίστοιχα. Με αναδρομικά σε 36 δόσεις θα έχουν μηνιαίες αυξήσεις σε κύρια και επικουρική από 63 ως 178 ευρώ τον μήνα. Με επιστροφές σε 60 δόσεις, οι μηνιαίες αυξήσεις συντάξεων είναι από 38 ως 107 ευρώ τον μήνα.
– Οι συνταξιούχοι του ΝΑΤ έχουν λαμβάνειν (ενδεικτικά) ως 5.576 ευρώ συνολική επιστροφή από παράνομες μειώσεις κύριων και επικουρικών συντάξεων για 10 και 12 μήνες αντίστοιχα.
Τα ερωτήματα του ΕΦΚΑ
Συγκεκριμένα, σε τέσσερα ερωτήματα καλείται να απαντήσει το ΣτΕ, καθώς ο ΕΦΚΑ με την αγωγή που κατέθεσε στο Ανώτατο Δικαστήριο, επικαλούμενος τις αποφάσεις της Ολομέλειας του ΣτΕ της 4ης Οκτωβρίου του 2019, υποστηρίζει ότι τίθενται τα ακόλουθα τέσσερα ερωτήματα, τα οποία, όπως υποστηρίζει, έχουν συνέπειες για ευρύτερο κύκλο προσώπων:
α) Αν η θεσπισθείσα με τη διάταξη του άρθρου 14 παρ. 2Α του Ν. 4387/2016 ρύθμιση της συνέχισης καταβολής των συντάξεων, όπως είχαν διαμορφωθεί στις 31-12-2014, δηλαδή με τις μειώσεις που επήλθαν με τους μνημονιακούς νόμους 4051/2012 και 4093/2012 για το χρονικό διάστημα από 12-5-2016 και εφεξής, είναι σύμφωνη με το Σύνταγμα και την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ).
β) Αν η παραπάνω διάταξη του άρθρου 14 παρ. 2α του Ν. 4387/2016 αφορά και το διάστημα από 1-1-2013 έως 11-5-2016 και, σε καταφατική περίπτωση, εάν η ρύθμιση για το διάστημα αυτό αντίκειται στο Σύνταγμα και την ΕΣΔΑ.
γ) Αν ο χρονικός περιορισμός της ισχύος των αποτελεσμάτων που έθεσαν οι 2287-8/2015 αποφάσεις της Ολομέλειας του ΣτΕ αφορά μόνο τη διαπίστωση της αντίθεσης προς το Σύνταγμα των διατάξεων των Ν. 4051/2012 και 4093/2012 ή αφορά και τη διαπιστωθείσα αντίθεσή τους με τις ρυθμίσεις του Πρόσθετου Πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ.
δ) Αν με βάση τις πρόσφατες κρίσεις της Ολομέλειας του ΣτΕ της 4ης Οκτωβρίου του 2019 και των αποφάσεων του ΣτΕ του 2015 οι παραπάνω μειώσεις των συντάξεων για το χρονικό διάστημα από 1-1-2013 έως 11-5-2016 είναι δυνατό να κριθούν σύμφωνες με το Σύνταγμα και την ΕΣΔΑ εφόσον από εμπεριστατωμένη επιστημονική μελέτη, μεταγενέστερη των αποφάσεων της Ολομέλειας του ΣτΕ 2287-8/2015, προκύπτει ή θα προκύψει ότι οι μειώσεις των συντάξεων βάσει των Ν. 4051/2012 και 4093/2012 από την έναρξη επιβολής τους (1-1-2013) ήταν κατ’ ουσίαν σύμφωνες με το Σύνταγμα και την ΕΣΔΑ.
Μετά τη χθεσινή συνεδρίαση της Ολομέλειας του ΣτΕ και το κλίμα αποτροπής υπερβολικών προσδοκιών που καλλιεργείται, το μεγάλο ερώτημα είναι για ποιο χρονικό διάστημα θα καταβληθούν αναδρομικά, αν είναι θετική η απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου.
Οι συνταξιούχοι περιμένουν με αγωνία την απόφαση του ΣτΕ.
Όλα τα ενδεχόμενα είναι ανοικτά και το επικρατέστερο σενάριο είναι αυτό της καταβολής τους για το διάστημα του δεκαμήνου πριν από τον νόμο Κατρούγκαλου.
