Τα αποθέματα του φυσικού αερίου στην Κρήτη
Αλλαγή σκηνικού στο ενεργειακό τοπίο
Αλλαγή σκηνικού στο ενεργειακό τοπίο, όχι µόνο στην Ανατολική Μεσόγειο, αλλά και διεθνώς, προοιωνίζονται τα στοιχεία της νορβηγικής PGS για τα κοιτάσματα υδρογονανθράκων στον ελλαδικό χώρο, εφόσον επαληθευθούν. Ακόμα και στην περίπτωση επιβεβαίωσης ενός µέσου σεναρίου σε ό,τι αφορά το δυναµικό των εν λόγω στόχων, η γεωπολιτική θέση της Ελλάδας θα αναβαθμιστεί δραστικά, καθώς θα µμεταβληθεί σε κοµβικό παίκτη στην παγκόσµια ενεργειακή σκακιέρα.
Η λεκάνη της Ανατολικής Μεσογείου διαιρείται σε τρία γεωγραφικά διαμερίσματα: Το πρώτο περιλαμβάνει τη λεκάνη της Λεβαντίνης, που εµπεριέχει τις ΑΟΖ των Ισραήλ, Λιβάνου, Συρίας και το ανατολικό τµήµα της κυπριακής ΑΟΖ. Σε αυτό το διαµέρισµα έγιναν από το 1970 πάνω από 450 γεωτρήσεις και βρέθηκαν 10 κοιτάσματα φυσικού αερίου µε συνολική περιεκτικότητα 1,3 τρισ. µ3 . Το δεύτερο τµήµα περιλαμβάνει την ΑΟΖ της Αιγύπτου.
Σε αυτό το διαµέρισµα έγιναν από το 1990 περισσότερες από 1.900 γεωτρήσεις και βρέθηκαν 59 κοιτάσματα φυσικού αερίου µε συνολική περιεκτικότητα 1,8 τρισ. µ3 , µη συμπεριλαμβανομένου του κοιτάσµατος Ζορ, που ανήκει στο τρίτο γεωγραφικό διαµέρισµα.
Το τρίτο γεωγραφικό διαµέρισµα είναι αυτό της Μεσογειακής Ράχης. Ξεκινά από τον κόλπο της Κυπαρισσίας και τελειώνει στην ύβωση του Ερατοσθένη στην Κύπρο. Αυτό το διαµέρισµα περιλαµβάνει το δυτικό τµήµα της κυπριακής ΑΟΖ, το νότιο τµήµα της ελληνικής ΑΟΖ και την ΑΟΖ της Λιβύης. Επίσης σε αυτό το διαµέρισµα υπάγεται και το κοίτασµα Ζορ της Αιγύπτου.
Οι έρευνες σε αυτό το διαµέρισµα ξεκίνησαν τον Σεπτέµβριο του 2015. Εγιναν τρεις γεωτρήσεις και βρέθηκαν 1,1 τρισ. µ3 φυσικού αερίου. Τεράστια επιτυχία. Τα πλεονεκτήµατα του τρίτου γεωγραφικού διαµερίσµατος, ήτοι της Μεσογειακής Ράχης, έχουν γίνει γνωστά από τις πολύ πρόσφατες παρουσιάσεις της Ε∆ΕΥ και της PGS.
Από τον Σεπτέµβριο του 2017 µέχρι τα τέλη του Νοεµβρίου του 2017 η Ε∆ΕΥ έδωσε τρεις διαλέξεις, µία στο Παρίσι και δύο στο Λονδίνο, ενώ η PGS έδωσε και αυτή µία διάλεξη στις 15 Νοεµβρίου του 2017 στο Λονδίνο, όπου παρουσίασαν την ύπαρξη 16 κύριων στόχων (Leading Targets), κυρίως κοραλλιογενών υφάλων, τύπου Ζορ, της Αιγύπτου. Η χρονική αλληλουχία των γεωλογικών εξελίξεων, το λεγόµενο Timing Events, ήταν αυτό που δηµιούργησε τις ιδανικές συνθήκες για τη γένεση και αποθήκευση του φυσικού αερίου στην ελληνοκυπριακή ΑΟΖ. Πρώτον, κατά τα µέσα του Μειοκαίνου, ήτοι µεταξύ 11 εκατ. και 6 εκατ. ετών, δηµιουργήθηκαν στη Μεσόγειο οι κοραλλιογενείς ύφαλοι που αποτέλεσαν τις τεράστιες αποθήκες, στις οποίες αργότερα θα αποθηκευόταν το φυσικό αέριο.
Κατά το Μεσσήνιο, ήτοι πριν από 6 εκατοµµύρια χρόνια, η Μεσόγειος αποξηράνθηκε για περίπου 1.000.000 χρόνια, δηµιουργώντας κατά τόπους τεράστιες λιµνοθάλασσες και τάφρους, όπου αναπτύχθηκαν τεράστιες ποσότητες υδροχαρών φυτών. Κατά την αναερόβιο αποσύνθεση αυτής της τεράστιας βιοµάζας από τα µεθανοβακτήρια δηµιουργήθηκαν αµύθητες ποσότητες βιογενούς φυσικού αερίου, που αποθηκεύτηκαν στους ήδη προϋπάρχοντες κοραλλιογενείς υφάλους. Όταν η Μεσόγειος αποξηράνθηκε τελείως, οι κοραλλιογενείς ύφαλοι καλύφθηκαν/σφραγίστηκαν αρχικά µε γύψο και κατόπιν µε χλωριούχο νάτριο. Έτσι το φυσικό αέριο παρέµεινε µέχρι σήµερα εγκλωβισµένο.
ΓΕΩΦΥΣΙΚΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ ΤΗΣ PGS
Τα αποτελέσµατα των γεωφυσικών ερευνών της PGS δείχνουν ότι σε µία έκταση 85.000 τετραγωνικών χιλιοµέτρων κάτω από την Κρήτη, η αθροιστική επιφάνεια των κοραλλιογενών υφάλων που θα πρέπει να έχουν αποθηκευµένο φυσικό αέριο είναι περίπου 3.500 τετραγωνικά χιλιόµετρα, ήτοι όσο η επιφάνεια των νοµών Χανίων και Ρεθύµνου. Αν αυτή η χωρητικότητα των κοραλλιογενών υφάλων έχει την πληρότητα σε φυσικό αέριο που έχουν οι αντίστοιχοι κοραλλιογενείς ύφαλοι του Ζορ στην Αίγυπτο και της Καλυψούς στην Κύπρο, τότε, µε δεδοµένο ότι τα 100 τετραγωνικά χιλιόµετρα του Ζορ έχουν 0,8 τρισ. µ3 φυσικού αερίου, τα 3.500 τετραγωνικά χιλιόµετρα των υφάλων κάτω από την Κρήτη θα πρέπει να έχουν 28 τρισ. µ3 φυσικού αερίου, που αντιστοιχεί σε 988,82 τρισ. κυβικά πόδια.
Αυτή η ποσότητα είναι σχεδόν η ίδια µε τα αποθέµατα που έχει η Ρωσία, 30 τρισ. µ3 , η οποία όµως εξάγει ο 30% των αποθεµάτων της, διότι χρειάζεται το υπόλοιπο, ενώ από την Κρήτη µπορούµε να εξάγουµε το 90% των αποθεµάτων µας, ήτοι τριπλάσια ποσότητα απ’ ό,τι η Ρωσία. Η αξία των αποθεµάτων, εφόσον υπάρχει η προαναφερθείσα ποσότητα σε φυσικό αέριο, ανέρχεται σε 7,911 τρισ. δολάρια, αν λάβουµε υπ’ όψιν µια τιµή του φυσικού αερίου των $ 8/1.000 κυβικά πόδια. Αν διαιρέσουµε αυτό το ποσό µε βάση την ισοτιµία ευρώ / δολ. = 11,25, τότε η αξία των αποθεµάτων του φυσικού αερίου εκτιµάται στα 6,328 τρισ. ευρώ. Το 20% της αξίας των κοιτασµάτων το παίρνει το Ελληνικό ∆ηµόσιο και το 5% η Περιφέρεια Κρήτης, ενώ τον φόρο εισοδήµατος από τις εκατοντάδες χιλιάδες των εργαζοµένων στον πρωτογενή και δευτερογενή τοµέα τον παίρνει πάλι το ∆ηµόσιο.
Τα δύο οικόπεδα δυτικά και νοτιοδυτικά της Κρήτης, που θα εκµεταλλευθούν η κοινοπραξία Exxon-Mobil Crete, Total και ΕΛ.ΠΕ., έχουν έκταση δύο φορές µεγαλύτερη από την Πελοπόννησο και 10 κοραλλιογενείς υφάλους µε έκταση, κατά την PGS, 2.100 τετραγωνικών χιλιοµέτρων. Αν αυτοί οι ύφαλοι έχουν την ίδια πληρότητα σε φυσικό αέριο µε αυτήν του Ζορ και της Καλυψούς, τότε τα αποθέµατα του φυσικού αερίου ανέρχονται σε 16,8 τρισ. µ3 ή σε 593,29 τρισ. κυβικά πόδια, που έχουν αξία 4,746 τρισ. δολάρια ή 3,797 τρισ. ευρώ.
Αν είναι µόνο 2 τρισ. Μ3, το 10% της ποσότητας, τότε θα έχουµε 70 τρισ. κυβικά πόδια φυσικό αέριο µε αξία 560 δισ. δολάρια ή 448 δισ. ευρώ. Από αυτά, περίπου τα 90 δισ. ευρώ θα πάρει το ∆ηµόσιο και 22,5 δισ. ευρώ η Περιφέρεια Κρήτης εντός 30 ετών, που είναι η διάρκεια εκµετάλλευσης. Επιπροσθέτως, η κοινοπραξία των Exxon-Mobil Crete, Total και ΕΛ.ΠΕ. θα πρέπει να επενδύσει εκτός από τις δαπάνες των γεωτρήσεων και άλλα περίπου 8 δισ. δολάρια για να φέρει τα κοιτάσµατα στην παραγωγή. Επιπλέον, θα πρέπει να απασχολήσει περίπου 30.000 άτοµα στον πρωτογενή τοµέα και 90.000 άτοµα στον δευτερογενή για 30 χρόνια.