ΕΚΤΑΚΤΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
Υπουργείο Ανάπτυξης: Οι εταιρείες και τα προϊόντα που εντάχθηκαν στη "μόνιμη μείωση τιμής" (Πίνακες)
Έξι ερωτήσεις και απαντήσεις του Υπουργείου Ανάπτυξης για την καταπολέμηση της ακρίβειας
Το Υπουργείο Ανάπτυξης έδωσε στη δημοσιότητα έξι ερωτήσεις και απαντήσεις για τα ζητήματα της ακρίβειας και τα μέτρα που έχει λάβει η κυβέρνηση για την αντιμετώπισή της. Επίσης ανακοίνωσε τις 52 εταιρείες που συμμετέχουν στην πρωτοβουλία «μόνιμη μείωση τιμής» αλλά και τις 644 κατηγορίες προϊόντων που περιλαμβάνει η συγκεκριμένη πρωτοβουλία.
Επίσης ανακοίνωσε πως σχεδόν 20.000 ελέγχους από την αρχή του έτους έχει πραγματοποιήσει η Διυπηρεσιακή Μονάδα Ελέγχου Αγοράς, ενώ τα πρόστιμα που έχουν επιβληθεί ξεπερνούν τα 6,9 εκατ. ευρώ.
Ποια είναι τα μέτρα που έχει πάρει η κυβέρνηση κατά της ακρίβειας;
●Αυστηροί έλεγχοι, επιβολή προστίμων σε μεγάλες αλυσίδες και πολυεθνικές για διαπιστωμένες παραβάσεις περί αθέμιτης κερδοφορίας. Από την αρχή του 2023 μέχρι και τις 3 Νοεμβρίου 2023 έχουν διενεργηθεί 19.557 έλεγχοι από τη Διϋπηρεσιακή Μονάδα Ελέγχου Αγοράς (ΔΙΜΕΑ). Έχουν διαπιστωθεί 1.521 παραβάσεις και έχουν επιβληθεί πρόστιμα ύψους 6.904.032 και έχουν εξοφληθεί ή βεβαιωθεί από τις αρμόδιες ΔΟΥ, 1.299 εξ αυτών ύψους 4.348.762 ευρώ.
●Πρωτοβουλία «Μόνιμη Μείωση Τιμής»: Περιέχει προϊόντα με μόνιμη μείωση τιμής κατά τουλάχιστον 5%, για χρονικό διάστημα τουλάχιστον έξι μηνών, για τα οποία υπάρχει ειδική κόκκινη σήμανση. Ήδη έχουμε 644 προϊόντα (σημείωση: ο αριθμός αλλάζει συνεχώς προς τα πάνω) από 35 βασικές κατηγορίες (φρέσκο γάλα, απορρυπαντικά, το σύνολο των χλωρινών, μαρμελάδες, ζάχαρη, δημητριακά, γιαούρτι, αλλαντικά, ρύζι) ενώ συμμετέχουν στην πρωτοβουλία 52 εταιρείες. Στόχος της κυβέρνησης, όπως έχει πει και ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, οι 1.000 κωδικοί.
Στοιχεία για την πρωτοβουλία «μόνιμη μείωση τιμής»
●52 εταιρείες συμμετέχουν στην πρωτοβουλία
●644 προϊόντα έχουν υποβληθεί σε 35 κατηγορίες προϊόντων
●Πλαφόν στο περιθώριο κέρδους στα επίπεδα του 2021: Επεκτάθηκε μέχρι το τέλος του 2023 σε βασικά είδη πρώτης ανάγκης για το καλάθι της ελληνικής οικογένειας, όπως τρόφιμα, είδη καθαριότητας, καύσιμα και σχολικά είδη. Η Ελλάδα είναι η μοναδική χώρα στην Ευρώπη που έχει λάβει αυτό το καινοτόμο μέτρο.
●«Καλάθι του Νοικοκυριού» έως το τέλος του 2023. Έχει εμπλουτιστεί με επώνυμα προϊόντα και έχει πλέον ειδικό σταντ προβολής στα σούπερ μάρκετ. Προσφέρει προϊόντα σε προσιτές τιμές και τονώνει τον υγιή ανταγωνισμό.
