ΕΚΤΑΚΤΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
ΑΔΑΕ: Η Κατερίνα Παπανικολάου επιβεβαίωσε το ρεπορτάζ της Απογευματινής - «Υπήρξα συνεργάτις του κ. Μπαλτά και του κ. Αποστολίδη»
Η απάντηση της Κατερίνας Παπανικολάου στις αποκαλύψεις της «Απογευματινής».
Στην εκπομπή «Συνδέσεις» με τον Κώστα Παπαχλιμίντζο
Αρ. Μπαλτά και επίσης ότι υπήρξε και συνεργάτης του κ. Αποστολίδη, πρώην διοικητή της ΕΥΠ.
Το ρεπορτάζ της «Απογευματινής», που αποκαλύπτει μία σειρά από περίεργες συμπτώσεις στην περίπτωση της ΑΔΑΕ, αναρωτιέται πόσο ανεξάρτητη μπορεί να είναι μία Αρχή, όπως αυτή της Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών, όταν τις τελευταίες ημέρες ο πρώην δικαστικός και επικεφαλής της Αρχής, Χρ. Ράμμος, σε μία σειρά πρωτοβουλιών σε σχέση με τους ελέγχους στην υπόθεση των τηλεφωνικών παρακολουθήσεων, μοιάζει απολύτως ενερμονισμένος με τις κινήσεις και το κλίμα που θέλει να «επικοινωνήσει» ο επικεφαλής του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξης Τσίπρας.
Σχετικά με την αποκάλυψη της Απογευματινής η κ. Παπανικολάου παραδέχθηκε ότι «πράγματι υπήρξα νομική σύμβουλος, αποσπασμένη από τον Συνήγορο του Πολίτη, στο γραφείο του υπουργού πολιτισμού Αρ. Μπαλτά, ο οποίος παραμένει προσωπικός και αγαπημένος μου φίλους». «Πράγματι υπήρξα συνεργάτις σημαντικών ανθρώπων. Έχω υπάρξει κι άλλα πράγματα στη ζωή μου όμως και νομίζω έχω τη δυνατότητα και το δικαίωμα να αυτοπροσδιορίζομαι. Έχω υπάρξει συνεργάτης, παραμένω σύζυγος και μητέρα, ωστόσο έχω μια προσωπική διαδρομή και θα παρακαλούσα πολύ όσους ενδιαφέρονται για αυτά να εστιάσουν σε αυτό, στην επιστημονική και εργασιακή μου διαδρομή. Τα υπόλοιπα δεν αφορούν την ουσία. Δεν θα μιλήσω για σεξισμό ούτε για επιλεκτικές διαδρομές, αλλά νομίζω ότι το ταυτοτικό μου χαρακτηριστικό δεν είναι η ιδιότητά μου ως συνεργάτης του κ. Ράμμου, του κ. Μπαλτά ή του κ. Αποστολίδη. Τούς εκτιμώ ιδιαιτέρως και νιώθω ευγνώμων. Επιτρέψτε μου όμως να αυτοπροσδιοριστώ πλέον».
Σχετικά με την λήξη της θητείας της είπε ότι «από τον Μάρτιο του 2016 η θητεία μου έχει λήξει. Από κει και πέρα, υπάρχει μία ατυχής κατά τη γνώμη μου διάταξη, η οποία σε σχέση με τα μέλη των Αρχών προβλέπει ότι η θητεία τους παρατείνεται μέχρι της αντικατάστασή τους. Είναι μία προβληματική διάταξη κατά τη γνώμη μου για πολλούς λόγους, η οποία ήρθε να λύσει ένα πραγματικό ζήτημα, τη δυσκολία των κομμάτων να συνεννοηθούν σε σχέση με την επιλογή μελών στις ανεξάρτητες αρχές. Κατά τη γνώμη μου, νομικά μιλώντας, θέτει ζητήματα σε σχέση με την ανεξαρτησία των Αρχών και των μελών τους. Ανεξαρτησία σημαίνει θητεία με αρχή, μέση και τέλος. Και όταν οι θητείες παρατείνονται μέχρι την αντικατάστασή τους, αυτό δημιουργεί ζητήματα. Είναι ευθύνη της διάσκεψης των προέδρων της Βουλής να με αντικαταστήσει εμένα και όσα μέλη έχει λήξει η θητεία τους. Δεν διεκδίκησα την παραμονή μου μετά τη λήξη της θητείας μου. Ανά πάσα στιγμή είμαι έτοιμη να συνεχίσω».
Η κ. Παπανικολάου αναφέρθηκε στην επιστολή του κ. Ράμμου προς τον κ. Τσίπρα σχετικά με τις παρακολουθήσεις υποστηρίζοντας ότι «θα πρέπει να ρωτήσετε τους αποδέκτες της επιστολής για το περιεχόμενο της», ενώ επανέλαβε πώς πρόκειται για απόρρητο έγραφο για το οποίο υπέβαλε αίτημα πρόσβασης ο Αλ. Τσίπρας, ο οποίος στη συνέχεια αναφέρθηκε ονομαστικά σε «έξι ονόματα υπό παρακολούθηση», καταθέτοντας πρόταση δυσπιστίας.
