ΕΚΤΑΚΤΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
«Big Brother» στα social media αποκτά η ΕΛΑΣ
Σύστηµα παρακολούθησης και καταγραφής του Facebook, του Instagram, του Twitt er, αλλά και δηµιουργίας προφίλ υπόπτων µε βάση τις αναζητήσεις στο ∆ιαδίκτυο αποκτά η ΕΛ.ΑΣ. Συγκεκριµένα προµηθεύεται σύστηµα -κόστους περίπου 4,5 εκατ. ευρώ- για την καταγραφή των επιβατών των πτήσεων και τη δηµιουργία της εθνικής Μονάδας Στοιχείων Επιβατών.
Σύµφωνα µε τα έγγραφα που αποκαλύπτουν τα «Π», η ∆ιεύθυνση ∆ιαχείρισης και Ανάλυσης Πληροφοριών της ΕΛ.ΑΣ., που έχει έδρα στο Περιστέρι, θα αποκτήσει έναν «Μεγάλο Αδελφό» των social media, όπως και ειδικούς αναλυτές και συστήµατα συνδυασµού ακόµη και των likes στο Facebook, ή θα καταγράφει επαφές και συνοµιλίες στα chat rooms. Κι όλα αυτά ενώ ήδη η ΕΛ.ΑΣ. και η ΕΥΠ µελετούν την αγορά συστήµατος παρακολούθησης Viber, Whatsapp και δεκάδων άλλων διαδικτυακών εφαρµογών, δηµιουργώντας ένα πλήρες σύστηµα παρακολούθησης επικοινωνιών - όπως συµβαίνει στις ΗΠΑ, στο Ισραήλ, στη Μ. Βρετανία και άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης, όπου πλέον θα καταγράφονται τα πάντα και θα «χαρτογραφούνται» όλες οι επαφές των πολιτών.
Σύµφωνα, λοιπόν, µε έγγραφο έκτασης 249 σελίδων, που συνέταξε στις 16 ∆εκεµβρίου το αρχηγείο της ΕΛ.ΑΣ., επιταχύνεται η προµήθεια του υλικοτεχνικού εξοπλισµού και λογισµικών για την ίδρυση και λειτουργία της εθνικής Μονάδας Στοιχείων Επιβατών (ΜΣΕ). Πρόκειται για συµµόρφωση σε Οδηγία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου, της 27ης Απριλίου 2016, σχετικά µε τη χρήση των δεδοµένων που περιέχονται στις καταστάσεις ονοµάτων επιβατών (PNR) για την πρόληψη, ανίχνευση, διερεύνηση και δίωξη τροµοκρατικών και σοβαρών εγκληµάτων, µε «στόχο τη συγκέντρωση αποδεικτικών στοιχείων και, κατά περίπτωση, την εξεύρεση συνεργών και την εξάρθρωση εγκληµατικών κυκλωµάτων, ενισχύοντας την προστασία της ζωής και το αίσθηµα ασφάλειας των πολιτών», όπως χαρακτηριστικά µνηµονεύεται. Η εξέλιξη αυτή καταγράφεται µετά τις διαδοχικές επιθέσεις του ISIS στη Γαλλία, στο Βέλγιο και ακολούθως στην Ισπανία, στη Γερµανία, στη Μ. Βρετανία κι αλλού, όπου κρίθηκε απαραίτητη η καταγραφή των µετακινήσεων µελών του «Ισλαµικού Κράτους» που άλλαζαν πτήσεις ή χρησιµοποιούσαν αεροδρόµια άλλων χωρών για να αλλοιώνουν τα ίχνη των µετακινήσεών τους προς την Κεντρική Ευρώπη. Μάλιστα, η επιτάχυνση της εγκατάστασης του συστήµατος PNR είχε τεθεί και στην πρόσφατη επίσκεψη του υπουργού Προστασίας του Πολίτη, Μ. Χρυσοχοΐδη, στις ΗΠΑ, ως «θωράκιση» απέναντι στη διεθνή τροµοκρατία και το οργανωµένο έγκληµα.
