Για πρώτη φορά στην ιστορία ένας Οικουμενικός Πατριάρχης προέστη της Θείας Λειτουργίας στην Τρίγλια, της Ι. Μητροπόλεως Προύσης και της τελετής του αγιασμού των υδάτων με την κατάδυση του Σταυρού στην Προποντίδα. Ήταν και η πρώτη φορά, ύστερα από 97 χρόνια, που πραγματοποιήθηκε κατάδυση του Σταυρού στη Μικρασιατική πόλη.

Σήμερα, που εορτάζονται τα ‘Αγια Θεοφάνεια, με το Ιουλιανό ημερολόγιο, ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος προεξήρχε της Θείας Λειτουργίας που τελέστηκε στον παλαιό Ιερό Ναό του Αγίου Βασιλείου, τον οποίο ανακαίνισε ο τοπικός Δήμος και τον χρησιμοποιεί ως πολιτιστικό κέντρο. Με τον Παναγιώτατο συλλειτούργησαν ο επιχώριος Μητροπολίτης Προύσης Ελπιδοφόρος και ο Επίσκοπος Αλικαρνασσού Αδριανός, καθώς και πλήθος κληρικών από την Πόλη και την Ελλάδα.

Εκκλησιάστηκαν οι γενικοί πρόξενοι της Ελλάδος και της Ουκρανίας στην Πόλη, Γεωργία Σουλτανοπούλου και Oleksandr Gaman, οι πρόξενοι της Βουλγαρίας στην Προύσα, Veselin Bojilov και Alexandur Aleksandrov, ο πρόξενος της Ουκρανίας στην Πόλη Maksim Vdovychenko, ‘Αρχοντες Οφικιάλιοι της Αγίας του Χριστού Μεγάλης Εκκλησίας, κληρικοί και μοναχοί, ο βουλευτής Θεσσαλονίκης, Γεώργιος Λαζαρίδης, ο δήμαρχος Νέας Προποντίδας (Χαλκιδικής), Εμμανουήλ Καρράς, εκπρόσωποι του Δήμου Ραφήνας (Αττικής), οι πρόεδροι των Συλλόγων Τριγλιανών με πολλούς καταγόμενους από την Τρίγλια, οι οποίοι ταξίδεψαν από την Ελλάδα και άλλες χώρες του εξωτερικού για να συμμετέχουν σε αυτή την ιστορική στιγμή, καθώς και πιστοί από την Πόλη και την Προύσα.

Να σημειωθεί ότι για την τέλεση της λειτουργίας δόθηκε ειδική άδεια από τη Νομαρχία Προύσας, ενώ στην τελετή της κατάδυσης του Σταυρού παρέστησαν ο δήμαρχος Μουδανιών Hayri Turkyilmaz και εκπρόσωποι των τοπικών Αρχών.

Υπενθυμίζεται ότι η Τρίγλια είναι η πατρίδα του εθνομάρτυρα Μητροπολίτη Σμύρνης Χρυσοστόμου. Κατά τη Μικρασιατική Καταστροφή οι Τριγλιανοί διασώθηκαν άνευ απωλειών χάρη στον συμπατριώτη τους Φίλιππο Καβουνίδη, ο οποίος τους μετέφερε εγκαίρως με τα πλοία του σε ασφαλή εδάφη. Σήμερα οι απόγονοι των Τριγλιανών κατοικούν κυρίως στη Νέα Τρίγλια Χαλκιδικής και στη Ραφήνα της Αττικής.

Στην ομιλία του ο Οικουμενικός Πατριάρχης επισήμανε:

«Δοξολογούμεν τον φιλάνθρωπον Θεόν, ο οποίος μας αξιώνει σήμερα να τελέσωμεν την Θείαν Λειτουργίαν των Θεοφανείων και την κατάδυσιν του Τιμίου Σταυρού εις την ιστορικήν Τρίγλιαν. Συλλειτουργεί μαζί μας εις τον ιστορικόν ναόν του και ο Μέγας Βασίλειος, ο ουρανοφάντωρ Αρχιεπίσκοπος Καισαρείας της Καππαδοκίας, ο υψιπέτης αετός της θεολογίας, ο στύλος και το εδραίωμα της αληθείας, ο πρωτοπόρος και πρωτεργάτης της ωργανωμένης φιλανθρωπίας και κοινωνικής προνοίας, το σύμβολον της θυσιαστικής αγάπης προς τον άνθρωπον. Αγάλλονται και αι ψυχαί των προγόνων μας, οι οποίοι αναπαύονται εις αυτά τα χώματα. Όλοι είναι μαζί μας κατά την εόρτιον αυτήν ημέραν.