«Επιμένω στο καθήκον εχεμυθείας. Και να την είχα δει ως μέλος της ολομέλειας δεν θα μπορούσα σήμερα εδώ να συζητήσω, για το περιεχόμενο της επιστολής. Για τα ονόματα, θα σας πω νομικά μιλώντας, χωρίς να αναφέρομαι καθόλου στο περιεχόμενο της επιστολής, ότι εδώ έχουμε να κάνουμε με την εξής δύσκολη στάθμιση. Όταν πρόκειται για φυσικά πρόσωπα, τα οποία δεν διαδραματίζουν κάποιον ιδιαίτερο ρόλο στα δημόσια πράγματα, θα σας έλεγα κατηγορηματικά, ότι κανένα από τους πολιτειακούς παράγοντες, που αναφέρονται στην συγκεκριμένη διάταξη, του νόμου δεν έχει το δικαίωμα να έρθει και να υποβάλλει στην ΑΔΑΕ ερώτημα σε σχέση με το αν παρακολουθείται ο Α ή ο Β πολίτης και η ΑΔΑΕ βεβαίως οφείλει να μην απαντήσει», ανέφερε και πρόσθεσε: «Εδώ έχουμε το εξής λεπτό σημείο, έχουμε δημόσια πρόσωπα, που διαδραματίζουν ρόλο και κρίσιμο ρόλο στη δημόσια σφαίρα άρα η ιδιότητά τους η άσκηση των καθηκόντων τους, συνδέεται με το ευρύτερο δημόσιο διακύβευμα, και τελικώς άπτεται της εύρυθμης λειτουργίας του Δημοκρατικού πολιτεύματος. Η στάθμιση που πρέπει να κάνει η ΑΔΑΕ, είναι μεταξύ της Αρχής της Διαφάνειας, εάν αυτά τα πρόσωπα που περιλαμβάνονται στο νόμο ως θεσμικοί συνομιλητές, της Αρχής δικαιούνται να λάβουν γνώση, σε σχέση με ζητήματα άρσης απορρήτου, για αυτούς τους παράγοντες ή εάν πρέπει να υπερτερήσει, το δικαίωμα των προσώπων, σε βάρος των οποίων έχει διαταχθεί η άρση, να μην ενημερωθούν. Εδώ λοιπόν η στάθμιση είναι λεπτή, είναι οριακή, δεν υπάρχουν εύκολες απαντήσεις, ούτε οριστικές απαντήσεις».
Η κ. Παπανικολάου συνέχισε λέγοντας πως «δεδομένη της μακράς περιόδου 6-8 μήνες τώρα, όπου διακινούνται πληροφορίες, σε σχέση με άρση απορρήτου για πολιτικά πρόσωπα, οι οποίες δεν επιβεβαιώνονται, ούτε διαψεύδονται, η ΑΔΑΕ έχει καθήκον με την παρέμβασή της είτε να διαψεύσει αυτές τις πληροφορίες, είτε να επιβεβαιώσει ότι υπάρχουν πράγματι διατάξεις, και περαιτέρω να διερευνηθεί η νομιμότητα αυτών των άρσεων».
Σε ερώτηση για το αν η ΑΔΑΕ δικαιούται νομικά να δώσει ονόματα ανθρώπων που παρακολουθούντο και αν το έκανε αυτό, η κ. Παπανικολάου απάντησε συγκεκριμένα ότι «το περιεχόμενο των επιστολών που διαβίβασε στους πολιτικούς αρχηγούς είναι χαρακτηρισμένο ως απόρρητο έγγραφο. Συνεπώς δεν μπορώ να σας μιλήσω για το περιεχόμενο ακριβώς της επιστολής. Θα πρέπει να ρωτήσετε τους ίδιους τους αποδέκτες της επιστολής πώς το αξιοποίησαν. Από κει και πέρα, ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης ως ένας από τους αποδέκτες το αξιοποίησε όπως εκείνος κρίνει. Δεν είναι στη δική μου αρμοδιότητα ως μέλος της Αρχής».
Υπενθυμίζεται ότι ο Υπουργός Επικρατείας, Γιώργος Γεραπετρίτης, χθες, κατά την διάρκεια της ομιλίας του, απηύθυνε στο ΣΥΡΙΖΑ ερωτήματα σχετικά με το αν ο κ. Τσίπρας ανέφερε τα ονόματα έξι πολιτών, αν είχε άδεια, εκ μέρους τους, για να διαρρεύσει τα προσωπικά τους δεδομένα και αν στην επιστολή την οποία κράδαινε χθες, αναφέρονταν τα ονόματα αυτά.
Στο ερώτημα αν η Αρχή έχει στοιχεία και για άλλα πρόσωπα ή αν θα ενημερώσει και γι’ αυτά ο κ. Ράμμος την επιτροπή θεσμών και διαφάνειας της βουλής απάντησε: «Σέβομαι την προσπάθειά σας να διαφωτίσετε το ζήτημα, μεσολαβώντας εκ του ρόλους σας προς την κοινή γνώμη, σας ξαναλέω όμως ότι δεν θα μπορούσα να σας πω. Η παθογένεια αυτής της υπόθεσης είναι οι διαρκείς διαρροές. Δεν θα μπορούσα αυτή τη στιγμή να σας δώσω περισσότερες πληροφορίες, σε σχέση με το πραγματικό των υποθέσεων».
Η κ. Παπανικολάου τόνισε ότι «η ΑΔΑΕ έχει κατ αρχάς αρμοδιότητα να παρέμβει, όταν υποβάλλεται ατομική αναφορά, εκ μέρους κάποιου πολίτη, ο οποίος ενδιαφέρεται να ενημερωθεί για ζητήματα άρσης του απορρήτου, πέρα όμως της διαδικασίας αυτής, υπάρχει εκ του νόμου, και η αυτεπάγγελτη αρμοδιότητα της αρχής η οποία ως το αρμόδιο κατά το σύνταγμα όργανο για την διασφάλιση του δικαιώματος που αφορά την προστασία του επικοινωνιακού απορρήτου, όταν υπάρχουν στη δημόσια σφαίρα ζητήματα, που αφορούν θέματα απορρήτου, είναι υποχρεωμένη να αναλάβει, αν ασκήσει την αρμοδιότητά της αυτεπαγγέλτως. Όπως γνωρίζουμε όλοι, εδώ κι αρκετούς μήνες, διακινούνται στη δημόσια σφαίρα, ζητήματα τα οποία αφορούνε πληροφορίες σε σχέση με θέματα άρσης του απορρήτου. Έχουν δημοσιευτεί ονόματα στον τύπο, είναι ευρέως γνωστά. Κάθε άρση του απορρήτου, το δικαίωμα προστατεύεται, στο σύνταγμα, ως απολύτως απαραβίαστο. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν περιπτώσεις, που στο πλαίσιο των εγγυήσεων, που προβλέπει το σύνταγμα, είναι δυνατό ο περιορισμός του δικαιώματος. Κι επιβάλλεται ο περιορισμός του δικαιώματος. Αυτές οι περιπτώσεις είναι αποκλειστικά και μόνο όταν υπάρχουν θέματα εθνικής ασφάλειας, η ανάγκη για διερεύνηση. Οι περιπτώσεις που το δικαίωμα μπορεί να περιοριστεί και να αρθεί το απόρρητο, αφορούν την εθνική ασφάλεια, ή τη διακρίβωση ιδιαιτέρως σοβαρών εγκλημάτων όπως περιγράφονται στο σύνταγμα και μόνο μετά από την απόφαση, της δικαστικής αρχής. Είτε του Εισαγγελέα είτε του αρμόδιου δικαστικού συμβουλίου. Όταν τηρούνται αυτές οι εγγυητικές προϋποθέσεις, του συντάγματος, μιλάμε για νόμιμη άρση του απορρήτου».
