Καθώς διανύει τη 15η εβδομάδα το «καλάθι του νοικοκυριού», φαίνεται ότι η κυβέρνηση και το Υπουργείο Ανάπτυξης κερδίζουν τις εντυπώσεις, αλλά και την ουσία. Το «καλάθι» όχι μόνον κατάφερε να συγκρατήσει τις τιμές σε μια περιορισμένη κατηγορία προϊόντων -όπως ήταν ο αρχικός στόχος της σύλληψης του «καλαθιού»-, αλλά επιπλέον οδήγησε σε διψήφια ποσοστιαία μείωση τιμών στα συγκεκριμένα προϊόντα.

Οι μειώσεις αυτές μπορεί να μην κάνουν διαφορά στα μεσαία και στα «βαριά» πορτοφόλια, αλλά κάνουν σημαντική διαφορά στο τμήμα εκείνο του πληθυσμού που ξοδεύει ένα μεγάλο μέρος του μηνιαίου εισοδήματός του στο σούπερ μάρκετ και στην προμήθεια βασικών αγαθών διαβίωσης. Πρόκειται για ένα 10%-20% του πληθυσμού, που εν γένει τα φέρνει πολύ δύσκολα μέσα στον μήνα και για το οποίο, αν έχει μικρά παιδιά, έχει σημασία αν το γάλα κοστίζει 1,20 ή 1,80 ευρώ το λίτρο.

Τα στοιχεία του e-Katanalotis δείχνουν ότι η μέση αξία όλων των «καλαθιών» που πρόσφεραν οι αλυσίδες σούπερ μάρκετ υποχώρησε μέσα στην περίοδο 2 Νοεμβρίου 2022-1 Φεβρουαρίου 2023 κατά 17,8%. Πρόκειται για την εξέλιξη του μέσου κόστους απόκτησης του «καλαθιού του νοικοκυριού» από τις 14 μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ που συμμετέχουν σε αυτό. Το κόστος αυτό για την εβδομάδα που ξεκίνησε την Τετάρτη 1η Φεβρουαρίου διαμορφώθηκε σε 202,22, ευρώ, από 246,08 ευρώ που ήταν την Τετάρτη 2 Νοεμβρίου 2022.

Το άθροισμα

Η μέση αξία «καλαθιού» προκύπτει από τον μέσο όρο της αξίας των «καλαθιών» που παρουσιάζουν κάθε εβδομάδα οι αλυσίδες των σούπερ μάρκετ. Η αξία του κάθε «καλαθιού» που προσφέρεται από μια αλυσίδα σούπερ μάρκετ αφορά στο άθροισμα της τιμής του φθηνότερου προϊόντος των 49 κατηγοριών που έχουν συνεχή παρουσία και τις 14 εβδομάδες που υφίσταται το «καλάθι».

Σημειώνεται ότι το «καλάθι» περιέχει 51 κατηγορίες προϊόντων, αλλά επειδή προστέθηκαν κάποια προϊόντα για διαβητικούς, που άλλαξαν τις δύο κατηγορίες, τα προϊόντα αυτά, για λόγους συγκρισιμότητας, αφαιρέθηκαν. Επιπλέον, για να μην υπάρχουν τα τρικ με τις συσκευασίες και το περιεχόμενο, οι τιμές των 49 πιο φθηνών προϊόντων που αθροίζουν την αξία του κάθε «καλαθιού» είναι κανονικοποιημένες στην τιμή μονάδας βάρους ή όγκου του προϊόντος. Ετσι, π.χ., η τιμή του καφέ αναγράφεται στην τιμή ανά κιλό και όχι ανά συσκευασία που προσφέρει το κάθε σούπερ μάρκετ. Η μέση αξία «καλαθιού» των 202,22 ευρώ που καταγράφεται την 1η Φεβρουαρίου 2023 δεν είναι η χαμηλότερη που έχει καταγραφεί στη διάρκεια των τελευταίων 14 εβδομάδων. Η πιο χαμηλή αξία καταγράφηκε πριν από περίπου έναν μήνα και συγκεκριμένα την εβδομάδα που ξεκίνησε την 4η Ιανουαρίου 2023. Την εβδομάδα εκείνη η μέση αξία «καλαθιού του νοικοκυριού» διαμορφώθηκε σε λιγότερο από 200 ευρώ και συγκεκριμένα στα 197,30 ευρώ. Έκτοτε το μέσο κόστος «καλαθιού» ανατιμάται προς τα επάνω και στις τέσσερις εβδομάδες που ακολούθησαν ανατιμήθηκε κατά περίπου 2%.


