ΕΚΤΑΚΤΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
Το τελευταίο αντίο στην Κική Δημουλά - Η Ελλάδα αποχαιρετά την σπουδαία ποιήτρια
Συγγενείς, φίλοι και απλός κόσμος έχουν συγκεντρωθεί στο Α΄ Νεκροταφείο για να αποχαιρετήσουν την πολυβραβευμένη ποιήτρια και ακαδημαϊκό Κική Δημουλά που έφυγε από τη ζωή το Σάββατο (22/2) σε ηλικία 89 ετών.
Ανάμεσα τους εκπρόσωποι των γραμμάτων και τεχνών αλλά και του πολιτικού κόσμου, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλοπουλος, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης με τη σύζυγό του Μαρέβα, η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, η υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων Νίκη Κεραμέως, ο δήμαρχος Αθηναίων Κώστας Μπακογιάννης, ο Λουκάς Παπαδήμος, ο Δημήτρης Λιγνάδης, ο Σταύρος Ξαρχάκος, η Λίνα Νικολακοπούλου, η Ζυράννα Ζατέλη, η Ιωάννα Καρυστιάνη, ο Νίκος Δήμου, ο Κώστας Γεωργουσοπουλος,ο Γιώργος Μεσσάλας, ο Γιάννης Παπαθανασίου κ.ά.
Με απόφαση του ΥΠΠΟΑ και του υπουργείου Εσωτερικών, η κηδεία της Κικής Δημουλά τελείται δημοσία δαπάνη. Η απόφαση ελήφθη ως ελάχιστος φόρος τιμής στην ποιήτρια, ενώ παράλληλα η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού, Λίνα Μενδώνη ανακοίνωσε ότι θα ακολουθήσει μια σειρά εκδηλώσεων για να τιμηθεί η μνήμη της και το έργο της.
Επικήδειους εκφώνησαν η πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών Άννα Μπενάκη, η υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων Νίκη Κεραμέως, η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, ο δήμαρχος Αθηναίων Κώστας Μπακογιάννης, η εκπρόσωπος του εκδοτικού οίκου Ίκαρος Κατερίνα Καρύδη, ο ιατρός Στρατής Παττακός και ο γενικός γραμματέας της Ακαδημίας Αθηνών Βασίλειος Πετράκος.
Στεφάνια απέστειλαν, μεταξύ άλλων, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και η συζυγός του Μαρέβα, ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξης Τσίπρας, ο Αντώνης Σαμαράς, η πρόεδρος και το ΔΣ του Συλλόγου «Ελπίδα», η Εταιρεία Συγγραφέων, το Ίδρυμα Κώστας και Ελένη Ουράνη, το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, ο Βαρδής και η Μαριάννα Βαρδινογιάννη, ο Γιώργος και η Άννα Νταλάρα, οι εκδόσεις Πατάκη, το Ιδρυμα Κωστή Παλαμά.
Σε δηλώσεις του στους δημοσιογράφους, ο Κώστας Γεωργουσόπουλος είπε: «Η Κική Δημουλά ήταν μία ποιήτρια που έκανε την καθημερινότητα μεταφυσική, έκανε το λίγο πολύ, έκανε αιωνιότητα τη θνητότητα».
Ο καρδιοχειρουργός Στρατής Παττακός δήλωσε: «Τα λόγια περιττεύουν για την απώλεια μιας τέτοιας ύπαρξης. Με τίμησε με τη φιλία της. Θα ζει για πάντα στις καρδιές μας».
Ο ζωγράφος Σωτήρης Σόρογκας δήλωσε: Είμαι πολύ συγκινημένος. Θα λείψει σε όλους μας η ποίηση της. Η Κική είχε μια ευαισθησία που ξεπέρναγε το μέτρο. Λυπάμαι πολύ που η Ελλάδα δεν πήρε το τρίτο Νόμπελ με την Κική».
