Ως έναν σημαντικό συστημικό κίνδυνο εξακολουθεί να θεωρεί ο διεθνής οίκος αξιολόγησης Moody’s το Grexit, όπως αντικατοπτρίζεται και στη βαθμολόγησή του Caa3 για το αξιόχρεο της Ελλάδας. Αυτό επισημαίνει, μεταξύ άλλων, στη συνέντευξη που παραχώρησε στο «Μoneypro», ο κ. Νώντας Νικολαΐδης, Vice President και Senior Credit Officer του οίκου.

Κύριε Νικολαΐδη, στην τελευταία έκθεσή σας για τις ελληνικές τράπεζες κρούσατε τον κώδωνα του κινδύνου για την πορεία υλοποίησης των προγραμμάτων αναδιάρθρωσής τους, εξαιτίας των καθυστερήσεων στην ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης. Ποια πιστεύετε ότι είναι η ημερομηνία που, αν ξεπεραστεί, δεν θα έχει… γυρισμό;

Οπως έχουμε επισημάνει στην πρόσφατη έκθεσή μας, οι καθυστερήσεις στη συμφωνία για τη δεύτερη αξιολόγηση επιδρούν αρνητικά στις ελληνικές τράπεζες. Τονίσαμε πως η έγκαιρη εφαρμογή του προγράμματος είναι ζωτικής σημασίας για την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας το 2017-2019 και για τη σταδιακή αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των καταθετών και των επενδυτών προς τη χώρα και το τραπεζικό της σύστημα. Εχουμε την άποψη πως κάθε εβδομάδα που περνά χωρίς να κλείνει το θέμα το γενικότερο οικονομικό κλίμα θα επιδεινώνεται, με αρνητικές συνέπειες στην απόδοση των τραπεζών. Δεν πιστεύουμε ότι υπάρχει κάποιου είδους τελεσίδικο χρονοδιάγραμμα, αλλά η μη ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης εντός του πρώτου εξαμήνου πιθανό να έχει καταστροφικές συνέπειες για τις τράπεζες και την οικονομία γενικότερα.

Το ΔΝΤ στην τελευταία του έκθεση υποστηρίζει ότι οι ελληνικές τράπεζες θα χρειαστούν νέα κεφάλαια ύψους 10 δισ. το 2018, αν δεν αντιμετωπιστούν τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια και οι αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις. Συμφωνείτε;

Είναι γεγονός πως η πιθανή ανάγκη για επιπρόσθετα κεφάλαια για τις ελληνικές τράπεζες θα εξαρτηθεί σε πολύ μεγάλο βαθμό από την αντιμετώπιση των μη εξυπηρετούμενων δανείων και την ικανότητα των τραπεζών να επιστρέψουν σε θετική κερδοφορία, μειώνοντας σταδιακά τις αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις (DTCs) που παρουσιάζονται στα κεφάλαιά τους. Παρόλο που αυτές οι αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις αναγνωρίζονται ως πρωτοβάθμια κεφάλαια κοινών μετοχών (CET1) από την Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών, εντούτοις εμείς τα θεωρούμε ως κεφάλαια χαμηλής ποιότητας, λόγω της ανίσχυρης πιστοληπτικής ικανότητας της κυβέρνησης (Caa3). Ως εκ τούτου, δεν τα αναγνωρίζουμε ως ενσώματα κοινών μετοχών (tangible common equity), που είναι ένας βασικός δείκτης μέτρησης στις αξιολογήσεις μας για τράπεζες παγκοσμίως. Πιστεύουμε πως σε αυτό το στάδιο, βάσει των εποπτικών κεφαλαίων των τραπεζών, δεν θα χρειαστούν περαιτέρω κεφάλαια, νοουμένου ότι θα είναι σε θέση να υλοποιήσουν τα σχέδια αναδιάρθρωσής τους.

Αν κλείσει η αξιολόγηση εντός του Φεβρουαρίου, είναι εφικτός ο στόχος της μείωσης των NPEs κατά περίπου 40% έως το τέλος του 2019;

Πιστεύουμε ότι οι τράπεζες γενικότερα έχουν θέσει πολύ ψηλά τον πήχη ως προς τη μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, αλλά θεωρούμε ότι αυτοί οι στόχοι είναι ρεαλιστικοί και εφικτοί, αν δοθούν στις τράπεζες τα απαιτούμενα εργαλεία και γίνουν οι απαραίτητες μεταρρυθμίσεις στο πτωχευτικό σύστημα και τον κώδικα στην Ελλάδα. Μερικά από αυτά τα εργαλεία είναι ο εξωδικαστικός συμβιβασμός, η νομική προστασία τραπεζικών στελεχών που θα εγκρίνουν εταιρικές αναδιαρθρώσεις και οι ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί, νομοθετήματα τα οποία δεν έχουν υλοποιηθεί ακόμη λόγω της καθυστέρησης στην ολοκλήρωση της αξιολόγησης. Πάντως, τα πρώτα δείγματα γραφής μέσα στο 2016 σε σχέση με τις αναδιαρθρώσεις μη εξυπηρετούμενων δανείων, που είναι και ο κύριος πυλώνας μείωσης των NPEs, είναι θετικά και προσβλέπουμε σε περαιτέρω θετικά αποτελέσματα μέσα στο 201719 σε μια αναπτυσσόμενη ελληνική οικονομία.