Επιστρέφοντας στο θέμα του εγγράφου που παρεδόθη από τον κ. Ράμμο στον κ. Τσίπρα σχολίασε πως «σας εξήγησα και προηγουμένως ότι το έγγραφο αυτό που παραδόθηκε από τον πρόεδρος της Αρχής διασφάλισης απορρήτου των επικοινωνιών στον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης, ο οποίος μετέβη στην έδρα της Αρχής και ταυτόχρονα διαβιβάστηκε, με πρωτοβουλία του προέδρου της Αρχής, σε όλα τα υπόλοιπα πρόσωπα πολιτειακούς παράγοντες, που περιγράφονται στη διάταξη του νόμου, αφορά αίτημα το οποίο είχε κατ αρχάς, υποβληθεί από τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης, όπως έχει δικαίωμα να κάνει, καθένα από τα πρόσωπα που απαριθμούνται περιοριστικά στη διάταξη του νόμου για την οποία σας μίλησα. Η ΑΔΑΕ ανέλαβε να διερευνήσει να απαντήσει στο αίτημα, που της υποβλήθηκε, εκ μέρους του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης, να αναλάβει, πρωτοβουλία για αυτεπάγγελτους ελέγχους, και σε σχέση με άλλα ονόματα τα οποία είδαν το φως της δημοσιότητας. Δεν μπορώ αυτή τη στιγμή ως μέλος της Αρχής δεσμεύομαι από το καθήκον της εχεμύθειας, δεν μπορώ να σας πω περισσότερα πράγματα, για τους ελέγχους που είναι σε εξέλιξη. Πάντως σας λέω εμφατικά ότι έχει την αρμοδιότητα το καθήκον μάλλον θα έλεγα όχι απλώς την αρμοδιότητα, δεδομένου ότι πρόκειται για δικαίωμα που διασφαλίζεται, ως απόλυτα απαραβίαστο, από το σύνταγμα. Κάθε φορά που τίθεται ένα ζήτημα, ευρέου ενδιαφέροντος, έχει καθήκον να παρεμβαίνει η αρχή».
Στο ερώτημα γιατί πήγε ο κ. Τσίπρας και παρέλαβε την επιστολή και δεν εστάλη σε όλους τους πολιτικούς αρχηγούς απάντησε πως «ο κ. Τσίπρας εσείς ή οποιοσδήποτε άλλος πολίτης, μπορεί να έρθει στην ΑΔΑΕ, να υποβάλλει αναφορά, και να έρθει επίσης να ενημερωθεί για την αναφορά του, η να παραλάβει την απάντηση της Αρχής. Κανείς δεν εμποδίζει κανέναν η Αρχή διασφάλισης απορρήτου των επικοινωνιών, η οποία έχει έδρα στο Μαρούσι, είναι ανεξάρτητα αρχή, είναι δημόσια αρχή, προσβάσιμη στους πολίτες. Ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης είχε υποβάλλει αίτημα και επέλεξε αυτόν τον τρόπο. Με πρωτοβουλία του ο πρόεδρος της Αρχής, χωρίς υπόλοιποι αρχηγοί των κομμάτων, να έχουν ζητήσει ανάλογη ενημέρωση, καθώς κι ο πρόεδρος της Βουλής, ο υπουργός Δικαιοσύνης, εκτίμησε ότι επειδή τα ζητήματα αυτά είναι ζητήματα, δημοσίου ενδιαφέροντος, καλό θα είναι η πληροφορία να μην περιοριστεί να μην έχει αποκλειστικό της αποδέκτη τον κ. Τσίπρα, αλλά όλους όσους περιγράφονται, στο νόμο. Σας θυμίζω ότι πρόκειται για ατομική αρμοδιότητα, συνεπώς είναι απόφαση που την λαμβάνει ο πρόεδρος, δεν είναι απόφαση που ασκείται συλλογικά, για τον τρόπο που θα επιδοθεί το έγγραφο».
«Δεν βλέπω κανένα σόου. Είναι δικαίωμα οποιουδήποτε να έρθει να παραλάβει την επιστολή. Δεν έχω ιδιαίτερη γνώση στα θέματα της επικοινωνίας. Με ενδιαφέρει η ουσία. Ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης παρέλαβε την επιστολή σε σχέση με ερώτημα που είχε υποβάλει ο ίδιος. Κανένας άλλος από τους πολιτικούς αρχηγούς ή τα υπόλοιπα πρόσωπα δεν είχε υποβάλει ερώτημα. Ήταν πρωτοβουλία του προέδρου της Αρχής εκτιμώντας τη σοβαρότητα του ζητήματος να ενημερώσει κι εκείνους. Συνεπώς δεν θα μπορούσαν να έρθουν, διότι ενδεχομένως δεν είχαν ποτέ φανταστεί κάτι σχετικό με την πρωτοβουλία τους», σχολίασε.
