Η κυβέρνηση σηκώνει ασπίδα στην ενεργειακή κρίση: Ποια πρόσθετα μέτρα σχεδιάζονται - Αναλυτικά το σχέδιο στήριξης

Εκτός ελέγχου είναι πλέον οι τιμές στη χονδρική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου, με την κυβέρνηση να προετοιμάζεται για νέο γύρο μέτρων λίγες ημέρες αφότου ανακοίνωσε τα προηγούμενα και να πιέζει, μαζί με άλλα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, για ουσιαστική πανευρωπαϊκή παρέμβαση. Παράλληλα, προετοιμάζει τον αυτόματο μηχανισμό στήριξης που είχε προαναγγείλει ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστας Σκρέκας. Μέσω του συγκεκριμένου μηχανισμού και ανάλογα με τις διακυμάνσεις των τιμών στη χονδρική αγορά και των δικαιωμάτων ρύπων, θα παρεμβαίνει το Δημόσιο για τη στήριξη καταναλωτών.

Την Τρίτη, λόγω τεχνικών προβλημάτων με πυρηνικούς σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής στη Γαλλία, οι τιμές στη χονδρική αγορά εκτοξεύθηκαν σε επίπεδα άνω των 400 ευρώ ανά μεγαβατώρα (MWh) σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, ενώ τα προθεσμιακά συμβόλαια για τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο δείχνουν πως βρισκόμαστε μπροστά σε ένα πολύ δύσκολο τρίμηνο.

Τη Δευτέρα, το συμβούλιο των υπουργών Ενέργειας της Ε.Ε. πραγματοποιήθηκε εν μέσω των δημοσιευμάτων ότι τα ήδη περιορισμένα αποθέματα φυσικού αερίου στην Ευρώπη μειώνονται περαιτέρω λόγω του χειμώνα. Την περασμένη Κυριακή, η Gazprom είχε δεσμεύσει μόλις το 6% της δυναμικότητας του αγωγού Yamal, ενός από τους τρεις «δρόμους» του ρωσικού αερίου προς την Ευρώπη. Με την αγορά να κινείται σε τεντωμένο σχοινί, κάθε πληροφορία που συνδέεται είτε με τη στάση της Μόσχας είτε με τεχνικά προβλήματα, που μπορούν να οδηγήσουν σε ευρωπαϊκό ντόμινο εισαγωγών, αποτυπώνεται ακαριαία στις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου. Τα χαμηλά επίπεδα αποθεμάτων φυσικού αερίου, ο ανταγωνισμός από τις ασιατικές αγορές για το υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) και ο προβληματισμός για τις ρωσικές επιδιώξεις, σε συνδυασμό με το κρύο, οδηγούν τις τιμές συνεχώς προς τα πάνω. Τώρα πλέον οι αναλυτές φοβούνται ακόμα και ένα καταστροφικό ντόμινο στην Ευρώπη στην περίπτωση που –όπως δείχνουν τα προβλήματα στη Γαλλία– ανατραπεί η ισορροπία και αυξηθούν οι ανάγκες εισαγωγών σε μια μεγάλη αγορά.

Το νέο πακέτο μέτρων

Η ελληνική κυβέρνηση ανακοίνωσε νέο πακέτο μέτρων για την αντιμετώπιση της έκρηξης τιμών σε φυσικό αέριο και ηλεκτρισμό, ενώ κατά τη διάρκεια της εβδομάδας συνεχίστηκαν οι πιέσεις προς τις Βρυξέλλες για κοινή αντιμετώπιση του προβλήματος. Στο νέο πακέτο περιλαμβάνεται η αύξηση της επιδότησης στην ηλεκτρική ενέργεια για τον Δεκέμβριο, μεγαλύτερη αύξηση στο φυσικό αέριο γι’ αυτόν τον μήνα και μέτρα για τους αγρότες. Ενδεικτικό της κατάστασης είναι πως το συνολικό ύψος της κρατικής παρέμβασης στην αγορά ενέργειας έχει σχεδόν πενταπλασιαστεί σε σχέση με τις αρχικές εξαγγελίες το περασμένο φθινόπωρο.

Παράλληλα, στο κυβερνητικό επιτελείο σχεδιάζουν τον αυτόματο μηχανισμό ενίσχυσης των νοικοκυριών, που θα συνδέεται με τις μεταβολές στις χονδρικές τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας και των δικαιωμάτων ρύπων (CO2). Η άσκηση είναι, όμως, δύσκολη, κυρίως όσον αφορά τον καθορισμό εισοδηματικών ή/και περιουσιακών κριτηρίων κ.ά. σε μια περίοδο που οι τιμές έχουν κυριολεκτικά ξεφύγει.

Και αν τις πρώτες ημέρες της κρίσης οι υπεύθυνοι επικεντρώθηκαν στα νοικοκυριά, τώρα είναι πλέον εμφανές πως δέχεται σοβαρό πλήγμα ακόμα και η βιωσιμότητα ελληνικών βιομηχανιών, ενώ σε ολόκληρη την Ευρώπη αυξάνονται οι ενδείξεις πως κάποιοι βιομηχανικοί όμιλοι εξετάζουν ακόμα και την παύση της παραγωγής, για να διασωθούν! Ούτως ή άλλως, η επίπτωση στο ΑΕΠ από τις υψηλές τιμές του φυσικού αερίου, που υπολογίζονται σε επίπεδα κοντά στα 80 ευρώ ανά μεγαβατώρα για το 2022, από μόλις 20 ευρώ το 2020, δεν θα είναι αμελητέα. Οι υψηλές τιμές ενέργειας συμπαρασύρουν τις τιμές σε πλήθος προϊόντων, σε μια περίοδο που ήδη πυκνώνουν οι φωνές για την ακρίβεια.