Ευχαριστούμεν όλους τους Τριγλιανούς, οι οποίοι ευρίσκονται σήμερα μαζί μας, και όλους τους άλλους ευσεβείς προσκυνητάς. Η επίσκεψις εις τα αγιασμένα μέρη της Μικράς Ασίας προκαλεί πάντοτε έντονον συγκίνησιν και υπαρξιακόν συγκλονισμόν, τα οποία δεν δυνάμεθα να κατανοήσωμεν, εάν δεν ευρεθώμεν οι ίδιοι εις την αγιότοκον αυτήν γην.

Συγχαίρομεν τον ποιμενάρχην της επαρχίας αύτης, τον Ιερώτατον αδελφόν Μητροπολίτην Προύσης Ελπιδοφόρον, διά την πρωτοβουλίαν της οργανώσεως της σημερινής εορτίου λατρευτικής συνάξεως και τον προτρέπομεν να συνεχίση το ευλογημένον έργον του, εκκλησιαστικόν, ποιμαντικόν, συγγραφικόν, θεολογικόν.

Είναι η πρώτη φορά από τον Ιανουάριον του 1922 που τελείται κατάδυσις του Τιμίου Σταυρού και αγιασμός των υδάτων εις την Τρίγλιαν, εις τα πανέμορφα νότια παράλια της καλλίστης θαλάσσης του Μαρμαρά».

Απευθυνόμενος στους Τριγλιανούς, που ταξίδεψαν στη γενέτειρα των προγόνων τους για να ζήσουν αυτή την ιστορική στιγμή, ο Παναγιώτατος τόνισε: «Ο Πατριάρχης σας συμβουλεύει και σας παρακαλεί να μη λησμονήσετε τις ρίζες σας. Να μεταδίδετε εις τα τέκνα σας τας πολυτίμους αξίας της παραδόσεώς μας και τον υψηλόν πολιτισμόν των προγόνων σας. Να τα βοηθήτε να αποδεχθούν την μικρασιατικήν καταγωγήν των ως κεντρικόν στοιχείον της ταυτότητός των. Να έχετε συνεχώς εις τον νούν και την καρδίαν σας την γην των Πατέρων σας, να επισκέπτεσθε την αλησμόνητον πατρίδα, όπου βέβαια δεν είσθε απλοί επισκέπται, αλλά σαρξ εκ της σαρκός της.

Δεν πρέπει να ομιλούμε διά «περασμένα μεγαλεία», που ‘’διηγώντας τα να κλαίς”, όπως στιχουργεί ο ποιητής, αλλά διά τα ‘’περασμένα μεγαλεία” που διηγώντας τα ‘’να μην κλαίς”, όπως έλεγεν ο αοίδιμος Προκάτοχός μας εις τον Οικουμενικόν Θρόνον Πατριάρχης Αθηναγόρας. Υπάρχει παντού εις τα ευλογημένα αυτά χώματα η σφραγίδα του Ορθοδόξου τρόπου του βίου, η θυσία των μαρτύρων της πίστεως, η εύλαλη σιωπή των ερειπωμένων ναών, εξωκκλησιών, ιερών μονών, κοιμητηρίων και λοιπών σεπτών προσκυνημάτων του Γένους, τα ‘’θεόκτιστα” σπίτια εις το μέτρον του ανθρωπίνου προσώπου, τα υπέροχα σχολεία, όλα κατάλοιπα της πολιτισμικής αποτυπώσεως της ευσεβείας και της ευφυίας, της ενθέου βιοτής και του σταυροαναστασίμου ήθους των ορθοδόξων πιστών.

Καθ’ όλην την διάρκειαν της Πατριαρχίας μας, η οποία διανύει, χάριτι και ευδοκία του πανδώρου Θεού, το 28ον έτος της, αγωνισθήκαμε διά να ακουσθή και πάλιν, μετά από πολλάς δεκαετίας σιωπής, εις την Μικράν Ασίαν, τον Πόντον και την Ανατολικήν Θράκην, το ‘’Ευλογημένη η Βασιλεία του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος” και το ‘’Χριστός Ανέστη”, να χαρούν αι ψυχαί των κεκοιμημένων και προσδοκώντων ανάστασιν νεκρών, το Ευαγγέλιον της σωτηρίας του ανθρώπου και η δοξολογία του ονόματος του Θεού».

Μετά το τέλος της Θείας Λειτουργίας, ο Οικουμενικός Πατριάρχης, οι Αρχιερείς, οι επίσημοι και ο πιστός λαός εν πομπή και με τη συνοδεία της φιλαρμονικής του τοπικού Δήμου μετέβησαν στην προκυμαία της Τρίγλιας όπου ο Παναγιώτατος προεξήρχε της τελετής του αγιασμού των υδάτων και της καταδύσεως του Τιμίου Σταυρού.

Στα παγωμένα νερά της Προποντίδας βούτηξαν αρκετοί νέοι από τη Νέα Ορεστιάδα, τον Βόλο και τη Νέα Τρίγλια, αλλά και Ουκρανοί, στους οποίους ο Οικουμενικός Πατριάρχης προσέφερε ιερά ενθύμια ως ευλογία.