●«Καλάθι των Μαθητών»: Προσέφερε τη δυνατότητα στην ελληνική οικογένεια να αγοράσει τα απαραίτητα προϊόντα για τη σχολική χρονιά σε προσιτές τιμές. Ίσχυε από τις 28 Αυγούστου μέχρι τις 3 Οκτωβρίου 2023.
●Μarket pass: Στήριξε για 9 μήνες το εισόδημα - κυρίως των πιο αδύναμων νοικοκυριών - και απορρόφησε μεγάλο μέρος της αύξησης του πληθωρισμού στα τρόφιμα. Συνεχίζεται μέχρι το τέλος του χρόνου για τη Θεσσαλία και τον Έβρο.
●Αναβαθμισμένη Πλατφόρμα e-katanalotis: Οι καταναλωτές μπορούν εύκολα και γρήγορα να βρουν τα φθηνότερα προϊόντα κοντά στο σημείο που βρίσκονται
●Ενίσχυση διαθέσιμου εισοδήματος με μόνιμα μέτρα. Οι μεταρρυθμίσεις αυτές θα μείνουν, προς όφελος της κοινωνίας, ακόμα και όταν η ακρίβεια υποχωρήσει.
●Διαφάνεια στις τιμές των οπωροκηπευτικών: Τα μεγάλα σούπερ μάρκετ ανακοινώνουν στο Υπουργείο Ανάπτυξης σε εβδομαδιαία βάση τις λιανικές τιμές στα φρούτα και τα λαχανικά για την καλύτερη δυνατή ενημέρωση των καταναλωτών. Οι τιμές θα αναρτώνται στον ιστότοπο e–katanalotis.
Πού οφείλεται η μεγάλη άνοδος του πληθωρισμού και των τιμών;
●Αν και ο γενικός πληθωρισμός έχει μειωθεί αισθητά, οι τιμές στα τρόφιμα παραμένουν διεθνώς σε υψηλά επίπεδα.
●Οι τρεις λόγοι για τους οποίους η ακρίβεια επιμένει, ιδίως στα τρόφιμα, είναι σύνθετοι και, κυρίως, «εισαγόμενοι»:
●Κλιματική κρίση: έχει προκαλέσει μεγάλες καταστροφές στην αγροτική παραγωγή σε πολλές περιοχές του πλανήτη, όπως για παράδειγμα στην παραγωγή ελαιόλαδου. Χαρακτηριστική είναι η πορεία των τιμών του ελαιολάδου μετά τη μείωση της παραγωγής στην Ισπανία ως απόρροια της κλιματικής αλλαγής.
●Γεωπολιτική αστάθεια: δημιουργεί έντονες διαταραχές στις αλυσίδες παραγωγής και εφοδιασμού. Χαρακτηριστική είναι η πορεία των τιμών στρις διεθνείς αγορές μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία καθώς και τις σοβαρές εξελίξεις στη Μ.Ανατολή.
●Μεγάλη έλλειψη εργατών γης: οδηγεί σε μείωση της παραγωγής και αύξηση του κόστους.
Κάποιες ευρωπαϊκές χώρες, όπως για παράδειγμα η Ισπανία, εφάρμοσαν τη μείωση του ΦΠΑ σε βασικά αγαθά. Γιατί δεν εφαρμόζει και η Ελλάδα αυτό το μέτρο;
Η ελληνική κυβέρνηση έχει κάνει την πολιτική επιλογή να προκρίνει στοχευμένα μέτρα στήριξης των πιο ευάλωτων συμπολιτών μας, χωρίς δημοσιονομικό κόστος, προκρίνοντας τον υγιή ανταγωνισμό, αντί μιας γενικής μείωσης του ΦΠΑ, που, όπως φαίνεται από τα στοιχεία που έχουμε, δεν αποδίδει.