ΑΝΙΧΝΕΥΣΗ
Όπως αναφέρεται ακόµη στο έγγραφο, «λόγω της αποστολής των δεδοµένων PNR αρκετά πριν από την αναχώρηση της πτήσης, οι αρµόδιες Αρχές µπορούν να ανιχνεύσουν τυχόν διασυνδέσεις επιβατών µε την τροµοκρατία και άλλες σοβαρές µορφές εγκληµάτων. Ακόµη, θα υπάρχει ταξιδιωτικός φάκελος κάθε επιβάτη, ο οποίος θα περιλαµβάνει τις απαραίτητες για την επεξεργασία και τον έλεγχο των κρατήσεων πληροφορίες από τους αεροµεταφορείς».
Επίσης, συµπληρώνεται πως «θα προωθεί την αξιολόγηση των δεδοµένων PNR, η οποία επιτρέπει την ταυτοποίηση προσώπων για τα οποία δεν υπήρχαν υποψίες εµπλοκής σε τροµοκρατική πράξη ή σοβαρό έγκληµα πριν την αξιολόγηση αυτή, και πρέπει κατά συνέπεια να εξετασθούν περαιτέρω από τις αρµόδιες Αρχές». Ακόµη, υπογραµµίζεται η αξία αυτού του συστήµατος που θα βοηθήσει στην ενίσχυση της εσωτερικής ασφάλειας, µέσω της εξεύρεσης συνεργών και της εξάρθρωσης εγκληµατικών κυκλωµάτων, στην ταυτοποίηση προσώπων, για τα οποία δεν υπήρχαν υποψίες εµπλοκής σε τροµοκρατική πράξη ή σοβαρό έγκληµα, στην απόκτηση τεχνογνωσίας σε θέµατα διαχείρισης και ανάλυσης δεδοµένων µεγάλης κλίµακας, µε στόχο την εξαγωγή γνώσης, για τη διερεύνηση και τον εντοπισµό νέων εγκληµατικών µεθόδων, τάσεων και τεχνικών.
Όµως το εντυπωσιακό είναι όσα µνηµονεύονται στο εν λόγω έγγραφο για την προµήθεια του συστήµατος PNR, σχετικά µε την περαιτέρω χρήση του για την παρακολούθηση των social media και όχι µόνο. Μέχρι σήµερα ήταν γνωστό ότι διάφορες υπηρεσίες της ΕΛ.ΑΣ. παρακολουθούσαν αποσπασµατικά το ∆ιαδίκτυο και ορισµένες σελίδες κοινωνικής δικτύωσης. Υπήρχαν τουλάχιστον 10-15 δολοφονίες για τις οποίες η ΕΛ.ΑΣ. έχει αντλήσει κρίσιµες πληροφορίες από τα «προφίλ» είτε των θυµάτων είτε των δραστών σε υπολογιστές ή κινητά που κατάσχονται κ.λπ. Επιπλέον, πολλοί συνεργοί ή µάρτυρες σε εγκληµατικές ενέργειες αλλά και σε εξαφανίσεις προσώπων εντοπίζονται µε βάση τις φιλίες στο Facebook. Ακόµη, έχουν εξαρθρωθεί τουλάχιστον 15 εγκληµατικές οργανώσεις µε βάση αναρτήσεις των δραστών στο Facebook µε τα κλοπιµαία είτε µε αναρτήσεις τους από το σηµείο των εγκληµατικών ενεργειών τους. Επίσης, βρίσκονται κρίσιµα στοιχεία για διασυνδέσεις, στέκια αναζητούµενων προσώπων κ.λπ. Είναι χαρακτηριστικό ότι η ΕΛ.ΑΣ. εξιχνίασε την ανθρωποκτονία του 52χρονου Αλέξανδρου Σταµατιάδη πριν από δύο χρόνια στην Κηφισιά αξιοποιώντας µια φωτογραφία από κυνήγι αγριογούρουνου που είχε αναρτήσει κάποια στιγµή ένας εκ των δραστών στο Facebook που συσχετίσθηκε µε εύρηµα σε άλλο όχηµα. Η ΕΛ.ΑΣ. παρακολουθεί και τις αναρτήσεις στο Facebook και σε άλλες σελίδες κοινωνικής δικτύωσης όπου εισέρχονται µε ψευδώνυµο µε βάση τα «κινέζικα» κινητά τηλέφωνα που χρησιµοποιούν και τα οποία προσδιορίζονται από σαρώσεις τηλεφωνικών κλήσεων σε σηµείο όπου διαπράττονται εγκληµατικές ενέργειες.
