Πάνω από 400 εκατ. ευρώ σε αυξήσεις θα μοιραστούν τέσσερα εκατομμύρια εργαζόμενοι του ιδιωτικού τομέα, δημόσιοι υπάλληλοι και συνταξιούχοι, καθώς ο νέος Προϋπολογισμός ενσωματώνει ένα ευρύ πακέτο μέτρων ενίσχυσης των εισοδημάτων, που φτάνει συνολικά το 1,2 δισ. ευρώ. Η αρχή θα γίνει με την είσοδο του νέου χρόνου, καθώς οι αλλαγές στη φορολογική κλίμακα φέρνουν μικρότερες κρατήσεις φόρων, άρα και αυξήσεις σε μισθούς και συντάξεις.

Το «κλειδί» είναι η εισαγωγή του χαμηλού συντελεστή 9% για εισοδήματα έως 10.000 ευρώ, το οποίο σε συνδυασμό όχι απλώς με τη διατήρηση του αφορολογήτου στα σημερινά επίπεδα, αλλά με τη γενναία προσαύξησή του λόγω παιδιών, αναδιανέμει τα βάρη.

Σύμφωνα με εκτιμήσεις της Κομισιόν, που ενέκρινε τον ελληνικό Προϋπολογισμό, ο πραγματικός μέσος φορολογικός συντελεστής μειώνεται κατά 0,6%, αλλά ειδικά για όσους βρίσκονται στο πρώτο κλιμάκιο, δηλαδή δεν ξεπερνούν τις 10.000 ευρώ, η μείωση φτάνει στις 3,5 ποσοστιαίες μονάδες. Τι σημαίνει πρακτικά αυτό; Οτι ο Προϋπολογισμός του 2020, που ενσωματώνει όλες τις προβλέψεις του αναμενόμενου φορολογικού νομοσχεδίου, ενισχύει κατά κύριο λόγο τους χαμηλόμισθους, τους χαμηλοσυνταξιούχους και τις οικογένειες κυρίως με δύο παιδιά και πάνω. Ηδη στα λογιστήρια ετοιμάζονται για τις αλλαγές στα συστήματά τους, ώστε να είναι όλα έτοιμα για τις αναπροσαρμογές των αποδοχών.

Ας δούμε μερικά παραδείγματα:

î Μισθωτός του ιδιωτικού τομέα, με ετήσιο εισόδημα 10.000 ευρώ, δηλαδή με μηνιαίες αποδοχές 715 ευρώ, θα δει τον μισθό του να αυξάνεται κατά 12,6 ευρώ.
î Μισθωτός του ιδιωτικού τομέα, με ετήσιο εισόδημα 20.000 ευρώ, δηλαδή μηνιαίες αποδοχές 1.429 ευρώ, και δύο παιδιά, θα δει τον μισθό του να αυξάνεται κατά 2,85 ευρώ.
î Δημόσιος υπάλληλος με ετήσιο εισόδημα 15.000 ευρώ, δηλαδή μηνιαίες αποδοχές 1.250 ευρώ, και ένα παιδί, θα δει τον μισθό του να αυξάνεται κατά 8,33 ευρώ.
î Συνταξιούχος με ετήσιο εισόδημα 12.000 ευρώ, δηλαδή 1.000 ευρώ τον μήνα, θα δει τις αποδοχές του να αυξάνονται κατά 14,75 ευρώ.

Το δεύτερο βήμα ενίσχυσης των εισοδημάτων θα γίνει στις αρχές του καλοκαιριού, όταν θα ξεκινήσει η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών εργοδοτών και εργαζομένων. Η πρώτη μείωση θα είναι της τάξης του 0,9%-1% και θα μοιραστεί ισόποσα, κάτι που σημαίνει ότι οι εργαζόμενοι θα δουν ακόμα μία μισθολογική αύξηση τον Ιούλιο. Στις παραπάνω αυξήσεις μισθών - συντάξεων θα πρέπει να συνυπολογίσει κανείς τα οφέλη από τη μείωση του ΦΠΑ σε βρεφικά είδη. Η μείωση αυτή από το 24% στο 13% αφορά σε συσκευασμένες τροφές, αλλά και στις πάνες, και όπως έχουν δείξει πρόσφατες μελέτες το ετήσιο κόστος μόνο για αυτά τα είδη μπορεί να ξεπερνά τα 1.000 ευρώ ανά νοικοκυριό.

