Δύο μεγάλα πρότζεκτ στον χώρο της ενέργειας αναβαθμίζουν τη γεωστρατηγική θέση της Ελλάδας και την καταστούν κόμβο μεταφοράς κοιτασμάτων φυσικού αερίου προς την Ευρώπη.

Ο λόγος για τον αγωγό μεταφοράς φυσικού αερίου East Med που θα μεταφέρει ποσότητες από τα πρόσφατα ανακαλυφθέντα κοιτάσματα του Ισραήλ και της Κύπρου προς την Ελλάδα και την Ιταλία αλλά και για τους δύο μεγάλους διαγωνισμούς παραχώρησης δικαιωμάτων έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων στα θαλάσσια οικόπεδα «δυτική Κρήτη» και «νοτιοδυτική Κρήτη» και της θαλάσσιας περιοχής «Ιόνιο».

Το επόμενο βήμα για την προώθηση του αγωγού East Med υλοποιείται σήμερα στη Λευκωσία, όπου Ελλάδα, Κύπρος, Ισραήλ και Ιταλία αναμένεται να υπογράψουν μνημόνιο συναντίληψης για το έργο, το οποίο έχει χαρακτηριστεί από την Ε.Ε. ως «έργο κοινού ενδιαφέροντος - PCI». Τη χώρα μας θα εκπροσωπήσει ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Γιώργος Σταθάκης. Για τον αγωγό μήκους 2.000 χλμ. και εκτιμώμενου κόστους 6 δισ. ευρώ έχουν ολοκληρωθεί, ήδη, από το 2016 προκαταρκτικές μελέτες που συγχρηματοδοτήθηκαν από την Ε.Ε. στο πλαίσιο των PreFeed Studies, οι οποίες έχουν δείξει ότι ο αγωγός είναι τεχνικά εφικτός, οικονομικά βιώσιμος και εμπορικά ανταγωνιστικός. Καταλήγουν στη διαπίστωση ότι είναι η πιο ανταγωνιστική επιλογή για τη μεταφορά του φυσικού αερίου από την ανατολική Μεσόγειο στις ευρωπαϊκές αγορές. Σύμφωνα με τις συγκεκριμένες μελέτες, η σχεδιαζόμενη δυναμικότητα του αγωγού είναι 10 δισ. κ.μ. φυσικού αερίου ετησίως, με δυνατότητα να ανέλθει στα 16 δισ. κ.μ. Τα κοιτάσματα που έχουν ανακαλυφθεί στην περιοχή, αλλά και οι μελλοντικές έρευνες για νέα συνηγορούν στο να αναδειχθεί ο EastMed ως προτεραιότητα. Δεδομένων όλων αυτών, βρίσκονται σε εξέλιξη βαθυμετρικές μελέτες που θα δείξουν τη βέλτιστη και ασφαλή διαδρομή του αγωγού.

Σύμφωνα με δηλώσεις του κ. Σταθάκη στην «Καθημερινή της Κύπρου» σχετικά με τη σημασία του αγωγού και της εξεύρεσης νέων πόρων ενόψει των αλλαγών του 2040, «οι ανάγκες κατανάλωσης φυσικού αερίου της ευρωπαϊκής οικονομίας υπολογίζονται σε 350 δισ. κ.μ. Από αυτά οι χώρες της Ε.Ε. θα παράγουν μόνο τα 75 δισ. κ.μ. Άρα θα χρειαστούν εισαγωγές από τρίτες χώρες της τάξης των 275 δισ. κ.μ. Η ποσότητα αυτή μπορεί να υπερκαλυφθεί από τις εξαγωγές φυσικού αερίου που έχει ήδη ανακαλυφθεί στην ανατολική Μεσόγειο, με δεδομένο ότι το Ισραήλ προτίθεται να εξάγει από τα δικά του κοιτάσματα περί τα 350 δισ. κ.μ. και η Κύπρος περί τα 17-20 δισ. κ.μ. το 2022 και περί τα 25-30 δισ. κ.μ. το 2025».

Το δεύτερο μεγάλο πρότζεκτ έχει να κάνει με την επίσημη έναρξη των διαγωνιστικών διαδικασιών για την παραχώρηση των περιοχών προς έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων που βρίσκονται δυτικά και νοτιοδυτικά της Κρήτης και στο Ιόνιο βορειοδυτικά της Λευκάδας. Τα δύο πρώτα θαλάσσια οικόπεδα ζήτησε η κοινοπραξία των εταιρίων Total - ExxonMobil - ΕΛΠΕ και το τρίτο η Energean Oil & Gas. Η επισημοποίηση του διαγωνισμού έγινε με την προκήρυξη των όρων στην εφημερίδα της Ε.Ε. και οι υποψήφιοι επενδυτές, όχι μόνο οι προαναφερόμενες εταιρείες, έχουν δικαίωμα υποβολής προτάσεων μέχρι και 90 ημέρες από τη δημοσίευση των κειμένων. Για την ακρίβεια ο χρόνος μετράει αντίστροφα μετά την Κυριακή 3 Δεκεμβρίου.

Οι ενδείξεις που υπάρχουν στις τρεις προαναφερόμενες περιοχές είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικές, με δεδομένο ότι οι γεωλογικές δομές είναι όμοιες με εκείνες του πρόσφατα ανακαλυφθέντος κοιτάσματος του Ζορ της Αιγύπτου.

Σε ό,τι αφορά το ύψος των επενδύσεων, όπως αναφέρουν οι ειδικοί, η κάθε μία από τις τρεις με τέσσερις γεωτρήσεις που θα απαιτηθούν ανέρχονται σε περίπου 60 με 70 δισ. δολάρια.