Η νέα τεχνολογία που αποκτά η ΕΛ.ΑΣ. θα αποτελέσει µια πρωτοφανή, ολική εποπτεία και µηχανισµό άντλησης στοιχείων από τα social media. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται, αυτό το σύστημα, που θα διαθέτει σύντομα η Αστυνομία, «θα έχει τη δυνατότητα παρακολούθησης των αλλαγών στις συνδέσεις και επαφές (Connection) σε συγκεκριμένο λογαριασμό (Twitter, Instagram, Facebook), όπως νέοι ακόλουθοι (followers), νέα προφίλ που ακολουθεί ο λογαριασμός, ειδοποίηση αλλαγών κατάστασης λογαριασμού από ιδιωτική σε δημόσια ή από δημόσια σε ιδιωτική, μη φιλική ή μη παρακολούθηση (unfollowing)». Ομως η διερεύνηση και ανάλυση των σελίδων κοινωνικής δικτύωσης θα είναι πιο εκτεταμένη. Οπως επισημαίνεται, «θα έχει τη δυνατότητα λήψης των αναρτήσεων (posts) που σχετίζονται με έναν συγκεκριμένο λογαριασμό (Twitter, Instagram, Facebook), συμπεριλαμβάνοντας όλο το περιεχόμενο και τα δεδομένα βάσει τοποθεσίας».
ΚΑΙ ΤΑ CHAT ROOMS
Παράλληλα, όπως επισημαίνεται στη σελίδα 117 του εγγράφου της ΕΛ.ΑΣ., απαιτούμενο του συστήματος που θα εγκατασταθεί είναι να παρακολουθεί τα chat rooms αλλά και τις αναζητήσεις που γίνονται στους μηχανισμούς περιήγησης, ώστε να δημιουργούνται αρχεία διαδικτυακών επιλογών, συζητήσεων και συνηθειών πολιτών που μπορεί να βρεθούν στο μικροσκόπιο των Αρχών. Οπως σημειώνεται, ζητούμενο είναι «να έχει τη δυνατότητα λήψης και παρακολούθησης ενός αναγνωρισμένου (identified) φόρουμ, αγοράς (marketplace) ή χώρου συνομιλίας (chat room). Να έχει τη δυνατότητα εμφάνισης της μορφής των συλλεγόμενων δεδομένων τουλάχιστον στα προγράμματα περιήγησης Google Chrome, Firefox, Safari. Να διαθέτει τη δυνατότητα αλλαγών στα προφίλ αναζήτησης που δημιουργούνται από τον χρήστη μέσα στο λογισμικό, από περισσότερους από έναν προεπιλεγμένους χρήστες».
Από τον έλεγχο της ΕΛ.ΑΣ. δεν θα... γλυτώσει ούτε το Youtube. Οπως προσδιορίζεται, το νέο σύστημα ζητείται «να έχει τη δυνατότητα λήψης αναρτήσεων που σχετίζονται με ένα κανάλι ενδιαφέροντος στο YouTube και λήψης παρατηρήσεων που σχετίζονται με τον λογαριασμό του καναλιού». Ακόμη, κύριος στόχος είναι η καταγραφή και η ανάλυση στοιχείων από το «σκοτεινό Διαδίκτυο», το επονομαζόμενο «dark web», μέσω του οποίου φέρεται να γίνεται λαθρεμπόριο όπλων και ναρκωτικών, να υπάρχουν συνεννοήσεις μελών τρομοκρατικών δικτύων και του οργανωμένου εγκλήματος κ.λπ. Επίσης, ζητάει να αναλύονται, ουσιαστικά, όλα τα σερφαρίσματα στο Διαδίκτυο. Οπως ενδεικτικά σημειώνεται, «το σύστημα πρέπει να διαθέτει δυνατότητα αναζήτησης δεδομένων στο Deep Web και το Dark Web. Να διαθέτει μηχανισμό σύνθετης εισαγωγής ερωτημάτων, ως παραμέτρων αναζήτησης δεδομένων κατά τη δημιουργία προφίλ. Να παρέχει τη δυνατότητα οργάνωσης και δημιουργίας των προφίλ, βάσει ομάδων λέξεων-κλειδιών και ερωτημάτων». Επίσης, ζητείται «να παρέχει περιβάλλον εργασίας που να επιτρέπει τη χειροκίνητη λειτουργία του χρήστη για social engineering activities (posts, likes, comments)». Ακόμη, προσδιορίζεται «να παρέχει τη δυνατότητα αυτόματης καταγραφής της διεύθυνσης URL, της ημερομηνίας, της ώρας και της μεθόδου συλλογής των δεδομένων».