Νέοι γονείς

Ακόμα μεγαλύτερο όφελος θα έχουν οι νέοι γονείς. Πέρα από την προσαύξηση του αφορολογήτου -και μάλιστα χωρίς πλαφόν-, ο Προϋπολογισμός ενσωματώνει την ειδική ενίσχυση των 2.000 ευρώ για κάθε παιδί που θα γεννηθεί τη νέα χρονιά. Με βάση τις στατιστικές γεννήσεων των τελευταίων ετών, υπολογίζεται ότι θα ωφεληθούν 85.000-90.000 νοικοκυριά.

Οσον αφορά στους συνταξιούχους, μπορεί οι αποφάσεις του ΣτΕ να «έκοψαν» την αναδρομικότητα για την ανάκτηση των παράνομων και αντισυνταγματικών περικοπών του Νόμου Κατρούγκαλου, ωστόσο η κυβέρνηση ετοιμάζεται να φέρει νέο νομοσχέδιο, με δύο βασικούς άξονες: 1) Αύξηση των επικουρικών, με άμεσα κερδισμένους, και μάλιστα αναδρομικά από τις 4 Οκτωβρίου, τους χιλιάδες συνταξιούχους που βρέθηκαν στη «λαιμητόμο» του Νόμου Κατρούγκαλου, 2) Αύξηση των ποσοστών αναπλήρωσης για τους έχοντες μεγάλη προϋπηρεσία (άνω των 27-30 ετών).

Το κόστος θα καλυφθεί από το κονδύλι του υπουργείου Εργασίας και ως εκ τούτου δεν τίθεται θέμα «παγώματος». Θα πρέπει, πάντως, να σημειωθεί ότι εκκρεμεί ακόμα απόφαση του Ελεγκτικού Συνεδρίου για τις περικοπές των συντάξεων του Δημοσίου και, αν κρίνει διαφορετικά από το ΣτΕ, τότε ανοίγει ο δρόμος για το Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο.

Επίσης, στο τραπέζι βρίσκεται η λαθροχειρία που έγινε στον υπολογισμό 300.000 επικουρικών συντάξεων με λανθασμένο τύπο, με αποτέλεσμα οι συνταξιούχοι 12 Ταμείων να δουν μεγαλύτερες μειώσεις έως 300 ευρώ! Στην περίπτωση που δικαιωθούν, τότε τα αναδρομικά για αυτούς τους 40 μήνες υπολογίζονται σε περίπου 1 δισ. ευρώ.

Πλεόνασμα 436 εκατ. ευρώ στον προϋπολογισμό του 2019

Παρά τις μειώσεις του ΕΝΦΙΑ, την αύξηση στο κονδύλι για το επίδομα θέρμανσης και την προκαταβολή του, το «ψαλίδισμα» της προκαταβολής φόρου για τις επιχειρήσεις και την εξόφληση κρατικών χρεών στη ΔΕΗ, ο Προϋπολογισμός του 2019 θα «κλείσει» με... πλεόνασμα 436 εκατ. ευρώ. Κι αυτή είναι μια μάλλον συντηρητική εκτίμηση από το υπουργείο Οικονομικών.

Υπό άλλες συνθήκες, στην κυβέρνηση θα ετοιμάζονταν να μοιράσουν χρήμα. Αυτή τη φορά τα πράγματα είναι, όμως, διαφορετικά, καθώς το «χτένισμα» των κωδικών του Προϋπολογισμού από το ΓΛΚ δείχνει ότι, παρά τη βελτίωση των δεικτών, που μπορούν να οδηγήσουν σε ακόμα μεγαλύτερο υπερπλεόνασμα, υπάρχουν ακόμα... κακοτοπιές μέχρι το τέλος της χρονιάς. Χαρακτηριστικό είναι ότι η προηγούμενη κυβέρνηση είχε σχεδιάσει την εκτέλεση ΠΔΕ 2,7 δισ. ευρώ τον Δεκέμβριο κι αν αυτό δεν επιβεβαιωθεί, τότε οι πιέσεις στο τελικό δημοσιονομικό αποτέλεσμα θα είναι σημαντικές. Στο οικονομικό επιτελείο κρατούν χαμηλά τους τόνους για το μέρισμα, με τις πληροφορίες να αναφέρουν ότι σε σύσκεψη υπό τον πρωθυπουργό την επόμενη εβδομάδα θα αναλυθούν όλα τα δεδομένα -κυρίως οι ροές εσόδων του Νοεμβρίου-, έτσι ώστε να ληφθούν οι τελικές αποφάσεις.