Η ίδια εξήγησε ότι «οι ανεξάρτητες Αρχές υπάρχουν ακριβώς για να λειτουργούν ανεξάρτητα. Δεν σημαίνει αυθαίρετη λειτουργία, λογοδοτούν ενώπιον του Κοινοβουλίου και οι πράξεις τους υπόκεινται στον δικαστικό έλεγχο. Τα περί εργαλειοποίησης μάλλον ας τα αναλογιστούν όσοι έχουν την πρόθεση να το κάνουν. Ενδιαφέρει αυτή τη στιγμή η ουσία της υπόθεσης, η οποία εξακολουθεί να παραμένει η συνταγματική νομιμότητα της διαδικασίας άρσης του απορρήτου».
Το ρεπορτάζ της ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗΣ
Ο πρόεδρος της ΑΔΑΕ, Χρήστος Ράμμος διορίστηκε πρόεδρος της ΑΔΑΕ με πρόταση του Μ. Καλογήρου, σήμερα διευθυντή του πολιτικού γραφείου του κ. Τσίπρα και εκ των πλέον έμπιστων και στενών συνεργατών. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο κ. Καλογήρου διετέλεσε γενικός γραμματέας στην υπηρεσιακή κυβέρνηση της Βασιλής Θάνου και στη συνέχει υπουργός Δικαιοσύνης στις κυβερνήσεις ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, αντικαθιστώντας τον κ. Κοντονή. Ο διορισμός του κ. Ράμμου στην ΑΔΑΕ έγινε με εισήγηση Τσίπρα τον Ιούνιο 2019, λίγο πριν το τέλος της κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ και η θητεία του λήγει τον Ιούνιο του 2025.
Αντιπρόεδρος του κ. Ράμμου και τακτικό μέλος της ΑΔΑΕ, με πολύ ενεργή παρουσία στο προσκήνιο και το παρασκήνιο που σχετίζεται με τη λειτουργία της Αρχής είναι η δικηγόρος Αικατερίνη Παπανικολάου.
Η πορεία της έχει πολύ ενδιαφέρον. Η εν λόγω δικηγόρος εμφανίζεται τη διετία 2002 -2004 ως στενή συνεργάτις και νομική σύμβουλος του τότε διοικητή στην ΕΥΠ, πρέσβη Παύλου Αποστολίδη (θητεία στην υπηρεσία 1999-2004). Το 2003 η κυρία Παπανικολάου εισέρχεται στον κόσμο των Ανεξάρτητων Αρχών, αφού διορίζεται ειδική επιστημονική συνεργάτις του Συνηγόρου του Πολίτη (μονοπρόσωπη αρχή).
Τον Νοέμβριο του 2015, επί πρωθυπουργίας Τσίπρα, αποσπάται στο γραφείο του τότε υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού, Αρ. Μπαλτά. Στη θέση αυτή παραμένει μέχρι και τον Οκτώβριο του 2016, 20 περίπου ημέρες πριν ο κ. Μπαλτάς αποχωρήσει από την ηγεσία του υπουργείου, όπου η Αικατερίνη Παπανικολάου διορίζεται αντιπρόεδρος του «Ελληνικού Φεστιβάλ ΑΕ», στην οποία ήταν πριν μέλος του Δ.Σ., πάλι με απόφαση του αρμόδιου υπουργού, Α. Μπαλτά.
Τον ίδιο ακριβώς μήνα, τον Οκτώβριο του 2016, και αυτό είναι αντυπωσιακό, η Αικατερίνη Παπανικολάου διορίζεται τακτικό μέλος της Ολομέλειας της ΑΔΑΕ, μία θέση που είναι πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης, γεγονός που δεν της επιτρέπει να ασκεί άλλη επαγγελματική δραστηριότητα. Στην ΑΔΑΕ η κ. Παπανικολάου παραμένει και μάλιστα αναβαθμίζεται ο ρόλος της, όταν μετά την ανάληψη της διακυβέρνησης από τη Νέα Δημοκρατία, αναλαμβάνει την προεδρία της ΑΔΑΕ ο επίτιμος δικαστικός κ. Ράμμος.
Η θητεία της Αικατερίνης Παπανικολάου στην Αρχή, που προβλέπεται εξαετής, έχει λήξει από τον Μάρτιο 2022. Με ληγμένη θητεία είναι τρία τακτικά μέλη στην ΑΔΑΕ, τρία αναπληρωματικά, ενώ ένα μέλος έχει παραιτηθεί, για να συμμετάσχει ως υποχήφια στις εκλογές. Σημειώνεται ότι στην ΑΔΑΕ τα μέλη αυτά παραμένουν, όπως και η Αικ. Παπανικολάου, με απόφαση του κ. Ράμμου μέχρι να αντικατασταθούν.
Η Αικ. Παπανικολάου εμφανίζεται την τριετία 2020 -2022 να διδάσκει στο Πανεπιστήμιο Πειραιά κάτι που κατά τη σύμβασή της στην ΑΔΑΕ είναι παράτυπο, στο μάθημα «Ερευνητική Μεθοδολογία και Ειδικά Μαθήματα Δικαίου και Διαδίκτυο», εισπράττοντας αμοιβές χιλιάδων ευρώ. Η αμειβόμενη απασχόληση στο Πανεπιστήμιο Πειραιά είναι παράτυποη αφού δεν είναι μέλος ΔΕΠ. Το συγκεκριμένο έργο στο πανεπιστήμιο της ανέθεσε ο καθηγητής στο Τμήμα Ψηφιακών Συστημάτων Στέφανος Γκριτζάλης, που τυγχάνει επίσης τακτικό μέλος στην Ολομέλεια της ΑΔΑΕ.
Ο κ. Γκρίτζαλης κατά το παρλεθόν, και συγκεκριμένα το διάστημα 2009-2012, διετέλεσε ειδικός γραμματέας στο υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Δικαυβέρνησης, με υπουργό τον Γ. Ραγκούση, τον σημερινό βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ.