Σύµφωνα µε τα έγγραφα που αποκαλύπτουν τα «Π», η ∆ιεύθυνση ∆ιαχείρισης και Ανάλυσης Πληροφοριών της ΕΛ.ΑΣ., που έχει έδρα στο Περιστέρι, θα αποκτήσει έναν «Μεγάλο Αδελφό» των social media, όπως και ειδικούς αναλυτές και συστήµατα συνδυασµού ακόµη και των likes στο Facebook, ή θα καταγράφει επαφές και συνοµιλίες στα chat rooms. Κι όλα αυτά ενώ ήδη η ΕΛ.ΑΣ. και η ΕΥΠ µελετούν την αγορά συστήµατος παρακολούθησης Viber, Whatsapp και δεκάδων άλλων διαδικτυακών εφαρµογών, δηµιουργώντας ένα πλήρες σύστηµα παρακολούθησης επικοινωνιών - όπως συµβαίνει στις ΗΠΑ, στο Ισραήλ, στη Μ. Βρετανία και άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης, όπου πλέον θα καταγράφονται τα πάντα και θα «χαρτογραφούνται» όλες οι επαφές των πολιτών.
Σύµφωνα, λοιπόν, µε έγγραφο έκτασης 249 σελίδων, που συνέταξε στις 16 ∆εκεµβρίου το αρχηγείο της ΕΛ.ΑΣ., επιταχύνεται η προµήθεια του υλικοτεχνικού εξοπλισµού και λογισµικών για την ίδρυση και λειτουργία της εθνικής Μονάδας Στοιχείων Επιβατών (ΜΣΕ). Πρόκειται για συµµόρφωση σε Οδηγία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου, της 27ης Απριλίου 2016, σχετικά µε τη χρήση των δεδοµένων που περιέχονται στις καταστάσεις ονοµάτων επιβατών (PNR) για την πρόληψη, ανίχνευση, διερεύνηση και δίωξη τροµοκρατικών και σοβαρών εγκληµάτων, µε «στόχο τη συγκέντρωση αποδεικτικών στοιχείων και, κατά περίπτωση, την εξεύρεση συνεργών και την εξάρθρωση εγκληµατικών κυκλωµάτων, ενισχύοντας την προστασία της ζωής και το αίσθηµα ασφάλειας των πολιτών», όπως χαρακτηριστικά µνηµονεύεται. Η εξέλιξη αυτή καταγράφεται µετά τις διαδοχικές επιθέσεις του ISIS στη Γαλλία, στο Βέλγιο και ακολούθως στην Ισπανία, στη Γερµανία, στη Μ. Βρετανία κι αλλού, όπου κρίθηκε απαραίτητη η καταγραφή των µετακινήσεων µελών του «Ισλαµικού Κράτους» που άλλαζαν πτήσεις ή χρησιµοποιούσαν αεροδρόµια άλλων χωρών για να αλλοιώνουν τα ίχνη των µετακινήσεών τους προς την Κεντρική Ευρώπη. Μάλιστα, η επιτάχυνση της εγκατάστασης του συστήµατος PNR είχε τεθεί και στην πρόσφατη επίσκεψη του υπουργού Προστασίας του Πολίτη, Μ. Χρυσοχοΐδη, στις ΗΠΑ, ως «θωράκιση» απέναντι στη διεθνή τροµοκρατία και το οργανωµένο έγκληµα.