Άλλωστε και ο φυπουργός Εργασίας, αρμόδιος για θέματα Κοινωνικής Ασφάλισης, Νότης Μηταράκης, τόνισε ότι «το 2020 θα είναι η πρώτη χρονιά, έπειτα από 10 χρόνια, που οι συνταξιούχοι θα δουν αυξήσεις. Η κυβέρνηση έχει αποφασίσει να αυξήσει τις συντάξεις, ανταποκρινόμενη στις αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ), ενώ από εδώ και πέρα η ροπή για το ύψος των συντάξεων θα είναι μόνο θετική».
Τα αναδρομικά
Η επόμενη μέρα, όπως αναφέρουν τα ΝΕΑ, για τις διεκδικήσεις των συνταξιούχων μοιάζει να διαμορφώνεται ως εξής:
– Να δοθούν αναδρομικά ποσά ενός δεκαμήνου, δηλαδή με βάση την απόφαση του ΣτΕ του 2015 έως την ψήφιση του νόμου Κατρούγκαλου τον Μάιο του 2016.
Το σενάριο αυτό είναι το επικρατέστερο και έχει το μικρότερο δημοσιονομικό κόστος. Τα ποσά κυμαίνονται (μαζί με τα κομμένα δώρα) από 667 ευρώ έως 7.340 ευρώ. Αν δεν δοθούν τα κομμένα δώρα, τα ποσά είναι μικρότερα.
Το σίγουρο πάντως είναι ότι τα αναδρομικά σε αυτή την περίπτωση θα δοθούν – ανεξάρτητα αν ο συνταξιούχους έχει υποβάλει ή όχι αγωγή – σε βάθος χρόνου, σε 60-72 δόσεις, χωρίς να τεθεί εν αμφιβόλω η σταθερότητα του δημοσιονομικού και ασφαλιστικού χώρου.
– Να κριθούν συνταγματικές οι περικοπές και να μη δοθούν αναδρομικά.
– Να δοθούν αναδρομικά ποσά 42 μηνών από τον Ιούνιο του 2015 έως και το τέλος του 2018.
Η εκδίκαση για τα αναδρομικά των συνταξιούχων έγινε έπειτα από αίτηση που υπέβαλε ο ΕΦΚΑ στις 15 Νοεμβρίου του 2019. Επισημαίνεται ότι μετά την έκδοση των υπ’ αριθμ. 1888-1890/2019 αποφάσεων της Ολομέλειας του ΣτΕ και την αίτηση του ΕΦΚΑ για παραπομπή μιας πιλοτικής υπόθεσης ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας τα πρωτοδικεία της χώρας ανέβαλαν την εκδίκαση των αγωγών με τις οποίες συνταξιούχοι διεκδικούν αναδρομικώς τις περικοπές στις κύριες και επικουρικές τους συντάξεις από τους Ν. 4051/2012 και 4093/2012.
Μόνο στο Διοικητικό Πρωτοδικείο Αθηνών εκκρεμούν περίπου 6.000 συναφείς αγωγές, οι περισσότερες εκ των οποίων είναι ομαδικές.
Οι διεκδικήσεις των συνταξιούχων
Για να υπολογίσει κανείς το ποσό για το 10μηνο (αν τελικά επιλεγεί αυτό το διάστημα), πρέπει να ανατρέξει στα μηνιαία εκκαθαριστικά του, όπου αναγράφονται οι μειώσεις των αντισυνταγματικών νόμων.
Έτσι, οι συνταξιούχοι έχουν να λάβουν :
– Οι συνταξιούχοι του Δημοσίου έχουν λαμβάνειν ως 7.340 ευρώ συνολικά από παράνομες μειώσεις κύριων και επικουρικών συντάξεων για 10 και 12 μήνες αντίστοιχα. Αν δοθούν τα αναδρομικά σε 36 δόσεις, θα έχουν μηνιαίες αυξήσεις σε κύρια και επικουρική από 90 ως 204 ευρώ τον μήνα. Αν οι επιστροφές γίνουν σε 60 δόσεις, οι μηνιαίες αυξήσεις συντάξεων είναι από 54 ως 122 ευρώ τον μήνα.
