Σκάνδαλο και πρόκληση μαζί χαρακτηρίζεται το γεγονός ότι την επόμενη Τετάρτη, 13 Μαΐου, συνεδριάζει το Δ.Σ. του Ελληνικού Οργανισμού Ανακύκλωσης (ΕΟΑΝ), που εποπτεύεται από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, με θέμα στην ημερήσια διάταξη την ανανέωση για 6 χρόνια και την έγκριση λειτουργίας του συλλογικού συστήματος της Ελληνικής Εταιρείας Αξιοποίησης Ανακύκλωσης Α.Ε. (ΕΕΑΑ Α.Ε.), ενώ αυτή παρακρατεί και δεν αποδίδει, ως όφειλε, πάνω από 87.000.000 ευρώ προς τους δήμους της χώρας για τη χρονική περίοδο 2011-2018.
Τα «Π» (από τις στήλες του «Πολιτικού καφέ» στο ένθετο «Secret») έχουν ήδη αναδείξει τη σκανδαλώδη υπόθεση με τους μπλε κάδους που διαχειρίζεται η ΕΕΑΑ Α.Ε., με υποχρέωση να αποδίδει κατ’ αναλογία στους δήμους της χώρας 30 ευρώ ανά συλλεγόμενο τόνο ανακυκλωμένων υλικών. Η υποχρέωση αυτή βασίζεται στην υπ’ αριθμ. 118019/2009 απόφαση του υπουργού ΠΕΧΩΔΕ (ΦΕΚ 634 Β/2009) ανανέωσης έγκρισης του συλλογικού συστήματος της ΕΕΑΑ Α.Ε. Αυτή, όμως, έχει παρακρατήσει παρανόμως ποσά που φθάνουν τα 87.394.620 ευρώ και δεν τα έχει αποδώσει στους δήμους τη χρονική περίοδο 2011-2018.
Με ποιον τρόπο προκύπτει το εν λόγω ποσό; Από τις Ετήσιες Απολογιστικές Εκθέσεις των ετών 2009 μέχρι 2018 του Συλλογικού Συστήματος της ΕΕΑΑ Α.Ε., οι οποίες έχουν κατατεθεί στον ΕΟΑΝ, προκύπτουν με ακρίβεια οι ετήσιες ποσότητες των υλικών στους μπλε κάδους, που τη συλλογή και αποκομιδή τους πραγματοποίησαν οι δήμοι. Από το σύνολο των τόνων προκύπτει και το αναλογούν ποσό κατ’ έτος προς τους δήμους (παρατίθενται αναλυτικοί πίνακες).
Στην παρούσα φάση, η ανανέωση για 6 χρόνια της έγκρισης του συστήματος διαχείρισης των μπλε κάδων ετέθη ως θέμα στην ημερήσια διάταξη της συνεδρίασης του Δ.Σ. του ΕΟΑΝ στις 9 Απριλίου 2020. Δύο μέλη του Δ.Σ. του ΕΟΑΝ οδηγήθηκαν σε παραίτηση, διαμαρτυρόμενοι για το συγκεκριμένο θέμα.
Η συνεδρίαση, όμως, τότε αναβλήθηκε λόγω των έκτακτων συνθηκών στη χώρα. Με την επιμονή, όμως, του γενικού γραμματέα Διαχείρισης Αποβλήτων του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Μ. Γραφάκου, που, σύμφωνα με συγκλίνουσες πληροφορίες, δείχνει εξαιρετικό ενδιαφέρον για την απόφαση της ανανέωσης, ετέθη και πάλι στην ημερήσια διάταξη της συνεδρίασης του Δ.Σ. της Τετάρτης. Χωρίς στο ενδιάμεσο διάστημα να έχει γίνει κάποια ενέργεια προκειμένου τα 87 εκατ. ευρώ να εισπραχθούν από τους δήμους.
ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΕΕΑΑ Α.Ε.
