Ορατές ολοένα και περισσότερο γίνονται οι επιπτώσεις της κλιµατικής αλλαγής σε ολόκληρο τον πλανήτη.

Θερµοκρασίες-ρεκόρ, ανεξέλεγκτες πυρκαγιές, φονικές πληµµύρες και ωκεανοί που «βράζουν» είναι µόνο κάποιες πτυχές από την κατάσταση που βιώνει ο κόσµος σήµερα και προβλέπεται ότι θα µας απασχολήσουν τουλάχιστον σε βάθος εικοσαετίας. Ολο και περισσότεροι επιστήµονες αλλά και αναλυτές µιλούν πλέον για µια «νέα κανονικότητα», που χαρακτηρίζεται από ακραία καιρικά φαινόµενα. Οι ασυνήθιστα υψηλές θερµοκρασίες απειλούν ανθρώπινες ζωές, ζώα και καλλιέργειες, ενώ ταυτόχρονα αδειάζουν τους υδροφόρους ορίζοντες, πιέζουν τις υποδοµές ενέργειας και µεταφορών και «εγκυµονούν» καταρρακτώδεις βροχές και κατολισθήσεις λόγω των υδρατµών που συσσωρεύονται στην ατµόσφαιρα.

Άνοδος θερμοκρασίας

Την ίδια στιγµή, ανεβαίνουν οι θερµοκρασίες και στους ωκεανούς, µε τους θαλάσσιους καύσωνες να προκαλούν καταστροφές στην υποθαλάσσια χλωρίδα και πανίδα, αλλά και στην αλιεία. Οι εκποµπές CO2 από τη χρήση ενέργειας συµβάλλουν σηµαντικά στην υπερθέρµανση του πλανήτη και αντιπροσωπεύουν το µεγαλύτερο ποσοστό των ανθρωπογενών εκποµπών αερίων θερµοκηπίου.

«Το πρόβληµα µε το διοξείδιο του άνθρακα είναι ότι η διάρκεια ζωής του είναι της τάξης των χιλιάδων χρόνων», όπως δήλωσε µόλις την περασµένη εβδοµάδα ο γενικός γραµµατέας του Παγκόσµιου Μετεωρολογικού Οργανισµού (ΟΗΕ), επισηµαίνοντας ότι «αυτό το πρόβληµα δεν µπορεί να λυθεί αργότερα». Υπογράµµισε, δε, ότι τα φετινά κύµατα καύσωνα υπογραµµίζουν «την αυξανόµενη ανάγκη να µειωθούν τα αέρια που προκαλούν το φαινόµενο του θερµοκηπίου το συντοµότερο δυνατόν και όσο το δυνατόν περισσότερο».

Ακραίες συνθήκες

Η κλιµατική κρίση έχει αυξήσει τη µέση θερµοκρασία του πλανήτη και οδηγεί σε συχνότερες ακραίες συνθήκες υψηλής θερµοκρασίας, όπως οι καύσωνες που βιώνουµε αυτόν τον µήνα στη χώρα µας. Η ευρωπαϊκή υπηρεσία Copernicus και οι αµερικανικές NASA και NOAA ανακοίνωσαν ότι ο Ιούνιος ήταν ο πιο ζεστός που έχει καταγραφεί ποτέ σε παγκόσµιο επίπεδο. Στη συνέχεια, η πρώτη εβδοµάδα του Ιουλίου καταγράφηκε ως η θερµότερη όλων των εποχών, µε τους ειδικούς, µάλιστα, να εκτιµούν ότι το ρεκόρ της υψηλότερης θερµοκρασίας που έχει καταγραφεί στην Ευρώπη -48,8 βαθµοί Κελσίου το 2021 στη Σικελία- µπορεί να «σπάσει» τις επόµενες ηµέρες.

Στο έλεος της φωτιάς

Πολλοί επιστήµονες εκτιµούν ότι η κλιµατική αλλαγή «πιθανόν» συµβάλλει σηµαντικά στην αύξηση των πυρκαγιών, καθώς τα κύµατα ακραίας ζέστης είναι πέντε φορές πιο συχνά σήµερα σε σχέση µε πριν από 150 χρόνια. Παράλληλα, διαπιστώνουν ότι οι δασικές πυρκαγιές προκαλούν τη µαζική έκλυση αερίων του θερµοκηπίου, γεγονός που επιδεινώνει περαιτέρω την κλιµατική αλλαγή και έτσι δηµιουργείται ένας φαύλος κύκλος.