Τον Δεκέμβριο του 2022 η Ισπανία ανακοίνωσε τη μείωση του ΦΠΑ σε βασικά είδη διατροφής ως εξής:
• Ψωμί και δημητριακά, αλεύρι, τυρί, γάλα, λαχανικά (από 4% σε 0%) και
• Ζυμαρικά και λάδι μαγειρέματος (από 10% σε 5%)
Το μέτρο αυτό δεν συνέβαλε στην αποκλιμάκωση του πληθωρισμού, καθώς το Σεπτέμβριο του 2023 η Ισπανία εμφάνισε σημαντικά υψηλότερο πληθωρισμό από την Ελλάδα στα περισσότερα προϊόντα που μειώθηκε ο ΦΠΑ.
Στον παρακάτω πίνακα φαίνεται ο πληθωρισμός των προϊόντων για τα οποία η Ισπανία μείωσε τον ΦΠΑ σε σχέση με την Ελλάδα
Συγκρίνουμε, για παράδειγμα, τι γίνεται στη Γαλλία και τι στην Ελλάδα. Μιλάμε για τον ίδιο κωδικό και διαφορετικές σε κάποιες περιπτώσεις ποσότητα. Γιατί είναι πιο ακριβά στην χώρα μας;
H πραγματική εικόνα μεταξύ της ελληνικής και της γαλλικής αγοράς δεν είναι αυτή που παρουσιάζεται από έρευνες, σύμφωνα με τα στοιχεία τα οποία έχουμε. Η ελληνική αγορά είναι στα περισσότερα προϊόντα σημαντικά φθηνότερη από τη γαλλική αγορά.
Μπορεί να βλέπουμε προϊόντα σε ένα ράφι του σούπερ μάρκετ στη Γαλλία ή σε άλλη χώρα να είναι φθηνότερα από το αντίστοιχο ράφι στη Ελλάδα. Αυτό οφείλεται, στο γεγονός ότι στην Ελλάδα ένα σημαντικό ποσοστό των προϊόντων πωλείται μέσω προωθητικών ενεργειών, όπως π.χ “1 + 1 δώρο”, “εκπτωτικό κουπόνι 30%”, κ.λπ. που δεν αποτυπώνονται στις συγκριτικές έρευνες ούτε και στην ΕΛΣΤΑΤ. Τελικά η μέση τιμή των προϊόντων στην Ελλάδα, συνυπολιγιζομένων και των προωθητικών ενεργειών, σύμφωνα με το Ινστιτούτο του ΙΕΛΚΑ, είναι από τις χαμηλότερες στην Ευρώπη.
Η τιμή στο ελαιόλαδο είναι ήδη υψηλή. Γιατί συμβαίνει αυτό; Αναμένεται να ανέβει κι άλλο;
Η παραγωγή του ελαιολάδου έχει μειωθεί, σε πολλές περιπτώσεις, περισσότερο από 50% εξαιτίας των ακραίων καιρικών φαινομένων. Και στην Ελλάδα εκτιμάται ότι η παραγωγή θα είναι μειωμένη. Το Υπουργείο Ανάπτυξης συνεχίζει να ελέγχει επισταμένως το μικτό περιθώριο κέρδους σε όλα τα ενδιάμεσα στάδια της εφοδιαστικής αλυσίδας (χονδρέμπορο, μεταποιητή, τυποποιητή, λιανοπωλητή).
Γιατί το περσινό ελαιόλαδο πωλείται φέτος σε ακριβότερη τιμή;
Γιατί σήμερα η τιμή του ελαιόλαδου, είτε περυσινό είτε φετινό, είτε στην Ισπανία, είτε την Ιταλία, είτε τη Β. Αφρική ξεπερνά πολλές φορές τα 9 ευρώ ανά λίτρο. Εάν μπει μία διατίμηση, π.χ. 3 ευρώ, στην τιμή του λαδιού στην Ελλάδα, στον Έλληνα παραγωγό, την επόμενη στιγμή οι ιταλικές, οι ισπανικές και άλλες ξένες εταιρείες θα αγοράσουν το ελληνικό λάδι στην τιμή των 9 ευρώ καθώς δεν μπορούμε να απαγορεύσουμε τις εξαγωγές ούτε και να επιβάλλουμε διατίμηση σε όσα εξάγονται. Άρα θα υπάρξει σοβαρός κίνδυνος να εξαφανιστεί το ελαιόλαδο από τα ράφια των ελληνικών σούπερ μάρκετ. Αν το μέτρο της διατίμησής μπορούσε να εφαρμοστεί με επιτυχία θα το είχαν ακολουθήσει όλες οι χώρες του κόσμου και θα είχαμε μηδενικό πληθωρισμό.