Ο επικήδειος που εκφώνησε η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη:
Ένα βιογραφικό σημείωμα πρέπει, αφού γραφτεί, να μείνει επ' αρκετόν καιρό κρεμασμένο στον αέρα από ένα τσιγκέλι αυστηρότητας,
ώστε να στραγγίξουν καλά τα στερεότυπα, οι ωραιοποιήσεις, η ρόδινη παραγωγικότης και ο πρόσθετος ναρκισσισμός, πέραν εκείνου που ενυπάρχει στη φύση μιας αυτοπαρουσίασης.
Μόνον έτσι βγαίνει το καθαρό βάρος: το ήθος που επέβαλες να τηρεί η προσπάθειά σου. Αυτή είναι η πρώτη παράγραφος από τη βιογραφία της που έγραψε εκείνη… για εκείνη. Ήξερε πως όσοι θα μιλούν σήμερα ή στο μέλλον, θα βρίσκουν μόνο λόγια θαυμασμού για το έργο της, για την προσωπικότητά της. Όμως, η ίδια σημείωνε πόσο αυστηρή ήταν με τον εαυτό της, αυστηρή με τις λέξεις της, αυτές έπλαθε, ξαναέπλαθε και τις καλλιεργούσε.. Με το χρόνο, ωστόσο, δεν ήταν αυστηρή. Είχε την απόλυτη αίσθηση της φθοράς του και γι’ αυτό δεν τον φοβόταν.
Δεν θα την έλεγες ποτέ αυστηρή με εκείνους που αγαπούσε. Ούτε καν στον έρωτα δεν στάθηκε αυστηρή, όταν τον παρατηρούσε να κυλάει προς την αγάπη. Εμείς, σήμερα, είμαστε όλοι γύρω της να την αποχαιρετήσουμε επειδή ετοιμάστηκε
να φύγει, χωρίς ποτέ να μας αφήσει. Να της πούμε δυο λόγια, όχι για το έργο της που είναι συγκλονιστικό στην κάθε στροφή του, καθρεφτίζοντας όλα εκείνα που στη ζωή μας εμείς δεν τολμάμε ακόμη να αρθρώσουμε. Ούτε για τη λαμπρή λιακάδα, τα ποιήματά της, που μετανάστευσαν σε τόσες ξένες γλώσσες. Αλλά για αυτή την ομορφιά που εξέπεμπε χάρη στη μυστική αγάπη της για τη ζωή, που τη μετρούσε με το φως που ανεπαίσθητα χανόταν. Και όσο χανόταν, τόσο δυνάμωνε η περιέργειά της να εξερευνήσει όσα έφυγαν, όσα συναισθήματα άφηναν το αποτύπωμά τους, όσα πονούσαν τη μνήμη της. Είμαστε όλοι ευλογημένοι που διασταυρωθήκαμε μαζί της. Χαρήκαμε το λόγο της, τη παιγνιώδη της διάθεσή, την κρίση της για τα σοβαρά που τα συνόδευε πάντα η ευγένεια, η ταπεινότητα και η υπομονή της.
Κυρία Δημουλά, σας ευχαριστούμε που μπορούμε εμείς οι υπολειπόμενοι, μπορούν οι επόμενοι και οι επόμενοι να αφήνονται στη μαγεία των εικόνων που συνθέτουν οι στίχοι σας. Ο χρόνος υποκλίθηκε ενώπιον σας και θα σας κρατήσει στην αιωνία αγκαλιά του. Και αυτή θα είναι παραμυθία για τα παιδιά σας, για τα εγγόνια σας, για εκείνους, τους πάντα νέους, που θα καταφεύγουν στην ποίησή σας. Εμείς είμαστε ευγνώμονες που μας κάνατε να σας αγαπήσουμε.