Infographics: ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ

Το πιο φθηνό

Από την επεξεργασία των τιμών του e-Κatanalotis που έκαναν τα «Π» προκύπτει ότι το πιο φθηνό «καλάθι» διαθέτει η αλυσίδα Lidl. H γερμανική αλυσίδα, έχοντας κατά βάση προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας, καταφέρνει να προσφέρει τις πιο χαμηλές χρεώσεις. Την περασμένη εβδομάδα η αξία του προσφερόμενου «καλαθιού» της επιχείρησης διαμορφώθηκε στα 161,23 ευρώ. Η εταιρεία, σύμφωνα με τα στοιχεία που διαθέτουν τα «Π», από τις 2 Νοεμβρίου 2022, όταν ξεκίνησε ο θεσμός του «καλαθιού του νοικοκυριού», μέχρι και σήμερα προσφέρει το «καλάθι» της κάτω από τα 200 ευρώ. Ωστόσο, άλλες πέντε αλυσίδες προσφέρουν σήμερα «καλάθι» με αξία κάτω από 200 ευρώ. Πρόκειται για τις αλυσίδες «Σκλαβενίτης», «Κρητικός», «Μασούτης», «Πιτσιάς» και ΣΥΝ.ΚΑ. Αυτό δεν συνέβαινε στην αρχή της περιόδου προσφοράς του «καλαθιού του νοικοκυριού». Το σύνολο των αλυσίδων -πλην της Lidl- πρόσφεραν τα «καλάθια» τους σε αξία πάνω από τα 200 ευρώ. Μια αλυσίδα, η MyMarket, κατά την πρώτη εβδομάδα διαμόρφωσε «καλάθι νοικοκυριού» με αξία 308,07 ευρώ. Ωστόσο, πολύ γρήγορα μείωσε την αξία του. Μάλιστα, το MyMarket είναι η αλυσίδα με τη δεύτερη μεγαλύτερη ποσοστιαία μείωση αξίας προσφερόμενου «καλαθιού νοικοκυριού», που καταγράφεται μέσα στην περίοδο 2/11/2022 έως 1/2/2023. Η αξία του «καλαθιού» της υποχώρησε κατά 25,8% και διαμορφώθηκε στο τέλος της περιόδου στα 228,46 ευρώ.

Η εταιρεία με τη μεγαλύτερη ποσοστιαία μείωση αξίας «καλαθιού του νοικοκυριού» είναι ο Γαλαξίας. Στις 14 εβδομάδες που προσφέρει το «καλάθι», η αξία του υποχώρησε κατά 28,2%. Τη μικρότερη ποσοστιαία μείωση αξίας «καλαθιού» καταγράφουν την περίοδο αυτή τα σούπερ μάρκετ Market in (-7,8%) και Εγνατία (-7,9%).

Ποιότητα

Πάντως, θα πρέπει να επισημανθεί ότι ο πιο φθηνός δεν είναι πάντα και ο καλύτερος. Εξαρτάται από το μείγμα των προϊόντων που περιλαμβάνεται στο «καλάθι». Παραδείγματος χάριν, αν περιλαμβάνει επώνυμα ή ιδιωτικής ετικέτας προϊόντα ή ακόμα και στην ίδια κατηγορία επωνύμων ή ιδιωτικής ετικέτας προϊόντα, οι τιμές μεταξύ των ομοειδών προϊόντων μπορεί να διαφοροποιούνται αισθητά. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι το βαρύτερο πρόστιμο για αισχροκέρδεια -δηλαδή για παραβίαση του ορίου κέρδους σε ένα προϊόν του «καλαθιού»- επιβλήθηκε από το Υπουργείο Ανάπτυξης σε μία από τις αλυσίδες που προσφέρουν «καλάθι νοικοκυριού» με εν γένει χαμηλή τιμή. Το πρόστιμο ανήλθε σε 647.000 ευρώ και, σύμφωνα με τα στελέχη του Υπουργείου Ανάπτυξης, καταβλήθηκε και δεν αμφισβητήθηκε στα δικαστήρια. Εκτιμάται, δε, ότι έρχεται και ένα δεύτερο αντίστοιχο πρόστιμο σε αλυσίδα σούπερ μάρκετ, πάλι με αφορμή την αισχροκέρδεια σε προϊόντα του «καλαθιού του νοικοκυριού».

Δημοσιεύτηκε στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ στις 11/2