Επίσης ανακοίνωσε πως σχεδόν 20.000 ελέγχους από την αρχή του έτους έχει πραγματοποιήσει η Διυπηρεσιακή Μονάδα Ελέγχου Αγοράς, ενώ τα πρόστιμα που έχουν επιβληθεί ξεπερνούν τα 6,9 εκατ. ευρώ.
Oι 6 ερωτήσεις του Υπουργείου Ανάπτυξης για την ακρίβεια
Ποια είναι τα μέτρα που έχει πάρει η κυβέρνηση κατά της ακρίβειας;
●Αυστηροί έλεγχοι, επιβολή προστίμων σε μεγάλες αλυσίδες και πολυεθνικές για διαπιστωμένες παραβάσεις περί αθέμιτης κερδοφορίας. Από την αρχή του 2023 μέχρι και τις 3 Νοεμβρίου 2023 έχουν διενεργηθεί 19.557 έλεγχοι από τη Διϋπηρεσιακή Μονάδα Ελέγχου Αγοράς (ΔΙΜΕΑ). Έχουν διαπιστωθεί 1.521 παραβάσεις και έχουν επιβληθεί πρόστιμα ύψους 6.904.032 και έχουν εξοφληθεί ή βεβαιωθεί από τις αρμόδιες ΔΟΥ, 1.299 εξ αυτών ύψους 4.348.762 ευρώ.
●Πρωτοβουλία «Μόνιμη Μείωση Τιμής»: Περιέχει προϊόντα με μόνιμη μείωση τιμής κατά τουλάχιστον 5%, για χρονικό διάστημα τουλάχιστον έξι μηνών, για τα οποία υπάρχει ειδική κόκκινη σήμανση. Ήδη έχουμε 644 προϊόντα (σημείωση: ο αριθμός αλλάζει συνεχώς προς τα πάνω) από 35 βασικές κατηγορίες (φρέσκο γάλα, απορρυπαντικά, το σύνολο των χλωρινών, μαρμελάδες, ζάχαρη, δημητριακά, γιαούρτι, αλλαντικά, ρύζι) ενώ συμμετέχουν στην πρωτοβουλία 52 εταιρείες. Στόχος της κυβέρνησης, όπως έχει πει και ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, οι 1.000 κωδικοί.
Στοιχεία για την πρωτοβουλία «μόνιμη μείωση τιμής»
●52 εταιρείες συμμετέχουν στην πρωτοβουλία
●644 προϊόντα έχουν υποβληθεί σε 35 κατηγορίες προϊόντων
●Πλαφόν στο περιθώριο κέρδους στα επίπεδα του 2021: Επεκτάθηκε μέχρι το τέλος του 2023 σε βασικά είδη πρώτης ανάγκης για το καλάθι της ελληνικής οικογένειας, όπως τρόφιμα, είδη καθαριότητας, καύσιμα και σχολικά είδη. Η Ελλάδα είναι η μοναδική χώρα στην Ευρώπη που έχει λάβει αυτό το καινοτόμο μέτρο.
●«Καλάθι του Νοικοκυριού» έως το τέλος του 2023. Έχει εμπλουτιστεί με επώνυμα προϊόντα και έχει πλέον ειδικό σταντ προβολής στα σούπερ μάρκετ. Προσφέρει προϊόντα σε προσιτές τιμές και τονώνει τον υγιή ανταγωνισμό.
●«Καλάθι των Μαθητών»: Προσέφερε τη δυνατότητα στην ελληνική οικογένεια να αγοράσει τα απαραίτητα προϊόντα για τη σχολική χρονιά σε προσιτές τιμές. Ίσχυε από τις 28 Αυγούστου μέχρι τις 3 Οκτωβρίου 2023.