Εκτός από το ύψος των επιδοτήσεων και των εκπτώσεων, αλλά και τα τυχόν εισοδηματικά και άλλα κριτήρια που θα ενταχθούν στον αυτόματο μηχανισμό στήριξης, στο κυβερνητικό επιτελείο προσπαθούν να υπολογίσουν και τη διάρκεια της κρίσης. Τα στοιχεία από τα προθεσμιακά συμβόλαια –και χωρίς να συνεκτιμώνται τυχόν «ατυχήματα», όπως αυτό που συνέβη στη Γαλλία– δείχνουν πως οι τιμές θα παραμείνουν υψηλές τουλάχιστον μέχρι τον Μάρτιο, ενώ θα αποκλιμακωθούν με αργούς ρυθμούς στη συνέχεια, εξαιτίας και του περιορισμού της ζήτησης λόγω αύξησης των θερμοκρασιών.

Η επιδοτηση στους δικαιούχους Κοινωνικού Οικιακού Τιμολογίου

Μέσα σε αυτό το κλίμα, που συνεχώς γίνεται δυσμενέστερο, ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, ανακοίνωσε το προηγούμενο Σάββατο τον τελευταίο γύρο μέτρων για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης. Ετσι, για τον μήνα Δεκέμβριο αυξάνεται η κρατική επιδότηση στους λογαριασμούς ηλεκτρικής ενέργειας για όλους τους καταναλωτές που είναι συνδεδεμένοι στη χαμηλή τάση. Το ύψος της στήριξης διαμορφώνεται από 130 ευρώ ανά μεγαβατώρα (MWh) σε 165 ευρώ ανά MWh για τις πρώτες 300 kWh. Ετσι, η επιδότηση ανέρχεται πλέον σε 49,5 ευρώ τον μήνα από 39 ευρώ. Ειδικά για τους δικαιούχους Κοινωνικού Οικιακού Τιμολογίου (ΚΟΤ), η στήριξη τον Δεκέμβριο αυξάνεται σε 185 ευρώ/MWh από 150 ευρώ/MWh. Το ύψος της επιδότησης ανέρχεται σε 55,5 ευρώ τον μήνα από 45 ευρώ.

Για τα νοικοκυριά που χρησιμοποιούν φυσικό αέριο, η ΔΕΠΑ Εμπορίας προσφέρει έκπτωση 16% στη χονδρική τιμή προμήθειας για τον Οκτώβριο και τον Νοέμβριο και 40% για τον Δεκέμβριο. Το μέτρο αυτό συνεπάγεται έκπτωση για όλους τους οικιακούς καταναλωτές φυσικού αερίου, που θα ανέλθει σε 11 ευρώ ανά θερμική MWh τον Οκτώβριο, σε 16 ευρώ τον Νοέμβριο και σε 34 ευρώ τον Δεκέμβριο. Ταυτόχρονα, οι οικιακοί καταναλωτές θα έχουν επιπλέον μείωση κατά μέσο όρο 15 ευρώ ανά θερμική MWh από την αναστολή χρέωσης των τελών χρήσης δικτύου για τον Νοέμβριο και τον Δεκέμβριο. Συνολικά, τον Νοέμβριο η έκπτωση για τα νοικοκυριά διαμορφώνεται σε 31 ευρώ ανά θερμική MWh και τον Δεκέμβριο σε 49 ευρώ.

Η κυβέρνηση ανακοίνωσε και μέτρα για τους αγρότες, με πρόσθετη επιδότηση σε όλα τα αγροτικά τιμολόγια για την κατανάλωση των μηνών Αυγούστου, Σεπτεμβρίου, Οκτωβρίου, Νοεμβρίου και Δεκεμβρίου. Η επιδότηση θα καλύψει το 80% της ρήτρας αναπροσαρμογής που έχει επιβληθεί, αφαιρουμένων των εκπτώσεων και των επιδοτήσεων που ήδη έχουν χορηγηθεί. Στην παραπάνω έκπτωση θα ενταχθούν και τα ξηραντήρια καπνού έπειτα από αίτηση στον οικείο προμηθευτή. Η έκπτωση θα χορηγηθεί στους δικαιούχους με πιστωτικό λογαριασμό, που θα εκδοθεί από τη ΔΕΗ τις επόμενες ημέρες. Το συνολικό ύψος της πρόσθετης επιδότησης στους αγρότες θα ανέλθει σε 50 εκατ. ευρώ.

Στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠ.ΕΝ.) δημιουργείται και μηχανισμός με τη λειτουργία ειδικής τηλεφωνικής γραμμής για την υποστήριξη των ευάλωτων νοικοκυριών σε περίπτωση που αντιμετωπίσουν κίνδυνο διακοπής ή διακοπή ηλεκτροδότησης λόγω αδυναμίας εξόφλησης των οφειλών τους στους παρόχους ηλεκτρικής ενέργειας.

Στις περιπτώσεις αυτές θα υπάρχει άμεση επικοινωνία με τις αρμόδιες επιτροπές στον κάθε δήμο, αλλά και στον ΔΕΔΔΗΕ, για να εξετάζονται άμεσα τα αιτήματα επανασύνδεσης. Το ΥΠ.ΕΝ. θα καλύπτει το κόστος της επανασύνδεσης για τους πολίτες που θα λαμβάνουν έγκριση στα αιτήματά τους. Ο προϋπολογισμός της έκτακτης αυτής στήριξης θα ανέλθει σε 40 εκατ. ευρώ και θα εξασφαλιστεί από το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης.