Στο «μικροσκόπιο» της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας μπαίνει το θέμα της συνταγματικότητας ή μη για της κατάργησης των έμμισθων και άμισθων υποθηκοφυλάκων και της ένταξή τους το «Κτηματολόγιο ΑΕ».

Προηγήθηκε απόφαση, κατά πλειοψηφία, της επταμελούς συνθέσεως του Γ΄ Τμήματος με την κρίθηκε συνταγματικός ο νόμος 4512/2017.

Ωστόσο, η υπόθεση θα κριθεί οριστικά από την Ολομέλεια αφενός γιατί το θέμα είναι μείζονος σπουδαιότητας , αφετέρου διότι προέκυψε ισχυρή μειοψηφία σύμφωνα με την οποία η ευχέρεια του νομοθέτη δεν καταλαμβάνει την ολοσχερή απόσπαση των υποθηκοφυλάκων από την οργανωτική δομή και εποπτεία της δικαστικής εξουσίας.

Τα έμμισθα υποθηκοφυλακεία στελεχώνονταν από προσωπικό που είχε την ιδιότητα του δικαστικού υπαλλήλου απολαμβάνοντας λειτουργική ανεξαρτησία, σαν αυτή που έχουν οι δικαστικοί υπάλληλοι. Εν ολίγοις, κατοχυρώνεται ότι δεν έχουν εξαρτημένη σχέση από την εκτελεστική εξουσία αλλά υπόκεινται στις δικαστικές Αρχές, στους εισαγγελείς, και ο έλεγχός τους αλλά και οι προαγωγές τους αποφασίζονται από συμβούλιο δικαστών.

Η μειοψηφία

Με αυτό το δεδομένο η μειοψηφία θεωρεί πως το Εθνικό Κτηματολόγιο μπορεί να οργανωθεί από τον νομοθέτη ως Ν.Π.Δ.Δ., διαφορετικό από τα υφιστάμενα υποθηκοφυλακεία, εφόσον, όμως, στην υπηρεσία αυτή ανατίθενται μόνο τεχνικές πράξεις κτηματογραφήσεως. Εφόσον, αντιθέτως, στην υπηρεσία αυτή ανατίθεται και η τήρηση δημοσίων βιβλίων για την εγγραφή πράξεων που αφορούν εμπράγματα δικαιώματα «η εν λόγω υπηρεσία δεν μπορεί να αποσπασθεί από την οργάνωση της δικαστικής εξουσίας σε ό,τι αφορά το καθεστώς που διέπει τους οικείους υπαλλήλους και λειτουργούς».

Κακώς δηλαδή αφαιρεί συνολικά την εν λόγω υπηρεσία από το οργανωτικό πλαίσιο της δικαστικής εξουσίας και την υπάγει αποκλειστικά υπό την εποπτεία του Υπουργού Περιβάλλοντος.

Η διάκριση των εξουσιών

Ο Καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών, κ. Πάνος Λαζαράτος, ο οποίος εκπροσώπησε στο ΣτΕ την Ένωση Αμίσθων Υποθηκοφυλάκων και πολλούς άμισθους υποθηκοφύλακες, δήλωσε ότι η παραπομπή αυτή στην Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας είναι κεφαλαιώδους σημασίας για το δικαιοπολιτικό μας σύστημα.

Και αυτό διότι, «η υπόθεση αυτή υπερβαίνει το φλέγον ζήτημα της προδήλως αντισυνταγματικής αποσπάσεως των υποθηκοφυλάκων από την δικαστική εξουσία και θέτει ένα ακόμη μεγαλύτερο ζήτημα. Αυτό συνίσταται στο κατά πόσον θεσμοί, που ανήκουν στην οργανωτική δομή ή και την εποπτεία της δικαστικής εξουσίας (όπως λ.χ. συμβολαιογράφοι ή οι ειρηνοδίκες), μπορούν να υπάγονται με νόμο στην εκτελεστική εξουσία. Μια τέτοια ενδεχόμενη εξέλιξη, θα έθιγε την βαθύτερη δομή της διακρίσεως των εξουσιών. Υπό αυτή την οπτική γωνία, τα διακυβευόμενα ζητήματα είναι θεμελιώδη και αφορούν την ποιότητα του κράτους δικαίου στην χώρα μας και την ανεξαρτησία της δικαστικής εξουσίας από την εκτελεστική στο παρόν και στο μέλλον».