ΑΝΙΧΝΕΥΣΗ
Όπως αναφέρεται ακόµη στο έγγραφο, «λόγω της αποστολής των δεδοµένων PNR αρκετά πριν από την αναχώρηση της πτήσης, οι αρµόδιες Αρχές µπορούν να ανιχνεύσουν τυχόν διασυνδέσεις επιβατών µε την τροµοκρατία και άλλες σοβαρές µορφές εγκληµάτων. Ακόµη, θα υπάρχει ταξιδιωτικός φάκελος κάθε επιβάτη, ο οποίος θα περιλαµβάνει τις απαραίτητες για την επεξεργασία και τον έλεγχο των κρατήσεων πληροφορίες από τους αεροµεταφορείς».
Όµως το εντυπωσιακό είναι όσα µνηµονεύονται στο εν λόγω έγγραφο για την προµήθεια του συστήµατος PNR, σχετικά µε την περαιτέρω χρήση του για την παρακολούθηση των social media και όχι µόνο. Μέχρι σήµερα ήταν γνωστό ότι διάφορες υπηρεσίες της ΕΛ.ΑΣ. παρακολουθούσαν αποσπασµατικά το ∆ιαδίκτυο και ορισµένες σελίδες κοινωνικής δικτύωσης. Υπήρχαν τουλάχιστον 10-15 δολοφονίες για τις οποίες η ΕΛ.ΑΣ. έχει αντλήσει κρίσιµες πληροφορίες από τα «προφίλ» είτε των θυµάτων είτε των δραστών σε υπολογιστές ή κινητά που κατάσχονται κ.λπ. Επιπλέον, πολλοί συνεργοί ή µάρτυρες σε εγκληµατικές ενέργειες αλλά και σε εξαφανίσεις προσώπων εντοπίζονται µε βάση τις φιλίες στο Facebook. Ακόµη, έχουν εξαρθρωθεί τουλάχιστον 15 εγκληµατικές οργανώσεις µε βάση αναρτήσεις των δραστών στο Facebook µε τα κλοπιµαία είτε µε αναρτήσεις τους από το σηµείο των εγκληµατικών ενεργειών τους. Επίσης, βρίσκονται κρίσιµα στοιχεία για διασυνδέσεις, στέκια αναζητούµενων προσώπων κ.λπ. Είναι χαρακτηριστικό ότι η ΕΛ.ΑΣ. εξιχνίασε την ανθρωποκτονία του 52χρονου Αλέξανδρου Σταµατιάδη πριν από δύο χρόνια στην Κηφισιά αξιοποιώντας µια φωτογραφία από κυνήγι αγριογούρουνου που είχε αναρτήσει κάποια στιγµή ένας εκ των δραστών στο Facebook που συσχετίσθηκε µε εύρηµα σε άλλο όχηµα. Η ΕΛ.ΑΣ. παρακολουθεί και τις αναρτήσεις στο Facebook και σε άλλες σελίδες κοινωνικής δικτύωσης όπου εισέρχονται µε ψευδώνυµο µε βάση τα «κινέζικα» κινητά τηλέφωνα που χρησιµοποιούν και τα οποία προσδιορίζονται από σαρώσεις τηλεφωνικών κλήσεων σε σηµείο όπου διαπράττονται εγκληµατικές ενέργειες.
Η νέα τεχνολογία που αποκτά η ΕΛ.ΑΣ. θα αποτελέσει µια πρωτοφανή, ολική εποπτεία και µηχανισµό άντλησης στοιχείων από τα social media. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται, αυτό το σύστημα, που θα διαθέτει σύντομα η Αστυνομία, «θα έχει τη δυνατότητα παρακολούθησης των αλλαγών στις συνδέσεις και επαφές (Connection) σε συγκεκριμένο λογαριασμό (Twitter, Instagram, Facebook), όπως νέοι ακόλουθοι (followers), νέα προφίλ που ακολουθεί ο λογαριασμός, ειδοποίηση αλλαγών κατάστασης λογαριασμού από ιδιωτική σε δημόσια ή από δημόσια σε ιδιωτική, μη φιλική ή μη παρακολούθηση (unfollowing)». Ομως η διερεύνηση και ανάλυση των σελίδων κοινωνικής δικτύωσης θα είναι πιο εκτεταμένη. Οπως επισημαίνεται, «θα έχει τη δυνατότητα λήψης των αναρτήσεων (posts) που σχετίζονται με έναν συγκεκριμένο λογαριασμό (Twitter, Instagram, Facebook), συμπεριλαμβάνοντας όλο το περιεχόμενο και τα δεδομένα βάσει τοποθεσίας».
