Ένα από τα πιο καίρια ερωτήματα που έχουν προκύψει μετά την εμφάνιση της νέας παραλλαγής Όμικρον του κοροναϊού είναι τα συμπτώματά της που τη διαφοροποιούν από την προηγούμενη επιθετική μετάλλαξη, τη Δέλτα, η οποία συνεχίζει να υπάρχει στη χώρα μας και διεθνώς.

Σύμφωνα με την Ανζελίκ Κούτσι, πρόεδρο της Νοτιοαφρικανικής Ιατρικής Ενωσης, οι ασθενείς που προσβλήθηκαν από το στέλεχος Ομικρον παραπονιούνται κυρίως για κόπωση, πόνους στο κεφάλι και στο σώμα, περιστασιακό πονόλαιμο και βήχα.

Αντιθέτως η απώλεια όσφρησης και γεύσης – που αποτελεί ένα κοινό σύμπτωμα του κοροναϊού και κυρίως του στελέχους Βήτα – φαίνεται να απουσιάζει από τη λίστα των ενοχλήσεων που βιώνουν όσοι μολύνονται με τη μετάλλαξη Ομικρον.

Αλλωστε, αυτή η διαπίστωση ήταν η αιτία που κινητοποίησε τους γιατρούς στη Νότια Αφρική και ξεκίνησαν αμέσως οι εργαστηριακοί έλεγχοι για να διαπιστωθεί εάν πρόκειται για νέα μετάλλαξη.

Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι ακόμη μερικά συνήθη συμπτώματα της μετάλλαξης Δέλτα είναι ο πυρετός, η καταρροή και το φτέρνισμα. Αντιθέτως το πρώτο σημάδι της λοίμωξης που προκαλείται από την Ομικρον φαίνεται να είναι η γενική κακουχία με τους ασθενείς να παραπονιούνται για την κούραση που νιώθουν.

Παρ’ όλα αυτά υπάρχουν ακόμη πολλά που προσπαθούν να μάθουν οι επιστήμονες για την Ομικρον, ώστε να αξιολογήσουν τον βαθμό επικινδυνότητάς της για εμβολιασμένους και μη.

Η Mary Bushman, μία μεταδιδακτορική ερευνήτρια στο Τμήμα Επιδημιολογίας του Πανεπιστημίου Harvard, με βάση την πρόσφατη δημοσίευσή της για τα νεότερα στελέχη και την επίπτωσή τους στα μέτρα πρόληψης στον πληθυσμό, απαντά στα στα ερωτήματα που έχουν προκύψει για τη νέα μετάλλαξη του κοροναϊού.

1. Με βάση τη δημοσίευσή σας, τα νεότερα στελέχη έχουν μεγαλύτερη μεταδοτικότητα και μπορούν να «ξεφεύγουν» από την προστασία του ανοσοποιητικού συστήματος, οδηγώντας τελικά σε συμπτωματική λοίμωξη Covid-19. Τι ισχύει για το στέλεχος Ομικρον;

Δεν γνωρίζουμε ακόμη. Οι πολλές μεταλλάξεις του ιού πιθανόν καταδεικνύουν τη δυνατότητά του να οδηγεί σε συμπτωματική νόσο και να μεταδίδεται ευκολότερα, αλλά αυτό είναι μία εικασία που στηρίζεται σε εργαστηριακά δεδομένα, και μένει να επιβεβαιωθεί από δεδομένα πραγματικής ζωής. Τα δεδομένα που δείχνουν ότι στη Νότια Αφρική το στέλεχος Ομικρον γρήγορα αντικαθιστά το Δέλτα ως το επικρατούν στέλεχος είναι έμμεσος δείκτης, ο οποίος πιθανόν επιβεβαιώνει αυτόν τον συλλογισμό, αλλά δεν αποτελεί απόδειξη.

2. Τα υπάρχοντα εμβόλια θα παρέχουν προστασία στο νέο στέλεχος;

Είναι ακόμη νωρίς για να γνωρίζουμε τον βαθμό της προστασίας που θα παρέχουν τα mRNA εμβόλια έναντι του νέου στελέχους, ωστόσο είναι ελπιδοφόρο ότι τα mRNA εμβόλια δεν οδηγούν μόνο στην παραγωγή εξουδετερωτικών αντισωμάτων, αλλά επάγουν και την Τ κυτταρική ανοσία που μπορεί να παρέχει μερική προστασία στα νεότερα στελέχη, ακόμα και παρά τις μεταλλάξεις του ιού, που τον βοηθούν να ξεφεύγει από την προστασία των αντισωμάτων.

3. Η επιβολή της απαγόρευσης των ταξιδιών από την πλευρά της Δημόσιας Υγείας μπορεί να κερδίσει χρόνο, αλλά πώς θα το χρησιμοποιήσουν οι επιστήμονες ως μέσο πρόληψης διασποράς του νέου στελέχους;

Ισως η επιβολή αυτού του μέτρου είναι πάντα λίγο καθυστερημένη, καθώς η τυχαία αποσπασματική ανίχνευση νεότερων στελεχών δείχνει μία πολύ μεγαλύτερη διασπορά, οπότε ο επιπρόσθετος χρόνος που θα κερδίσουμε μπορεί και να μην ωφελεί. Αντίθετα το χαμηλού κόστους γρήγορο «rapid testing» δειγματοληπτικά μπορεί να κάνει τη διαφορά στο κομμάτι της πρόληψης.

4. Αν σε μερικές εβδομάδες από τώρα, το στέλεχος Ομικρον αρχίσει να εξασθενεί και η επαγρύπνηση αυτή φανεί «λάθος συναγερμός», τι μαθήματα μας διδάσκει για το μέλλον της πανδημίας; Τι μπορούμε να κάνουμε για να αποφύγουμε ένα στέλεχος που θα επιβεβαιώσει και τις πιο δυσοίωνες προβλέψεις;

Ολα τα δεδομένα συγκλίνουν στην άμεση ανάγκη μαζικού εμβολιασμού σε χώρες χαμηλού εισοδήματος, ειδικά στην Αφρική. Τα εμβόλια μπορούν να προφυλάξουν τον πληθυσμό αυτών των χωρών που έχουν χαμηλό ποσοστό εμβολιασμού, και η μείωση της διασποράς του ιού δίνει λιγότερες δυνατότητες στον ιό να μεταλλαχθεί.