Τελικά, υπάρχει χρόνος για την ένταξη των ελληνικών ομολόγων στο QE (πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης) της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) και, αν ναι, τι σημαίνει αυτό για τις τράπεζες και την αγορά;

Η πολυπόθητη ένταξη των ελληνικών ομολόγων στο QE της ΕΚΤ την ερχόμενη άνοιξη εξαρτάται και αυτή σε πολύ μεγάλο βαθμό από την ολοκλήρωση της αξιολόγησης. Αυτό πιθανότατα θα αυξήσει σημαντικά την εμπιστοσύνη των καταθετών και θα δώσει το έναυσμα για εισροές καταθέσεων από τα πλέον των 13 δισ. ευρώ που βρίσκονται εκτός του τραπεζικού συστήματος σήμερα. Η μείωση του ELA και η αύξηση των καταθέσεων θα βοηθήσουν τις τράπεζες να μειώσουν το κόστος δανεισμού και θα στηρίξουν σημαντικά την κερδοφορία τους. Επιπρόσθετα, η ένταξη των ελληνικών ομολόγων στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης θα μειώσει τα spreads αυτών των ομολόγων, πράγμα που επίσης θα ωφελήσει στη βελτίωση της αξίας των περιουσιακών στοιχείων στους ισολογισμούς των τραπεζών.

Καλοδεχούμενες οι ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες για τα «κόκκινα» δάνεια

Πώς βλέπετε τη δήλωση του επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Στήριξης, Κλάους Ρέγκλινγκ, ότι σχεδιάζεται η δημιουργία μιας ευρωπαϊκής bad bank;

Θα πρέπει να δούμε τις λεπτομέρειες αυτού του μηχανισμού και τις σχετικές διατιμήσεις των ελληνικών προβληματικών δανείων ώστε να μπορούμε να εκφράσουμε άποψη για το αν αυτό θα επενεργήσει θετικά για τις ελληνικές τράπεζες. Πάντως, οποιαδήποτε ευρωπαϊκή πρωτοβουλία θα υποβοηθά στη μείωση του προβλήματος των «κόκκινων» δανείων, χωρίς να επηρεάζει σημαντικά την οικονομική θέση των τραπεζών, θα επιμετρήσει θετικά ως προς την αξιολόγησή μας.

Ο οίκος Moody’s θα αξιολογήσει την πιστοληπτική ικανότητα της ελληνικής οικονομίας στις 24 Φεβρουαρίου. Τι θα πρέπει να αναμένουμε;

Ο οίκος μας έχει ως πρακτική να μη σχολιάζει εκ των προτέρων σχετικά με πιθανές επερχόμενες αξιολογήσεις. Το Ημερολόγιο Ανακοινώσεων είναι απλώς ενδεικτικό των πιθανών ημερομηνιών για αναθεώρηση της αξιολόγησης ενός κράτους.

Υπάρχουν ενδείξεις για έξοδο της ελληνικής οικονομίας στις αγορές το 2017 ή αρχές του 2018;

Η Ελλάδα κατόρθωσε τον Απρίλιο του 2014 να εκδώσει ομόλογο στις διεθνείς αγορές, όταν άρχισε να δείχνει θετικούς ρυθμούς οικονομικής ανάπτυξης. Το ίδιο, πιθανότατα, θα χρειαστεί και την επόμενη φορά θετική δυναμική ανάπτυξη και πολιτική σταθερότητα, καθώς και σαφήνεια όσον αφορά τα μεσοπρόθεσμα μέτρα για ελάφρυνση του χρέους και το κατά πόσο το ΔΝΤ θα συμμετάσχει ή όχι στο πρόγραμμα στήριξης.

Θα δίνατε κάποιο ποσοστό επιβεβαίωσης ενός σεναρίου Grexit;

Εξακολουθούμε να θεωρούμε το Grexit ως έναν σημαντικό συστημικό κίνδυνο, όπως αντικατοπτρίζεται και στη βαθμολόγησή μας Caa3 για το αξιόχρεο της Ελλάδας.