Η κατάσταση σε παγκόσµιο επίπεδο φαίνεται να είναι δραµατική, καθώς εκτιµάται ότι οι πυρκαγιές καταστρέφουν πλέον σε όλο τον κόσµο διπλάσια επιφάνεια δασών σε σχέση µε τις αρχές του αιώνα. Οπως αναφέρουν και τα στοιχεία του Global Forest Watch (GFW), οι απώλειες δασών λόγω των πυρκαγιών αυξάνονται ετησίως κατά περίπου 4%, δηλαδή κατά 2.300.000 στρέµµατα. Αποκαρδιωτικά είναι τα στοιχεία και για τη χώρα µας, όπου τα τελευταία χρόνια εκδηλώνονται ανεξέλεγκτες πυρκαγιές. Από αναλύσεις δορυφορικών δεδοµένων, τα οποία επεξεργάστηκε η πυροµετεωρολογική οµάδα «FLAME» του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (ΕΑΑ), προκύπτει ότι κατά τη διάρκεια των τελευταίων 20 ετών περισσότερα από 2.800.000 στρέµµατα κάηκαν σε µόλις 10 πυρκαγιές µε «εξαιρετικά υψηλούς ρυθµούς εξάπλωσης».

Οικολογική καταστροφή

Παράλληλα, τεράστια είναι η οικολογική καταστροφή από τις φωτιές που πλήττουν τη χώρα σε Κουβαρά, ∆ερβενοχώρια και Λουτράκι, µε την πρώτη εκτίµηση του ΕΑΑ να κάνει λόγο για σχεδόν 50.000 στρέµµατα που έχουν γίνει στάχτη. Για την εµφάνιση αυτών των ακραίων καιρικών φαινοµένων που βιώνουµε, αλλά και για τις πυρκαγιές που ξεσπούν στη χώρα µας, µίλησε στα «Π» ο καθηγητής Γεωλογίας και ∆ιαχείρισης Φυσικών Καταστροφών Ευθύµιος Λέκκας. «Η κλιµατική κρίση έχει έρθει πιο γρήγορα από ό,τι την περιµέναµε. Την περιµέναµε το 2030, το 2040, αλλά τη βιώνουµε ήδη», ανέφερε.

Ο κ. Λέκκας σηµείωσε, επίσης, ότι η κλιµατική κρίση ουσιαστικά τροφοδοτείται από αυτές τις πυρκαγιές σε µικροκλίµακα. «Με την καύση του δάσους έχουµε να κάνουµε µε αύξηση της θερµοκρασίας, αύξηση των ραγδαίων βροχοπτώσεων, των πληµµυρικών φαινοµένων, των διαβρώσεων. Και όλα αυτά συνιστούν ένα κύκλωµα, µε το ένα φαινόµενο να επιταχύνει το άλλο», εξήγησε. «Τώρα, αυτό που έχουµε να κάνουµε εµείς είναι να σχεδιάσουµε δράσεις ανάλογα µε την περιοχή και να µετριάσουµε τις επιπτώσεις αυτών των φαινοµένων», πρόσθεσε ο καθηγητής Γεωλογίας. «∆εν υπάρχει περίπτωση να σταµατήσουµε την κλιµατική κρίση, αλλά µπορούµε να κάνουµε ενέργειες σε ατοµικό, συλλογικό, τοπικό, περιφερειακό και διεθνές επίπεδο, έτσι ώστε να µπορέσουµε να την αναστείλουµε», υπογράµµισε. Oπως ανέφερε ο ίδιος, χρειάζονται σε κάθε επίπεδο διοίκησης στοχευµένες ενέργειες, για να µπορέσουµε να αντιµετωπίσουµε την κρίση. «Πρέπει να αναπτύξουµε δράσεις που να µπορέσουµε να τις πραγµατοποιήσουµε, έτσι ώστε και να προσαρµοστούµε αλλά και να µετριάσουµε τις επιπτώσεις», σηµείωσε. «Την προσπάθειά µας την κάνουµε, αλλά δεν είναι στοχευµένα τα µέτρα, γιατί δεν ξέρουµε ακόµη το είδος των προβληµάτων. Αυτό έχει µεγαλύτερη σηµασία. Και σε συλλογικό επίπεδο νοµίζω ότι γίνονται κάποιες προσπάθειες. Από εκεί και πέρα, βέβαια, εκείνο που θα πρέπει να κάνουµε ουσιαστικά είναι να δούµε, να αναλύσουµε ακριβώς τα φαινόµενα και στη συνέχεια να προτείνουµε στοχευµένες λύσεις», κατέληξε.

*Της Βάσως Δελημήτρου - Δημοσιεύτηκε στα Παραπολιτικά στις 22 Ιουλίου 2023