Ενδιαφέρον, πάντως, έχει και το ποια είναι τελικά η ΕΕΑΑ Α.Ε., που έχει αναλάβει την ανακύκλωση συσκευασιών στην Ελλάδα. Συστήθηκε τον Δεκέμβριο του 2001 ως μη κερδοσκοπική επιχείρηση, κοινωνικού χαρακτήρα, με μετόχους όλες σχεδόν τις βασικές πολυεθνικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στη χώρα μας και σημαντικότατες ελληνικές βιομηχανικές επιχειρήσεις που σχετίζονται με την παραγωγή συσκευασιών ή την εμπορία συσκευασμένων προϊόντων.
Ως στόχος είχε τεθεί και παραμένει μέχρι σήμερα να ανταποκριθούν στη νομική υποχρέωση για την ανακύκλωση των αποβλήτων συσκευασίας των προϊόντων τους, μέσα από τη διαχείριση των πόρων τους, σε εφαρμογή της ευρωπαϊκής νομοθεσίας περί ανακύκλωσης, που ενέταξε τότε στο εθνικό της Δίκαιο η Ελλάδα. Ιδιαίτερα σημαντική υπήρξε η δικαστική εμπλοκή της ΕΕΑΑ Α.Ε. ως προς τη νομιμότητα του συστήματος συλλογικής της διαχείρισης, που αμφισβητήθηκε στη βάση μηνυτήριας αναφοράς το 2012.
Η μήνυση αυτή κατατέθηκε στον εισαγγελέα Πρωτοδικών Αθηνών και στον τότε οικονομικό εισαγγελέα, Γρ. Πεπόνη. Με αυτήν αμφισβητείτο, στη βάση στοιχείων που περιελάμβανε, η νομιμότητα του Συλλογικού Συστήματος Διαχείρισής της ως προς τον μη κερδοσκοπικό χαρακτήρα του (Ν. 2939/2009).
Η μηνυτήρια αναφορά, συγκεκριμένα, επικεντρωνόταν στο γεγονός ότι, σύμφωνα με το καταστατικό της, η μετοχική της σύνθεση, αντί να αποτελείται από δύο εταιρείες-υπόχρεους διαχειριστές, αποτελείτο από μια κερδοσκοπική εταιρεία κατά 65%, την Αξιοποίηση Υλικών Συσκευασίας Συμμετοχών (ΑΥΣ Συμμετοχών) και την Ενωση Δήμων και Κοινοτήτων.
Δηλαδή, κανέναν υπόχρεο-διαχειριστή. Μάλιστα, ήταν τότε πολύ αξιοποιήσιμο το γεγονός ότι στη μηνυτήρια αναφορά περιλαμβανόταν το ότι η ΑΥΣ Συμμετοχών, η κύρια μέτοχος -κερδοσκοπική εταιρεία- της μη κερδοσκοπικής, είχε συσταθεί μόλις πριν από δύο μήνες (υπ. αριθμ 1122/30-10-2001 καταστατικό σύστασης) στο ίδιο συμβολαιογραφείο με τη μη κερδοσκοπική τη γνωστή μας ΕΕΑΑ Α.Ε (υπ. αριθμ. 1211/21-12-2001). Σύμφωνα με τις πληροφορίες, ακολούθησε δικαστική έρευνα με πολύ θολά αποτελέσματα, δεδομένης και της ταραχώδους περιόδου τότε.
Σήμερα, πάντως, η ΕΕΑΑ Α.Ε. έρχεται και πάλι στο προσκήνιο, με άρωμα σκανδάλου και προσδιορισμένη οφειλή προς τους δήμους της χώρας ύψους 87.394,620 ευρώ, χωρίς να υπολογίσουμε τις υποχρεώσεις του 2019. Το βασικό ερώτημα, είναι αν και πότε το υπουργείο Περιβάλλοντος, που εποπτεύει τη λειτουργία του ΕΟΑΝ, αλλά και το υπουργείο Εσωτερικών, που εποπτεύει τους δήμους, στους οποίους παρανόμως δεν έχουν καταβληθεί τα 87 εκατ. ευρώ, θα παρέμβουν σε αυτό το ζήτημα.