●Μarket pass: Στήριξε για 9 μήνες το εισόδημα - κυρίως των πιο αδύναμων νοικοκυριών - και απορρόφησε μεγάλο μέρος της αύξησης του πληθωρισμού στα τρόφιμα. Συνεχίζεται μέχρι το τέλος του χρόνου για τη Θεσσαλία και τον Έβρο.
●Αναβαθμισμένη Πλατφόρμα e-katanalotis: Οι καταναλωτές μπορούν εύκολα και γρήγορα να βρουν τα φθηνότερα προϊόντα κοντά στο σημείο που βρίσκονται
●Ενίσχυση διαθέσιμου εισοδήματος με μόνιμα μέτρα. Οι μεταρρυθμίσεις αυτές θα μείνουν, προς όφελος της κοινωνίας, ακόμα και όταν η ακρίβεια υποχωρήσει.
●Διαφάνεια στις τιμές των οπωροκηπευτικών: Τα μεγάλα σούπερ μάρκετ ανακοινώνουν στο Υπουργείο Ανάπτυξης σε εβδομαδιαία βάση τις λιανικές τιμές στα φρούτα και τα λαχανικά για την καλύτερη δυνατή ενημέρωση των καταναλωτών. Οι τιμές θα αναρτώνται στον ιστότοπο e–katanalotis.
Πού οφείλεται η μεγάλη άνοδος του πληθωρισμού και των τιμών;
●Αν και ο γενικός πληθωρισμός έχει μειωθεί αισθητά, οι τιμές στα τρόφιμα παραμένουν διεθνώς σε υψηλά επίπεδα.
●Οι τρεις λόγοι για τους οποίους η ακρίβεια επιμένει, ιδίως στα τρόφιμα, είναι σύνθετοι και, κυρίως, «εισαγόμενοι»:
●Κλιματική κρίση: έχει προκαλέσει μεγάλες καταστροφές στην αγροτική παραγωγή σε πολλές περιοχές του πλανήτη, όπως για παράδειγμα στην παραγωγή ελαιόλαδου. Χαρακτηριστική είναι η πορεία των τιμών του ελαιολάδου μετά τη μείωση της παραγωγής στην Ισπανία ως απόρροια της κλιματικής αλλαγής.
●Γεωπολιτική αστάθεια: δημιουργεί έντονες διαταραχές στις αλυσίδες παραγωγής και εφοδιασμού. Χαρακτηριστική είναι η πορεία των τιμών στρις διεθνείς αγορές μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία καθώς και τις σοβαρές εξελίξεις στη Μ.Ανατολή.
●Μεγάλη έλλειψη εργατών γης: οδηγεί σε μείωση της παραγωγής και αύξηση του κόστους.
Κάποιες ευρωπαϊκές χώρες, όπως για παράδειγμα η Ισπανία, εφάρμοσαν τη μείωση του ΦΠΑ σε βασικά αγαθά. Γιατί δεν εφαρμόζει και η Ελλάδα αυτό το μέτρο;
Η ελληνική κυβέρνηση έχει κάνει την πολιτική επιλογή να προκρίνει στοχευμένα μέτρα στήριξης των πιο ευάλωτων συμπολιτών μας, χωρίς δημοσιονομικό κόστος, προκρίνοντας τον υγιή ανταγωνισμό, αντί μιας γενικής μείωσης του ΦΠΑ, που, όπως φαίνεται από τα στοιχεία που έχουμε, δεν αποδίδει.
Τον Δεκέμβριο του 2022 η Ισπανία ανακοίνωσε τη μείωση του ΦΠΑ σε βασικά είδη διατροφής ως εξής:
• Ψωμί και δημητριακά, αλεύρι, τυρί, γάλα, λαχανικά (από 4% σε 0%) και
• Ζυμαρικά και λάδι μαγειρέματος (από 10% σε 5%)
Το μέτρο αυτό δεν συνέβαλε στην αποκλιμάκωση του πληθωρισμού, καθώς το Σεπτέμβριο του 2023 η Ισπανία εμφάνισε σημαντικά υψηλότερο πληθωρισμό από την Ελλάδα στα περισσότερα προϊόντα που μειώθηκε ο ΦΠΑ.