Με δεδομένο ότι ο «κουμπαράς» του Αποθεματικού έχει μείνει σχεδόν άδειος, για να καλυφθούν οι χρεώσεις ΥΚΩ, έκτακτες ανάγκες σε συγκοινωνίες - νοσοκομεία και να εκτελεστούν δικαστικές αποφάσεις, τα περιθώρια του μερίσματος θα περιοριστούν εντός του εκτιμώμενου δημοσιονομικού χώρου των 436 εκατ. ευρώ, αφού όμως αφαιρεθούν τουλάχιστον 200 εκατ. ευρώ ως «μαξιλάρι ασφαλείας».

Αρμόδιες πηγές περιορίζουν έτσι το μέγεθος του μερίσματος σε 150-200 εκατ. ευρώ. Ενδεικτικό της διαφορετικής προσέγγισης του δημοσιονομικού σχεδιασμού για το 2020 είναι ότι η τοποθέτηση απολύτως ρεαλιστικών «οροφών» στις δαπάνες και η εξάντληση όλων των δημοσιονομικών δυνατοτήτων για φοροελαφρύνσεις φυσικών και νομικών προσώπων οδηγούν σε οριακή κάλυψη του στόχου για πλεόνασμα 3,5%.

Συγκεκριμένα, ο Προϋπολογισμός της επόμενης χρονιάς προβλέπει πλεόνασμα 3,58%, με τον δημοσιονομικό χώρο να υπολογίζεται σε μόλις 164 εκατ. ευρώ, αν και δεν είναι μυστικό ότι πρόκειται για μια απολύτως συντηρητική πρόβλεψη προς αποφυγήν δυσάρεστων εκπλήξεων. Εντύπωση προκαλεί αν μη τι άλλο ότι οι φόροι, που θα μπουν στα κρατικά ταμεία, θα είναι αυξημένοι κατά 732 εκατ. ευρώ, παρά τις ελαφρύνσεις που θα ισχύσουν από την Πρωτοχρονιά. Η απάντηση είναι απλή: το υπουργείο Οικονομικών δεν ετοιμάζει... κρυφούς φόρους, αλλά ποντάρει στην αύξηση των ρυθμών ανάπτυξης και της απασχόλησης, στη βελτίωση των εισοδημάτων αλλά και στη μεγαλύτερη εισπραξιμότητα κυρίως των φόρων κατανάλωσης.

Κόστος αναδρομικών

Αγνωστος «Χ» παραμένει το κόστος των όποιων αναδρομικών θα πρέπει να δοθούν κατ’ εφαρμογήν των πρόσφατων αποφάσεων του ΣτΕ. Στο υπουργείο Οικονομικών περιμένουν το νέο Ασφαλιστικό, που σχεδιάζει το υπουργείο Εργασίας, με τα νέα ποσοστά αναπλήρωσης για τις κύριες συντάξεις, τις νέες εισφορές των ελεύθερων επαγγελματιών και τις νέες επικουρικές, ωστόσο η δέσμευση που έχει αναληφθεί έναντι των Ευρωπαίων είναι ότι αυτό το κόστος θα καλυφθεί πλήρως από τα κονδύλια του υπουργείου Εργασίας. Επί του παρόντος, το ισοζύγιο των ασφαλιστικών ταμείων για το 2020 προβλέπεται να παρουσιάσει πλεόνασμα ύψους 1,021 δισ. ευρώ, βελτιωμένο κατά 202 εκατ. ευρώ έναντι των εκτιμήσεων για το 2019. 

Δημοσιεύθηκε στα Παραπολιτικά 23/11/2019