Οι σχέσεις Γκρίτζαλη - Ραγκούση χαρακτηρίζονται στενές και διαρκείς σε προσωπικό επίπεδο. Για να συμπληρωθεί το πάζλ, αξίζει να αναδειχθεί το γεγονός ότι στις 3 Αυγούστου 2022 συγκροτήθηκε στο πλαίσιο της ΑΔΑΕ τετραμελής ομάδα ελέγχου για τη διενέργεια ελέγχου σχετικά με την τηλεφωνική παρακολούθηση Ανδρουλάκη. Στην ομάδα αυτή συμμετέχουν τόσο η Αικατ. Παπανικολάου όσο και ο καθηγητής Γκρίτζαλης. Ο τελευταίος μάλιστα ως… επισπεύδων.
Πληροφορίες: ΕΡΤ
και τη Χριστίνα Βίδου μίλησε η Κατερίνα Παπανικολάου, τακτικό μέλος της Αρχής Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών (ΑΔΑΕ), όπου και απαντώντας στο δημοσίευμα της «Απογευματινής», υποστήριξε ότι δεν συντρέχει κανένα κώλυμα για το πρόσωπό της. Παραδέχθηκε, ωστόσο, ότι υπήρξε συνεργάτιδα του υπουργού Πολιτισμού του ΣΥΡΙΖΑ, Το ρεπορτάζ της «Απογευματινής», που αποκαλύπτει μία σειρά από περίεργες συμπτώσεις στην περίπτωση της ΑΔΑΕ, αναρωτιέται πόσο ανεξάρτητη μπορεί να είναι μία Αρχή, όπως αυτή της Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών, όταν τις τελευταίες ημέρες ο πρώην δικαστικός και επικεφαλής της Αρχής, Χρ. Ράμμος, σε μία σειρά πρωτοβουλιών σε σχέση με τους ελέγχους στην υπόθεση των τηλεφωνικών παρακολουθήσεων, μοιάζει απολύτως ενερμονισμένος με τις κινήσεις και το κλίμα που θέλει να «επικοινωνήσει» ο επικεφαλής του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξης Τσίπρας.
Σχετικά με την αποκάλυψη της Απογευματινής η κ. Παπανικολάου παραδέχθηκε ότι «πράγματι υπήρξα νομική σύμβουλος, αποσπασμένη από τον Συνήγορο του Πολίτη, στο γραφείο του υπουργού πολιτισμού Αρ. Μπαλτά, ο οποίος παραμένει προσωπικός και αγαπημένος μου φίλους». «Πράγματι υπήρξα συνεργάτις σημαντικών ανθρώπων. Έχω υπάρξει κι άλλα πράγματα στη ζωή μου όμως και νομίζω έχω τη δυνατότητα και το δικαίωμα να αυτοπροσδιορίζομαι. Έχω υπάρξει συνεργάτης, παραμένω σύζυγος και μητέρα, ωστόσο έχω μια προσωπική διαδρομή και θα παρακαλούσα πολύ όσους ενδιαφέρονται για αυτά να εστιάσουν σε αυτό, στην επιστημονική και εργασιακή μου διαδρομή. Τα υπόλοιπα δεν αφορούν την ουσία. Δεν θα μιλήσω για σεξισμό ούτε για επιλεκτικές διαδρομές, αλλά νομίζω ότι το ταυτοτικό μου χαρακτηριστικό δεν είναι η ιδιότητά μου ως συνεργάτης του κ. Ράμμου, του κ. Μπαλτά ή του κ. Αποστολίδη. Τούς εκτιμώ ιδιαιτέρως και νιώθω ευγνώμων. Επιτρέψτε μου όμως να αυτοπροσδιοριστώ πλέον».
Σχετικά με την λήξη της θητείας της είπε ότι «από τον Μάρτιο του 2016 η θητεία μου έχει λήξει. Από κει και πέρα, υπάρχει μία ατυχής κατά τη γνώμη μου διάταξη, η οποία σε σχέση με τα μέλη των Αρχών προβλέπει ότι η θητεία τους παρατείνεται μέχρι της αντικατάστασή τους. Είναι μία προβληματική διάταξη κατά τη γνώμη μου για πολλούς λόγους, η οποία ήρθε να λύσει ένα πραγματικό ζήτημα, τη δυσκολία των κομμάτων να συνεννοηθούν σε σχέση με την επιλογή μελών στις ανεξάρτητες αρχές. Κατά τη γνώμη μου, νομικά μιλώντας, θέτει ζητήματα σε σχέση με την ανεξαρτησία των Αρχών και των μελών τους. Ανεξαρτησία σημαίνει θητεία με αρχή, μέση και τέλος. Και όταν οι θητείες παρατείνονται μέχρι την αντικατάστασή τους, αυτό δημιουργεί ζητήματα. Είναι ευθύνη της διάσκεψης των προέδρων της Βουλής να με αντικαταστήσει εμένα και όσα μέλη έχει λήξει η θητεία τους. Δεν διεκδίκησα την παραμονή μου μετά τη λήξη της θητείας μου. Ανά πάσα στιγμή είμαι έτοιμη να συνεχίσω».
Η κ. Παπανικολάου αναφέρθηκε στην επιστολή του κ. Ράμμου προς τον κ. Τσίπρα σχετικά με τις παρακολουθήσεις υποστηρίζοντας ότι «θα πρέπει να ρωτήσετε τους αποδέκτες της επιστολής για το περιεχόμενο της», ενώ επανέλαβε πώς πρόκειται για απόρρητο έγραφο για το οποίο υπέβαλε αίτημα πρόσβασης ο Αλ. Τσίπρας, ο οποίος στη συνέχεια αναφέρθηκε ονομαστικά σε «έξι ονόματα υπό παρακολούθηση», καταθέτοντας πρόταση δυσπιστίας.