– Οι συνταξιούχοι των ΔΕΚΟ και τραπεζών έχουν λαμβάνειν (ενδεικτικά) ως 6.770 ευρώ συνολική επιστροφή από παράνομες μειώσεις κύριων και επικουρικών συντάξεων για 10 και 12 μήνες αντίστοιχα. Αν δοθούν τα αναδρομικά σε 36 δόσεις, θα έχουν μηνιαίες αυξήσεις σε κύρια και επικουρική από 90 ως 188 ευρώ τον μήνα. Αν οι επιστροφές γίνουν σε 60 δόσεις, οι μηνιαίες αυξήσεις συντάξεων είναι από 55 ως 113 ευρώ τον μήνα.
– Οι συνταξιούχοι του ΙΚΑ έχουν λαμβάνειν (ενδεικτικά) ως 6.402 ευρώ συνολική επιστροφή από παράνομες μειώσεις κύριων και επικουρικών συντάξεων για 10 και 12 μήνες αντίστοιχα. Με αναδρομικά σε 36 δόσεις θα έχουν μηνιαίες αυξήσεις σε κύρια και επικουρική από 63 ως 178 ευρώ τον μήνα. Με επιστροφές σε 60 δόσεις, οι μηνιαίες αυξήσεις συντάξεων είναι από 38 ως 107 ευρώ τον μήνα.
– Οι συνταξιούχοι του ΝΑΤ έχουν λαμβάνειν (ενδεικτικά) ως 5.576 ευρώ συνολική επιστροφή από παράνομες μειώσεις κύριων και επικουρικών συντάξεων για 10 και 12 μήνες αντίστοιχα.
Τα ερωτήματα του ΕΦΚΑ
Συγκεκριμένα, σε τέσσερα ερωτήματα καλείται να απαντήσει το ΣτΕ, καθώς ο ΕΦΚΑ με την αγωγή που κατέθεσε στο Ανώτατο Δικαστήριο, επικαλούμενος τις αποφάσεις της Ολομέλειας του ΣτΕ της 4ης Οκτωβρίου του 2019, υποστηρίζει ότι τίθενται τα ακόλουθα τέσσερα ερωτήματα, τα οποία, όπως υποστηρίζει, έχουν συνέπειες για ευρύτερο κύκλο προσώπων:
α) Αν η θεσπισθείσα με τη διάταξη του άρθρου 14 παρ. 2Α του Ν. 4387/2016 ρύθμιση της συνέχισης καταβολής των συντάξεων, όπως είχαν διαμορφωθεί στις 31-12-2014, δηλαδή με τις μειώσεις που επήλθαν με τους μνημονιακούς νόμους 4051/2012 και 4093/2012 για το χρονικό διάστημα από 12-5-2016 και εφεξής, είναι σύμφωνη με το Σύνταγμα και την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ).
β) Αν η παραπάνω διάταξη του άρθρου 14 παρ. 2α του Ν. 4387/2016 αφορά και το διάστημα από 1-1-2013 έως 11-5-2016 και, σε καταφατική περίπτωση, εάν η ρύθμιση για το διάστημα αυτό αντίκειται στο Σύνταγμα και την ΕΣΔΑ.
γ) Αν ο χρονικός περιορισμός της ισχύος των αποτελεσμάτων που έθεσαν οι 2287-8/2015 αποφάσεις της Ολομέλειας του ΣτΕ αφορά μόνο τη διαπίστωση της αντίθεσης προς το Σύνταγμα των διατάξεων των Ν. 4051/2012 και 4093/2012 ή αφορά και τη διαπιστωθείσα αντίθεσή τους με τις ρυθμίσεις του Πρόσθετου Πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ.
δ) Αν με βάση τις πρόσφατες κρίσεις της Ολομέλειας του ΣτΕ της 4ης Οκτωβρίου του 2019 και των αποφάσεων του ΣτΕ του 2015 οι παραπάνω μειώσεις των συντάξεων για το χρονικό διάστημα από 1-1-2013 έως 11-5-2016 είναι δυνατό να κριθούν σύμφωνες με το Σύνταγμα και την ΕΣΔΑ εφόσον από εμπεριστατωμένη επιστημονική μελέτη, μεταγενέστερη των αποφάσεων της Ολομέλειας του ΣτΕ 2287-8/2015, προκύπτει ή θα προκύψει ότι οι μειώσεις των συντάξεων βάσει των Ν. 4051/2012 και 4093/2012 από την έναρξη επιβολής τους (1-1-2013) ήταν κατ’ ουσίαν σύμφωνες με το Σύνταγμα και την ΕΣΔΑ.
