Διετία 2015-2016. Το απόγειο της προσφυγικής κρίσης στην Ελλάδα. Τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου «βουλιάζουν» από εκατοντάδες χιλιάδες Σύρους που για λόγους ασφαλείας από τον πόλεµο, αλλά και οικονοµικούς παράγοντες, εγκαταλείπουν την πατρίδα τους και αναζητούν µια νέα ζωή. Η Λέσβος είναι ένα από τα νησιά που θα αποτελέσουν πέρασµα για την είσοδο.

Εκεί, όµως, είναι ένα ψαροχώρι, η Συκαµιά της Λέσβου, όπου τρεις ηλικιωµένες γυναίκες θα δείξουν στα πέρατα του κόσµου τι σηµαίνει αγάπη, αλληλεγγύη και φιλοξενία. Οι γιαγιάδες-σύµβολα δεν βρίσκονται πια στη ζωή, καθώς την περασµένη εβδοµάδα έφυγε από τη ζωή, σε ηλικία 90 ετών, και η Αιµιλία Καµβύση, σκορπώντας συγκίνηση στο νησί της, αλλά και σε ολόκληρη τη χώρα, που διδάχθηκε από το φωτεινό παράδειγµά της για το τι θα πει ανθρωπιά.

11
Η Αιμιλία Καμβύση

 

Η «γιαγιά Μηλίτσα» ήταν η γυναίκα που απαθανατίστηκε µαζί µε τις αείµνηστες Ευστρατία Μαυραπίδου και Μαρίτσα Μαυραπίδου να κρατά στην αγκαλιά της ένα προσφυγόπουλο από τη Συρία και να το ταΐζει στοργικά µε το µπιµπερό. Ενα προσφυγόπουλο που ταξίδεψε µέσα σε µια βάρκα και, µόλις αποβιβάστηκε µε τη Σύρια µητέρα του στην ακτή, έµελλε να γνωρίσει τη θαλπωρή από τις τρεις νησιώτισσες, που κάθονταν, όπως κάθε ηµέρα, στο ίδιο παγκάκι του χωριού, συζητώντας και αναπολώντας τα παλιά.

lesvos


Η προσφορά τους στην παγκόσµια προσφυγική - ανθρωπιστική κρίση

Το στιγµιότυπο που απαθανάτισε ο φωτογραφικός φακός του Λευτέρη Παρτσάλη έκανε τον γύρο του κόσµου, ενώ αποτέλεσε και την αφορµή να προταθούν για το βραβείο Νόµπελ Ειρήνης του 2016, λόγω της προσφοράς τους στην παγκόσµια προσφυγική - ανθρωπιστική κρίση. «Της άρεσε, το ευχαριστήθηκε. Πάντα βοηθούσε η µανούλα, αυτό θυµάµαι πάντα. ∆εν κατάλαβε για το Νόµπελ. Εµείς ξέραµε, να δοξαστεί η Μυτιλήνη, η Λέσβος», αναφέρει η κόρη της Αιµιλίας Καµβύση, κυρία Ευανθία, για την εικόνα της µητέρας της, που ταξίδεψε σε ολόκληρο τον κόσµο γεµίζοντάς µας συγκίνηση και υπερηφάνεια, και την υποψηφιότητα για το Νόµπελ Ειρήνης. Η κυρία Ευανθία µάς λέει πως η εµβληµατική γιαγιά της Λέσβου ήταν ιδιαίτερα αγαπητή στο νησί: «Τα παιδιά που έρχονταν, οι ΜΚΟ, φώναζαν “Μηλίτσα, Μηλίτσα”, µου είπε µια µέρα και γελούσε».
Της άρεσε, το ευχαριστήθηκε. Δεν κατάλαβε για το Νόμπελ. Εμείς ξέραμε, να δοξαστεί η Μυτιλήνη, η Λέσβος


H κυρία Ευανθία εξοµολογείται στο «S» την αντίδραση της µητέρας της στην τραγική είδηση για το δυστύχηµα στα Τέµπη: «Πιο πολύ µας τάραξε η τραγωδία στα Τέµπη παρά η µαµά που αρρώστησε, φυσιολογικό είναι. Σιγά-σιγά έπεφτε κάθε 20 ηµέρες, καλά πέρασε. Ηταν κουρασµένη γυναίκα, στο τέταρτο παιδί µάζευε ελιές και πήγε και γέννησε το απόγευµα. ∆εν µιλούσαµε πολύ τις τελευταίες ηµέρες. Της λέω µε τα χέρια “µαµά, δύο τρένα, παλληκάρια, κοπέλες σκοτωθήκανε κι εσύ µου λες πονάει η φτέρνα σου” και τράβαγε τα µάγουλά της η γυναίκα. Πιο δύσκολο ήταν αυτό µε τα Τέµπη, τη µαµά την περιµέναµε».

Οι τρεις γιαγιάδες µε τις πράξεις τους και την προσφορά τους στους πρόσφυγες που βρίσκονταν σε ανάγκη έγιναν σηµείο αναφοράς για το νησί της Λέσβου, το οποίο βίωσε από πρώτο χέρι το προσφυγικό δράµα. Αλλωστε, η Μαρίτσα Μαυραπίδου, η Ευστρατία Μαυραπίδου και η Αιµιλία Καµβύση γνώριζαν απ ό πρώτο χέρι τον ξεριζωµό, ως παιδιά προσφύγων από το µικρασιατικό Μοσχονήσι.

Τις «γιαγιάδες της Λέσβου» είχαν επισκεφθεί και τιµήσει τον Νοέµβριο του 2015 ο τότε Πρόεδρος της ∆ηµοκρατίας, Προκόπης Παυλόπουλος, και τον ∆εκαπενταύγουστο του 2020 η Πρόεδρος της ∆ηµοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου.

*Δημοσιεύθηκε στο ένθετο ‘’Secret’’ της εφημερίδας «Παραπολιτικά» στις 18/3/23