«Επιμένω στο καθήκον εχεμυθείας. Και να την είχα δει ως μέλος της ολομέλειας δεν θα μπορούσα σήμερα εδώ να συζητήσω, για το περιεχόμενο της επιστολής. Για τα ονόματα, θα σας πω νομικά μιλώντας, χωρίς να αναφέρομαι καθόλου στο περιεχόμενο της επιστολής, ότι εδώ έχουμε να κάνουμε με την εξής δύσκολη στάθμιση. Όταν πρόκειται για φυσικά πρόσωπα, τα οποία δεν διαδραματίζουν κάποιον ιδιαίτερο ρόλο στα δημόσια πράγματα, θα σας έλεγα κατηγορηματικά, ότι κανένα από τους πολιτειακούς παράγοντες, που αναφέρονται στην συγκεκριμένη διάταξη, του νόμου δεν έχει το δικαίωμα να έρθει και να υποβάλλει στην ΑΔΑΕ ερώτημα σε σχέση με το αν παρακολουθείται ο Α ή ο Β πολίτης και η ΑΔΑΕ βεβαίως οφείλει να μην απαντήσει», ανέφερε και πρόσθεσε: «Εδώ έχουμε το εξής λεπτό σημείο, έχουμε δημόσια πρόσωπα, που διαδραματίζουν ρόλο και κρίσιμο ρόλο στη δημόσια σφαίρα άρα η ιδιότητά τους η άσκηση των καθηκόντων τους, συνδέεται με το ευρύτερο δημόσιο διακύβευμα, και τελικώς άπτεται της εύρυθμης λειτουργίας του Δημοκρατικού πολιτεύματος. Η στάθμιση που πρέπει να κάνει η ΑΔΑΕ, είναι μεταξύ της Αρχής της Διαφάνειας, εάν αυτά τα πρόσωπα που περιλαμβάνονται στο νόμο ως θεσμικοί συνομιλητές, της Αρχής δικαιούνται να λάβουν γνώση, σε σχέση με ζητήματα άρσης απορρήτου, για αυτούς τους παράγοντες ή εάν πρέπει να υπερτερήσει, το δικαίωμα των προσώπων, σε βάρος των οποίων έχει διαταχθεί η άρση, να μην ενημερωθούν. Εδώ λοιπόν η στάθμιση είναι λεπτή, είναι οριακή, δεν υπάρχουν εύκολες απαντήσεις, ούτε οριστικές απαντήσεις».
Η κ. Παπανικολάου συνέχισε λέγοντας πως «δεδομένη της μακράς περιόδου 6-8 μήνες τώρα, όπου διακινούνται πληροφορίες, σε σχέση με άρση απορρήτου για πολιτικά πρόσωπα, οι οποίες δεν επιβεβαιώνονται, ούτε διαψεύδονται, η ΑΔΑΕ έχει καθήκον με την παρέμβασή της είτε να διαψεύσει αυτές τις πληροφορίες, είτε να επιβεβαιώσει ότι υπάρχουν πράγματι διατάξεις, και περαιτέρω να διερευνηθεί η νομιμότητα αυτών των άρσεων».
Σε ερώτηση για το αν η ΑΔΑΕ δικαιούται νομικά να δώσει ονόματα ανθρώπων που παρακολουθούντο και αν το έκανε αυτό, η κ. Παπανικολάου απάντησε συγκεκριμένα ότι «το περιεχόμενο των επιστολών που διαβίβασε στους πολιτικούς αρχηγούς είναι χαρακτηρισμένο ως απόρρητο έγγραφο. Συνεπώς δεν μπορώ να σας μιλήσω για το περιεχόμενο ακριβώς της επιστολής. Θα πρέπει να ρωτήσετε τους ίδιους τους αποδέκτες της επιστολής πώς το αξιοποίησαν. Από κει και πέρα, ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης ως ένας από τους αποδέκτες το αξιοποίησε όπως εκείνος κρίνει. Δεν είναι στη δική μου αρμοδιότητα ως μέλος της Αρχής».
Υπενθυμίζεται ότι ο Υπουργός Επικρατείας, Γιώργος Γεραπετρίτης, χθες, κατά την διάρκεια της ομιλίας του, απηύθυνε στο ΣΥΡΙΖΑ ερωτήματα σχετικά με το αν ο κ. Τσίπρας ανέφερε τα ονόματα έξι πολιτών, αν είχε άδεια, εκ μέρους τους, για να διαρρεύσει τα προσωπικά τους δεδομένα και αν στην επιστολή την οποία κράδαινε χθες, αναφέρονταν τα ονόματα αυτά.
Στο ερώτημα αν η Αρχή έχει στοιχεία και για άλλα πρόσωπα ή αν θα ενημερώσει και γι’ αυτά ο κ. Ράμμος την επιτροπή θεσμών και διαφάνειας της βουλής απάντησε: «Σέβομαι την προσπάθειά σας να διαφωτίσετε το ζήτημα, μεσολαβώντας εκ του ρόλους σας προς την κοινή γνώμη, σας ξαναλέω όμως ότι δεν θα μπορούσα να σας πω. Η παθογένεια αυτής της υπόθεσης είναι οι διαρκείς διαρροές. Δεν θα μπορούσα αυτή τη στιγμή να σας δώσω περισσότερες πληροφορίες, σε σχέση με το πραγματικό των υποθέσεων».
Η κ. Παπανικολάου τόνισε ότι «η ΑΔΑΕ έχει κατ αρχάς αρμοδιότητα να παρέμβει, όταν υποβάλλεται ατομική αναφορά, εκ μέρους κάποιου πολίτη, ο οποίος ενδιαφέρεται να ενημερωθεί για ζητήματα άρσης του απορρήτου, πέρα όμως της διαδικασίας αυτής, υπάρχει εκ του νόμου, και η αυτεπάγγελτη αρμοδιότητα της αρχής η οποία ως το αρμόδιο κατά το σύνταγμα όργανο για την διασφάλιση του δικαιώματος που αφορά την προστασία του επικοινωνιακού απορρήτου, όταν υπάρχουν στη δημόσια σφαίρα ζητήματα, που αφορούν θέματα απορρήτου, είναι υποχρεωμένη να αναλάβει, αν ασκήσει την αρμοδιότητά της αυτεπαγγέλτως. Όπως γνωρίζουμε όλοι, εδώ κι αρκετούς μήνες, διακινούνται στη δημόσια σφαίρα, ζητήματα τα οποία αφορούνε πληροφορίες σε σχέση με θέματα άρσης του απορρήτου. Έχουν δημοσιευτεί ονόματα στον τύπο, είναι ευρέως γνωστά. Κάθε άρση του απορρήτου, το δικαίωμα προστατεύεται, στο σύνταγμα, ως απολύτως απαραβίαστο. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν περιπτώσεις, που στο πλαίσιο των εγγυήσεων, που προβλέπει το σύνταγμα, είναι δυνατό ο περιορισμός του δικαιώματος. Κι επιβάλλεται ο περιορισμός του δικαιώματος. Αυτές οι περιπτώσεις είναι αποκλειστικά και μόνο όταν υπάρχουν θέματα εθνικής ασφάλειας, η ανάγκη για διερεύνηση. Οι περιπτώσεις που το δικαίωμα μπορεί να περιοριστεί και να αρθεί το απόρρητο, αφορούν την εθνική ασφάλεια, ή τη διακρίβωση ιδιαιτέρως σοβαρών εγκλημάτων όπως περιγράφονται στο σύνταγμα και μόνο μετά από την απόφαση, της δικαστικής αρχής. Είτε του Εισαγγελέα είτε του αρμόδιου δικαστικού συμβουλίου. Όταν τηρούνται αυτές οι εγγυητικές προϋποθέσεις, του συντάγματος, μιλάμε για νόμιμη άρση του απορρήτου».
Επιστρέφοντας στο θέμα του εγγράφου που παρεδόθη από τον κ. Ράμμο στον κ. Τσίπρα σχολίασε πως «σας εξήγησα και προηγουμένως ότι το έγγραφο αυτό που παραδόθηκε από τον πρόεδρος της Αρχής διασφάλισης απορρήτου των επικοινωνιών στον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης, ο οποίος μετέβη στην έδρα της Αρχής και ταυτόχρονα διαβιβάστηκε, με πρωτοβουλία του προέδρου της Αρχής, σε όλα τα υπόλοιπα πρόσωπα πολιτειακούς παράγοντες, που περιγράφονται στη διάταξη του νόμου, αφορά αίτημα το οποίο είχε κατ αρχάς, υποβληθεί από τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης, όπως έχει δικαίωμα να κάνει, καθένα από τα πρόσωπα που απαριθμούνται περιοριστικά στη διάταξη του νόμου για την οποία σας μίλησα. Η ΑΔΑΕ ανέλαβε να διερευνήσει να απαντήσει στο αίτημα, που της υποβλήθηκε, εκ μέρους του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης, να αναλάβει, πρωτοβουλία για αυτεπάγγελτους ελέγχους, και σε σχέση με άλλα ονόματα τα οποία είδαν το φως της δημοσιότητας. Δεν μπορώ αυτή τη στιγμή ως μέλος της Αρχής δεσμεύομαι από το καθήκον της εχεμύθειας, δεν μπορώ να σας πω περισσότερα πράγματα, για τους ελέγχους που είναι σε εξέλιξη. Πάντως σας λέω εμφατικά ότι έχει την αρμοδιότητα το καθήκον μάλλον θα έλεγα όχι απλώς την αρμοδιότητα, δεδομένου ότι πρόκειται για δικαίωμα που διασφαλίζεται, ως απόλυτα απαραβίαστο, από το σύνταγμα. Κάθε φορά που τίθεται ένα ζήτημα, ευρέου ενδιαφέροντος, έχει καθήκον να παρεμβαίνει η αρχή».
Στο ερώτημα γιατί πήγε ο κ. Τσίπρας και παρέλαβε την επιστολή και δεν εστάλη σε όλους τους πολιτικούς αρχηγούς απάντησε πως «ο κ. Τσίπρας εσείς ή οποιοσδήποτε άλλος πολίτης, μπορεί να έρθει στην ΑΔΑΕ, να υποβάλλει αναφορά, και να έρθει επίσης να ενημερωθεί για την αναφορά του, η να παραλάβει την απάντηση της Αρχής. Κανείς δεν εμποδίζει κανέναν η Αρχή διασφάλισης απορρήτου των επικοινωνιών, η οποία έχει έδρα στο Μαρούσι, είναι ανεξάρτητα αρχή, είναι δημόσια αρχή, προσβάσιμη στους πολίτες. Ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης είχε υποβάλλει αίτημα και επέλεξε αυτόν τον τρόπο. Με πρωτοβουλία του ο πρόεδρος της Αρχής, χωρίς υπόλοιποι αρχηγοί των κομμάτων, να έχουν ζητήσει ανάλογη ενημέρωση, καθώς κι ο πρόεδρος της Βουλής, ο υπουργός Δικαιοσύνης, εκτίμησε ότι επειδή τα ζητήματα αυτά είναι ζητήματα, δημοσίου ενδιαφέροντος, καλό θα είναι η πληροφορία να μην περιοριστεί να μην έχει αποκλειστικό της αποδέκτη τον κ. Τσίπρα, αλλά όλους όσους περιγράφονται, στο νόμο. Σας θυμίζω ότι πρόκειται για ατομική αρμοδιότητα, συνεπώς είναι απόφαση που την λαμβάνει ο πρόεδρος, δεν είναι απόφαση που ασκείται συλλογικά, για τον τρόπο που θα επιδοθεί το έγγραφο».
«Δεν βλέπω κανένα σόου. Είναι δικαίωμα οποιουδήποτε να έρθει να παραλάβει την επιστολή. Δεν έχω ιδιαίτερη γνώση στα θέματα της επικοινωνίας. Με ενδιαφέρει η ουσία. Ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης παρέλαβε την επιστολή σε σχέση με ερώτημα που είχε υποβάλει ο ίδιος. Κανένας άλλος από τους πολιτικούς αρχηγούς ή τα υπόλοιπα πρόσωπα δεν είχε υποβάλει ερώτημα. Ήταν πρωτοβουλία του προέδρου της Αρχής εκτιμώντας τη σοβαρότητα του ζητήματος να ενημερώσει κι εκείνους. Συνεπώς δεν θα μπορούσαν να έρθουν, διότι ενδεχομένως δεν είχαν ποτέ φανταστεί κάτι σχετικό με την πρωτοβουλία τους», σχολίασε.