Ό,τι είχες να πεις
Για τα φθινόπωρα, τα κύκνεια,
Τις μνήμες, υδρορροές των ερώτων
Την αλληλοκτονία των ωρών
Των αγαλμάτων την αφερεγγυότητα
Ό,τι είχες να πεις Γι’ ανθρώπους που σιγά σιγά λυγίζουν Το είπες…
Καλό ταξίδι κυρία Δημουλά
Ανάμεσα τους εκπρόσωποι των γραμμάτων και τεχνών αλλά και του πολιτικού κόσμου, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλοπουλος, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης με τη σύζυγό του Μαρέβα, η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, η υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων Νίκη Κεραμέως, ο δήμαρχος Αθηναίων Κώστας Μπακογιάννης, ο Λουκάς Παπαδήμος, ο Δημήτρης Λιγνάδης, ο Σταύρος Ξαρχάκος, η Λίνα Νικολακοπούλου, η Ζυράννα Ζατέλη, η Ιωάννα Καρυστιάνη, ο Νίκος Δήμου, ο Κώστας Γεωργουσοπουλος,ο Γιώργος Μεσσάλας, ο Γιάννης Παπαθανασίου κ.ά.
Με απόφαση του ΥΠΠΟΑ και του υπουργείου Εσωτερικών, η κηδεία της Κικής Δημουλά τελείται δημοσία δαπάνη. Η απόφαση ελήφθη ως ελάχιστος φόρος τιμής στην ποιήτρια, ενώ παράλληλα η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού, Λίνα Μενδώνη ανακοίνωσε ότι θα ακολουθήσει μια σειρά εκδηλώσεων για να τιμηθεί η μνήμη της και το έργο της.
Επικήδειους εκφώνησαν η πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών Άννα Μπενάκη, η υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων Νίκη Κεραμέως, η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, ο δήμαρχος Αθηναίων Κώστας Μπακογιάννης, η εκπρόσωπος του εκδοτικού οίκου Ίκαρος Κατερίνα Καρύδη, ο ιατρός Στρατής Παττακός και ο γενικός γραμματέας της Ακαδημίας Αθηνών Βασίλειος Πετράκος.
Στεφάνια απέστειλαν, μεταξύ άλλων, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και η συζυγός του Μαρέβα, ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξης Τσίπρας, ο Αντώνης Σαμαράς, η πρόεδρος και το ΔΣ του Συλλόγου «Ελπίδα», η Εταιρεία Συγγραφέων, το Ίδρυμα Κώστας και Ελένη Ουράνη, το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, ο Βαρδής και η Μαριάννα Βαρδινογιάννη, ο Γιώργος και η Άννα Νταλάρα, οι εκδόσεις Πατάκη, το Ιδρυμα Κωστή Παλαμά.
Σε δηλώσεις του στους δημοσιογράφους, ο Κώστας Γεωργουσόπουλος είπε: «Η Κική Δημουλά ήταν μία ποιήτρια που έκανε την καθημερινότητα μεταφυσική, έκανε το λίγο πολύ, έκανε αιωνιότητα τη θνητότητα».
Ο καρδιοχειρουργός Στρατής Παττακός δήλωσε: «Τα λόγια περιττεύουν για την απώλεια μιας τέτοιας ύπαρξης. Με τίμησε με τη φιλία της. Θα ζει για πάντα στις καρδιές μας».
Ο ζωγράφος Σωτήρης Σόρογκας δήλωσε: Είμαι πολύ συγκινημένος. Θα λείψει σε όλους μας η ποίηση της. Η Κική είχε μια ευαισθησία που ξεπέρναγε το μέτρο. Λυπάμαι πολύ που η Ελλάδα δεν πήρε το τρίτο Νόμπελ με την Κική».
