«Προσωρινά όχι. Μόνιμα ναι, αλλά με δημοσιονομική ασφάλεια». Αυτή είναι η γραμμή πάνω στην οποία θα κινηθεί το οικονομικό επιτελείο αναφορικά με τη μείωση των έμμεσων φόρων, κι αυτό ακριβώς θα αποτυπωθεί στον προγραμματικό σχεδιασμό της επόμενης τετραετίας.

Μία από τις βασικές προεκλογικές εξαγγελίες του 2019 ήταν η μείωση των συντελεστών του ΦΠΑ κατά 2 μονάδες -δηλαδή από το 24% στο 22% και από το 13% στο 11%- και, αν η οικονομία δεν είχε παγιδευτεί στην πρωτοφανή κρίση της πανδημίας και του Ενεργειακού, θα είχαν δημιουργηθεί προ πολλού οι κατάλληλες δημοσιονομικές συνθήκες για να γίνει το πρώτο βήμα. Αυτό επ’ ουδενί σημαίνει, όμως, ότι το σχέδιο της μείωσης του ΦΠΑ ή/ και κάποιων Ειδικών Φόρων Κατανάλωσης έχει μπει στο «ψυγείο». Κάθε άλλο.

Επιβεβαίωση

«Εάν πρόκειται να κάνουμε κάποια στιγμή μείωση έμμεσων φόρων, κάτι το οποίο θεωρώ πιθανό στη διάρκεια της δεύτερης τετραετίας, να είστε απολύτως σίγουρες και σίγουροι ότι αυτή θα έχει μόνιμα χαρακτηριστικά. Αλλά θα είναι μια μείωση η οποία σε καμία περίπτωση δεν θα διακινδυνεύει τη δημοσιονομική σταθερότητα της χώρας», ήταν η αναφορά του πρωθυπουργού στην εφ’ όλης της ύλης συνέντευξη Τύπου για την οικονομία, η οποία επιβεβαίωσε ότι όλα βρίσκονται στο τραπέζι.

Μετά την αύξηση του 2016, ο ανώτατος συντελεστής του ΦΠΑ βρίσκεται στο 24%, ο μεσαίος στο 13%, ενώ ο υπερμειωμένος βρίσκεται στο 6%, με αποτέλεσμα ο μεσοσταθμικός συντελεστής να υπολογίζεται από το υπουργείο Οικονομικών στο 17%. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις που έχουν γίνει, μείωση 1 ποσοστιαίας μονάδας των συντελεστών του ΦΠΑ ισοδυναμεί με απώλεια εσόδων τουλάχιστον 1,3 δισ. ευρώ, ενώ, αν η μείωση περιοριστεί στον μεσαίο συντελεστή, το κόστος υπολογίζεται σε περίπου 900 εκατ. ευρώ σε ετήσια βάση.

Προϊόντα και υπηρεσίες

Ποια προϊόντα και υπηρεσίες θα γίνονταν πιο «ελαφριά» με μια μείωση από το 13% στο 12% ή το 11%;
  • Ολα τα βασικά είδη διατροφής, όπως τα γαλακτοκομικά, το κρέας, τα ψάρια, τα αυγά, το μέλι, το ελαιόλαδο, τα οπωροκηπευτικά, τα φρούτα, τα δημητριακά, τα άλευρα, τα σπορέλαια, η ζάχαρη κ.λπ.
  • Η παράδοση νερού
  • Τα εντομοκτόνα-ζιζανιοκτόνα για αγροτική χρήση
  • Ιατρικά βοηθήματα και αναλώσιμα
  • Βρεφικά είδη, όπως τα καθίσματα αυτοκινήτου.
Σημειωτέον ότι ο ΦΠΑ στην εστίαση, στις μεταφορές, στο τουριστικό «πακέτο» και στους κινηματογράφους έχει μειωθεί εκτάκτως από το 24% στο 13%. Εδώ το «βήμα» θα πρέπει να είναι διπλό: να παραταθεί και μετά τις 30 Ιουνίου αυτό το ειδικό καθεστώς, με κόστος 250 εκατ. ευρώ έως το τέλος του χρόνου, και εν συνεχεία να πέσει ο συντελεστής, όπως για όλα τα υπόλοιπα προϊόντα και υπηρεσίες της κατηγορίας. Το κόστος δεν είναι αμελητέο.

Αυτοχρηματοδοτούμενο

Ωστόσο, υπό προϋποθέσεις θα μπορούσε να είναι «αυτοχρηματοδοτούμενο». Κατ’ αρχάς, αν η μείωση των συντελεστών φτάσει στην τελική τιμή, η κατανάλωση θα ανέβει. Επιπλέον, η ενίσχυση των ηλεκτρονικών συναλλαγών σε συνδυασμό με την υποχρεωτική μετάβαση επαγγελματιών - επιχειρήσεων σε περιβάλλον ηλεκτρονικής Εφορίας θα επιτρέψει το κλείσιμο της «τρύπας» των εσόδων του ΦΠΑ. Είναι ενδεικτικό ότι, ενώ μέχρι πριν από 2-3 χρόνια χάνονταν 5-6 δισ. ευρώ ετησίως, πλέον οι απώλειες έχουν περιοριστεί στα 3 δισ. ευρώ, με προοπτική περαιτέρω μείωσης. Μια τρίτη πηγή θα μπορούσε να είναι η επανεξέταση όλων των ισχυουσών απαλλαγών ΦΠΑ, που σήμερα κοστίζουν περί τα 850 εκατ. ευρώ σε ετήσια βάση.



Περίπου 4 δις.

Έμμεση φορολογία δεν είναι μόνο ο ΦΠΑ, αλλά και οι Ειδικοί Φόροι Κατανάλωσης. Μόνο από βενζίνη και πετρέλαιο το υπουργείο Οικονομικών προσθέτει στα ταμεία κάτι λιγότερο από 4 δισ. ευρώ. Μετά την τελευταία αύξηση των ΕΦΚ, στη βενζίνη απέχουμε 36 ολόκληρα λεπτά ανά λίτρο από το ελάχιστο όριο της κοινοτικής Οδηγίας -εξ ου και οι σταθερά υψηλές τιμές στην Ελλάδα-, στο πετρέλαιο η διαφορά μας φτάνει στα 8 λεπτά, ενώ στο πετρέλαιο θέρμανσης ο ΕΦΚ διαμορφώνεται στα 28 λεπτά έναντι κοινοτικού ορίου 2,1 λεπτών ανά λίτρο. Στην περίπτωση που αποφάσιζε κάποιος να «προσγειώσει» τους εγχώριους ΕΦΚ καυσίμων στα ελάχιστα όρια, το ετήσιο κόστος θα ήταν πάνω από 1,5 δισ. ευρώ, ενώ ακόμα και μια μικρή μείωση, της τάξης των 10 λεπτών, στη βενζίνη θα είχε κόστος περί τα 300 εκατ. ευρώ.

*Δημοσιεύτηκε στα Παραπολιτικά στις 28 Ιανουαρίου 2023.