Στον παρακάτω πίνακα φαίνεται ο πληθωρισμός των προϊόντων για τα οποία η Ισπανία μείωσε τον ΦΠΑ σε σχέση με την Ελλάδα
Συγκρίνουμε, για παράδειγμα, τι γίνεται στη Γαλλία και τι στην Ελλάδα. Μιλάμε για τον ίδιο κωδικό και διαφορετικές σε κάποιες περιπτώσεις ποσότητα. Γιατί είναι πιο ακριβά στην χώρα μας;
H πραγματική εικόνα μεταξύ της ελληνικής και της γαλλικής αγοράς δεν είναι αυτή που παρουσιάζεται από έρευνες, σύμφωνα με τα στοιχεία τα οποία έχουμε. Η ελληνική αγορά είναι στα περισσότερα προϊόντα σημαντικά φθηνότερη από τη γαλλική αγορά.
Μπορεί να βλέπουμε προϊόντα σε ένα ράφι του σούπερ μάρκετ στη Γαλλία ή σε άλλη χώρα να είναι φθηνότερα από το αντίστοιχο ράφι στη Ελλάδα. Αυτό οφείλεται, στο γεγονός ότι στην Ελλάδα ένα σημαντικό ποσοστό των προϊόντων πωλείται μέσω προωθητικών ενεργειών, όπως π.χ “1 + 1 δώρο”, “εκπτωτικό κουπόνι 30%”, κ.λπ. που δεν αποτυπώνονται στις συγκριτικές έρευνες ούτε και στην ΕΛΣΤΑΤ. Τελικά η μέση τιμή των προϊόντων στην Ελλάδα, συνυπολιγιζομένων και των προωθητικών ενεργειών, σύμφωνα με το Ινστιτούτο του ΙΕΛΚΑ, είναι από τις χαμηλότερες στην Ευρώπη.
Η τιμή στο ελαιόλαδο είναι ήδη υψηλή. Γιατί συμβαίνει αυτό; Αναμένεται να ανέβει κι άλλο;
Η παραγωγή του ελαιολάδου έχει μειωθεί, σε πολλές περιπτώσεις, περισσότερο από 50% εξαιτίας των ακραίων καιρικών φαινομένων. Και στην Ελλάδα εκτιμάται ότι η παραγωγή θα είναι μειωμένη. Το Υπουργείο Ανάπτυξης συνεχίζει να ελέγχει επισταμένως το μικτό περιθώριο κέρδους σε όλα τα ενδιάμεσα στάδια της εφοδιαστικής αλυσίδας (χονδρέμπορο, μεταποιητή, τυποποιητή, λιανοπωλητή).
Γιατί το περσινό ελαιόλαδο πωλείται φέτος σε ακριβότερη τιμή;
Γιατί σήμερα η τιμή του ελαιόλαδου, είτε περυσινό είτε φετινό, είτε στην Ισπανία, είτε την Ιταλία, είτε τη Β. Αφρική ξεπερνά πολλές φορές τα 9 ευρώ ανά λίτρο. Εάν μπει μία διατίμηση, π.χ. 3 ευρώ, στην τιμή του λαδιού στην Ελλάδα, στον Έλληνα παραγωγό, την επόμενη στιγμή οι ιταλικές, οι ισπανικές και άλλες ξένες εταιρείες θα αγοράσουν το ελληνικό λάδι στην τιμή των 9 ευρώ καθώς δεν μπορούμε να απαγορεύσουμε τις εξαγωγές ούτε και να επιβάλλουμε διατίμηση σε όσα εξάγονται. Άρα θα υπάρξει σοβαρός κίνδυνος να εξαφανιστεί το ελαιόλαδο από τα ράφια των ελληνικών σούπερ μάρκετ. Αν το μέτρο της διατίμησής μπορούσε να εφαρμοστεί με επιτυχία θα το είχαν ακολουθήσει όλες οι χώρες του κόσμου και θα είχαμε μηδενικό πληθωρισμό.