Προφίλ υπόπτων με βάση τις αναζητήσεις στο Διαδίκτυο, έλεγχος ακόμα και των likes και δημιουργία βάσης δεδομένων επιβατών πτήσεων
ΚΑΙ ΤΑ CHAT ROOMS
Παράλληλα, όπως επισημαίνεται στη σελίδα 117 του εγγράφου της ΕΛ.ΑΣ., απαιτούμενο του συστήματος που θα εγκατασταθεί είναι να παρακολουθεί τα chat rooms αλλά και τις αναζητήσεις που γίνονται στους μηχανισμούς περιήγησης, ώστε να δημιουργούνται αρχεία διαδικτυακών επιλογών, συζητήσεων και συνηθειών πολιτών που μπορεί να βρεθούν στο μικροσκόπιο των Αρχών. Οπως σημειώνεται, ζητούμενο είναι «να έχει τη δυνατότητα λήψης και παρακολούθησης ενός αναγνωρισμένου (identified) φόρουμ, αγοράς (marketplace) ή χώρου συνομιλίας (chat room). Να έχει τη δυνατότητα εμφάνισης της μορφής των συλλεγόμενων δεδομένων τουλάχιστον στα προγράμματα περιήγησης Google Chrome, Firefox, Safari. Να διαθέτει τη δυνατότητα αλλαγών στα προφίλ αναζήτησης που δημιουργούνται από τον χρήστη μέσα στο λογισμικό, από περισσότερους από έναν προεπιλεγμένους χρήστες».
Αρκετά πριν από την αναχώρηση της πτήσης, οι αρμόδιες Αρχές μπορούν να ανιχνεύσουν τυχόν διασυνδέσεις επιβατών με την τρομοκρατία και άλλες σοβαρές μορφές εγκλημάτων
Από τον έλεγχο της ΕΛ.ΑΣ. δεν θα... γλυτώσει ούτε το Youtube. Οπως προσδιορίζεται, το νέο σύστημα ζητείται «να έχει τη δυνατότητα λήψης αναρτήσεων που σχετίζονται με ένα κανάλι ενδιαφέροντος στο YouTube και λήψης παρατηρήσεων που σχετίζονται με τον λογαριασμό του καναλιού». Ακόμη, κύριος στόχος είναι η καταγραφή και η ανάλυση στοιχείων από το «σκοτεινό Διαδίκτυο», το επονομαζόμενο «dark web», μέσω του οποίου φέρεται να γίνεται λαθρεμπόριο όπλων και ναρκωτικών, να υπάρχουν συνεννοήσεις μελών τρομοκρατικών δικτύων και του οργανωμένου εγκλήματος κ.λπ. Επίσης, ζητάει να αναλύονται, ουσιαστικά, όλα τα σερφαρίσματα στο Διαδίκτυο. Οπως ενδεικτικά σημειώνεται, «το σύστημα πρέπει να διαθέτει δυνατότητα αναζήτησης δεδομένων στο Deep Web και το Dark Web. Να διαθέτει μηχανισμό σύνθετης εισαγωγής ερωτημάτων, ως παραμέτρων αναζήτησης δεδομένων κατά τη δημιουργία προφίλ. Να παρέχει τη δυνατότητα οργάνωσης και δημιουργίας των προφίλ, βάσει ομάδων λέξεων-κλειδιών και ερωτημάτων». Επίσης, ζητείται «να παρέχει περιβάλλον εργασίας που να επιτρέπει τη χειροκίνητη λειτουργία του χρήστη για social engineering activities (posts, likes, comments)». Ακόμη, προσδιορίζεται «να παρέχει τη δυνατότητα αυτόματης καταγραφής της διεύθυνσης URL, της ημερομηνίας, της ώρας και της μεθόδου συλλογής των δεδομένων».