Ο επικήδειος που εκφώνησε η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη:
Ένα βιογραφικό σημείωμα πρέπει, αφού γραφτεί, να μείνει επ' αρκετόν καιρό κρεμασμένο στον αέρα από ένα τσιγκέλι αυστηρότητας,
ώστε να στραγγίξουν καλά τα στερεότυπα, οι ωραιοποιήσεις, η ρόδινη παραγωγικότης και ο πρόσθετος ναρκισσισμός, πέραν εκείνου που ενυπάρχει στη φύση μιας αυτοπαρουσίασης.
Μόνον έτσι βγαίνει το καθαρό βάρος: το ήθος που επέβαλες να τηρεί η προσπάθειά σου. Αυτή είναι η πρώτη παράγραφος από τη βιογραφία της που έγραψε εκείνη… για εκείνη. Ήξερε πως όσοι θα μιλούν σήμερα ή στο μέλλον, θα βρίσκουν μόνο λόγια θαυμασμού για το έργο της, για την προσωπικότητά της. Όμως, η ίδια σημείωνε πόσο αυστηρή ήταν με τον εαυτό της, αυστηρή με τις λέξεις της, αυτές έπλαθε, ξαναέπλαθε και τις καλλιεργούσε.. Με το χρόνο, ωστόσο, δεν ήταν αυστηρή. Είχε την απόλυτη αίσθηση της φθοράς του και γι’ αυτό δεν τον φοβόταν.
Δεν θα την έλεγες ποτέ αυστηρή με εκείνους που αγαπούσε. Ούτε καν στον έρωτα δεν στάθηκε αυστηρή, όταν τον παρατηρούσε να κυλάει προς την αγάπη. Εμείς, σήμερα, είμαστε όλοι γύρω της να την αποχαιρετήσουμε επειδή ετοιμάστηκε
να φύγει, χωρίς ποτέ να μας αφήσει. Να της πούμε δυο λόγια, όχι για το έργο της που είναι συγκλονιστικό στην κάθε στροφή του, καθρεφτίζοντας όλα εκείνα που στη ζωή μας εμείς δεν τολμάμε ακόμη να αρθρώσουμε. Ούτε για τη λαμπρή λιακάδα, τα ποιήματά της, που μετανάστευσαν σε τόσες ξένες γλώσσες. Αλλά για αυτή την ομορφιά που εξέπεμπε χάρη στη μυστική αγάπη της για τη ζωή, που τη μετρούσε με το φως που ανεπαίσθητα χανόταν. Και όσο χανόταν, τόσο δυνάμωνε η περιέργειά της να εξερευνήσει όσα έφυγαν, όσα συναισθήματα άφηναν το αποτύπωμά τους, όσα πονούσαν τη μνήμη της. Είμαστε όλοι ευλογημένοι που διασταυρωθήκαμε μαζί της. Χαρήκαμε το λόγο της, τη παιγνιώδη της διάθεσή, την κρίση της για τα σοβαρά που τα συνόδευε πάντα η ευγένεια, η ταπεινότητα και η υπομονή της.
Κυρία Δημουλά, σας ευχαριστούμε που μπορούμε εμείς οι υπολειπόμενοι, μπορούν οι επόμενοι και οι επόμενοι να αφήνονται στη μαγεία των εικόνων που συνθέτουν οι στίχοι σας. Ο χρόνος υποκλίθηκε ενώπιον σας και θα σας κρατήσει στην αιωνία αγκαλιά του. Και αυτή θα είναι παραμυθία για τα παιδιά σας, για τα εγγόνια σας, για εκείνους, τους πάντα νέους, που θα καταφεύγουν στην ποίησή σας. Εμείς είμαστε ευγνώμονες που μας κάνατε να σας αγαπήσουμε.
Ό,τι είχες να πεις
Για τα φθινόπωρα, τα κύκνεια,
Τις μνήμες, υδρορροές των ερώτων
Την αλληλοκτονία των ωρών
Των αγαλμάτων την αφερεγγυότητα
Ό,τι είχες να πεις Γι’ ανθρώπους που σιγά σιγά λυγίζουν Το είπες…
Καλό ταξίδι κυρία Δημουλά