Η ίδια εξήγησε ότι «οι ανεξάρτητες Αρχές υπάρχουν ακριβώς για να λειτουργούν ανεξάρτητα. Δεν σημαίνει αυθαίρετη λειτουργία, λογοδοτούν ενώπιον του Κοινοβουλίου και οι πράξεις τους υπόκεινται στον δικαστικό έλεγχο. Τα περί εργαλειοποίησης μάλλον ας τα αναλογιστούν όσοι έχουν την πρόθεση να το κάνουν. Ενδιαφέρει αυτή τη στιγμή η ουσία της υπόθεσης, η οποία εξακολουθεί να παραμένει η συνταγματική νομιμότητα της διαδικασίας άρσης του απορρήτου».
Το ρεπορτάζ της ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗΣ
Αντιπρόεδρος του κ. Ράμμου και τακτικό μέλος της ΑΔΑΕ, με πολύ ενεργή παρουσία στο προσκήνιο και το παρασκήνιο που σχετίζεται με τη λειτουργία της Αρχής είναι η δικηγόρος Αικατερίνη Παπανικολάου.
Η πορεία της έχει πολύ ενδιαφέρον. Η εν λόγω δικηγόρος εμφανίζεται τη διετία 2002 -2004 ως στενή συνεργάτις και νομική σύμβουλος του τότε διοικητή στην ΕΥΠ, πρέσβη Παύλου Αποστολίδη (θητεία στην υπηρεσία 1999-2004). Το 2003 η κυρία Παπανικολάου εισέρχεται στον κόσμο των Ανεξάρτητων Αρχών, αφού διορίζεται ειδική επιστημονική συνεργάτις του Συνηγόρου του Πολίτη (μονοπρόσωπη αρχή).
Τον Νοέμβριο του 2015, επί πρωθυπουργίας Τσίπρα, αποσπάται στο γραφείο του τότε υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού, Αρ. Μπαλτά. Στη θέση αυτή παραμένει μέχρι και τον Οκτώβριο του 2016, 20 περίπου ημέρες πριν ο κ. Μπαλτάς αποχωρήσει από την ηγεσία του υπουργείου, όπου η Αικατερίνη Παπανικολάου διορίζεται αντιπρόεδρος του «Ελληνικού Φεστιβάλ ΑΕ», στην οποία ήταν πριν μέλος του Δ.Σ., πάλι με απόφαση του αρμόδιου υπουργού, Α. Μπαλτά.
Τον ίδιο ακριβώς μήνα, τον Οκτώβριο του 2016, και αυτό είναι αντυπωσιακό, η Αικατερίνη Παπανικολάου διορίζεται τακτικό μέλος της Ολομέλειας της ΑΔΑΕ, μία θέση που είναι πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης, γεγονός που δεν της επιτρέπει να ασκεί άλλη επαγγελματική δραστηριότητα. Στην ΑΔΑΕ η κ. Παπανικολάου παραμένει και μάλιστα αναβαθμίζεται ο ρόλος της, όταν μετά την ανάληψη της διακυβέρνησης από τη Νέα Δημοκρατία, αναλαμβάνει την προεδρία της ΑΔΑΕ ο επίτιμος δικαστικός κ. Ράμμος.
Η θητεία της Αικατερίνης Παπανικολάου στην Αρχή, που προβλέπεται εξαετής, έχει λήξει από τον Μάρτιο 2022. Με ληγμένη θητεία είναι τρία τακτικά μέλη στην ΑΔΑΕ, τρία αναπληρωματικά, ενώ ένα μέλος έχει παραιτηθεί, για να συμμετάσχει ως υποχήφια στις εκλογές. Σημειώνεται ότι στην ΑΔΑΕ τα μέλη αυτά παραμένουν, όπως και η Αικ. Παπανικολάου, με απόφαση του κ. Ράμμου μέχρι να αντικατασταθούν.
Η Αικ. Παπανικολάου εμφανίζεται την τριετία 2020 -2022 να διδάσκει στο Πανεπιστήμιο Πειραιά κάτι που κατά τη σύμβασή της στην ΑΔΑΕ είναι παράτυπο, στο μάθημα «Ερευνητική Μεθοδολογία και Ειδικά Μαθήματα Δικαίου και Διαδίκτυο», εισπράττοντας αμοιβές χιλιάδων ευρώ. Η αμειβόμενη απασχόληση στο Πανεπιστήμιο Πειραιά είναι παράτυποη αφού δεν είναι μέλος ΔΕΠ. Το συγκεκριμένο έργο στο πανεπιστήμιο της ανέθεσε ο καθηγητής στο Τμήμα Ψηφιακών Συστημάτων Στέφανος Γκριτζάλης, που τυγχάνει επίσης τακτικό μέλος στην Ολομέλεια της ΑΔΑΕ.
Ο κ. Γκρίτζαλης κατά το παρλεθόν, και συγκεκριμένα το διάστημα 2009-2012, διετέλεσε ειδικός γραμματέας στο υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Δικαυβέρνησης, με υπουργό τον Γ. Ραγκούση, τον σημερινό βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ.
Οι σχέσεις Γκρίτζαλη - Ραγκούση χαρακτηρίζονται στενές και διαρκείς σε προσωπικό επίπεδο. Για να συμπληρωθεί το πάζλ, αξίζει να αναδειχθεί το γεγονός ότι στις 3 Αυγούστου 2022 συγκροτήθηκε στο πλαίσιο της ΑΔΑΕ τετραμελής ομάδα ελέγχου για τη διενέργεια ελέγχου σχετικά με την τηλεφωνική παρακολούθηση Ανδρουλάκη. Στην ομάδα αυτή συμμετέχουν τόσο η Αικατ. Παπανικολάου όσο και ο καθηγητής Γκρίτζαλης. Ο τελευταίος μάλιστα ως… επισπεύδων.
Πληροφορίες: ΕΡΤ