Για την ελληνική κρίση, την απειλή της χρεοκοπίας, τις θυσίες των Ελλήνων και τη δύναμη της ευρωπαϊκής συνεργασίας μίλησε ο πρώην πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου στο Ίδρυμα Bertelsmann, στο πλαίσιο της σειράς ντοκιμαντέρ «Leadership in Action». Το ενδιαφέρον είναι ότι το όλο ντοκιμαντέρ είναι «ντυμένο» με εικόνες animation, με τον κ. Παπανδρέου να εμφανίζεται ακόμα και ως... αρχαίος Έλληνας.

«Να ψάχνεις γρήγορες λύσεις»

«Όταν είσαι αντιμέτωπος με μια κρίση και όταν είσαι αντιμέτωπος με δύσκολες αλλαγές, μία από τις πρώτες φυσικές αντιδράσεις είναι να αναρωτηθείς εάν είναι οδυνηρό να κάνεις αυτές τις αλλαγές, εάν είναι οδυνηρό αυτό που αντιμετωπίζεις, είναι να ψάξεις για γρήγορες λύσεις, να ψάξεις κάπου αλλού», ξεκινά την αναδρομή ο κ. Παπανδρέου. Ο πρώην πρωθυπουργός εξηγεί πως η ελληνική οικονομική κρίση ήταν διαφορετική από άλλες κρίσεις που είχε αντιμετωπίσει ο ίδιος στο παρελθόν. «Κι έχω αντιμετωπίσει αρκετές κρίσεις. Σαν μικρό παιδί είδα τον μπαμπά μου να συλλαμβάνεται. Μου έβαλαν το πιστόλι στον κρόταφο κατά τη διάρκεια της δικτατορίας. Έγινα υπουργός Εξωτερικών εν μέσω κρίσης με την Τουρκία, που μας οδήγησε στο χείλος του πολέμου». «Όμως η οικονομική κρίση ήταν πολύ συγκεκριμένη, δεν ήταν ελληνική κρίση ήταν μια παγκόσμια κρίση. Η Ελλάδα ήταν ο αδύναμος κρίκος στο ευρωσύστημα».

«Είτε αλλάζουμε είτε βυθιζόμαστε»

Ο κ. Παπανδρέου σημειώνει πως «βλέπαμε μέρα με τη μέρα την ικανότητά μας να δανειστούμε ως χώρα να καθίσταται απίθανη (…) οδεύαμε προς τη χρεοκοπία». «Μπορούσα να δω ότι μια μικρή χώρα όπως η Ελλάδα, με ΑΕΠ μικρότερο από εκείνο της Μασαχουσέτης, θα μπορούσε στην πραγματικότητα να αποτελέσει τα φτερά της πεταλούδας που θα προκαλούσε καταιγίδα σε όλο τον κόσμο». «Έτσι το σλόγκαν μας ήταν “είτε αλλάζουμε είτε βυθιζόμαστε” και πραγματικά βυθιζόμασταν». Ο ίδιος τόνισε ότι καθώς η κρίση συνεχιζόταν, κατάλαβε πως θα πρέπει να ληφθούν πολύ δύσκολα μέτρα προκειμένου να μειωθούν το έλλειμμα και το χρέος.

Πολιτικά δύσκολες αποφάσεις

Ο πρώην πρωθυπουργός αναφέρθηκε και στο πολιτικό κόστος. «Μπορείτε να φανταστείτε ότι είχαμε έρθει με ένα προοδευτικό κόμμα με σοσιαλδημοκρατικές αξίες, με στόχο να βοηθήσουμε τους εργαζομένους, να ενδυναμώσουμε τις κοινωνικές πολιτικές. Φυσικά, όταν ζητήθηκε από τους υπουργούς να μειώσουν τα κόστη, να απολύσουν δημοσίους υπαλλήλους, να κόψουν μισθούς, συντάξεις, αντί να προχωρήσουν με ένα θετικό πρόγραμμα, δεν ήταν καθόλου ευτυχισμένοι.

Πολιτικά ήταν κάτι το πολύ δύσκολο για αυτούς».

Μεγάλη η πίεση από τους Ευρωπαίους

Όπως δήλωσε ο κ. Παπανδρέου, η κυβέρνησή του κατάφερε να μειώσει το έλλειμμα από 15% έλλειμμα στο 9% σε έναν χρόνο, προχωρώντας σε τεράστιες μειώσεις που καμία από τις ανεπτυγμένες χώρες δεν είχε ξανακάνει στον κόσμο. Η εκπληκτική, στην πραγματικότητα, αρχική αντίδραση των Ελλήνων ήταν “ναι είναι οδυνηρό, αλλά καταλαβαίνουμε ότι πρέπει να γίνουν αλλαγές”, ανέφερε, συμπληρώνοντας, ωστόσο, ότι η Ευρώπη συνέχιζε να μας πιέζει για όλο και περισσότερα μέτρα, όλο και περισσότερες περικοπές. «Μέχρι το 2011 υπήρξε ξανά νέα πίεση για νέα μέτρα και νέες μειώσεις. Αυτό ήταν πολιτικά πολύ δύσκολο. Γιατί; (…) Γιατί ο κόσμος πίστευε αρχικά ότι επρόκειτο για μία μοναδική θυσία. Όταν ο κόσμος άρχισε να συναισθάνεται τη ματαιότητα και να συνειδητοποιεί ότι δεν υπήρχαν λύσεις, τότε φυσικά και βγήκε στους δρόμους».

Οι πολίτες να μην είναι εναντίον μας

Ο κ. Παπανδρέου αναφέρθηκε στην ανάγκη συμμετοχής των πολιτών στη λήψη σημαντικών αποφάσεων. «Εάν δεν φέρουμε τους πολίτες μας στο πλευρό μας, θα είναι εναντίον μας, και θα υπάρχει μεγαλύτερη πόλωση και ανικανότητα να αντιμετωπίσουμε αυτές τις μεγάλες αλλαγές». «Πιστεύω ότι αυτό που όλοι προσπαθούμε να κάνουμε είναι να το επικοινωνήσουμε αυτό όσο το δυνατόν περισσότερο στον ελληνικό λαό. Αποφασίζουμε μαζί τι μπορούμε να κάνουμε σαν χώρα. Μένουμε στο ευρώ και προχωρούμε σε αυτές τις δύσκολες αποφάσεις; Ή ρισκάρουμε να βγούμε από το ευρώ, και ίσως την Ε.Ε., εάν δεν κάνουμε σωστά τα πράγματα;».

Αναγκαία η συνεργασία στα παγκόσμια προβλήματα

Όπως παραδέχεται ο πρώην πρωθυπουργός, παρά τις θυσίες, οι αγορές δεν πείθονταν και δεν πείθονταν διότι δεν ήταν μόνο ένα ελληνικό πρόβλημα, αλλά ένα ευρωπαϊκό και παγκόσμιο πρόβλημα. «Αλλά σε αυτά τα παγκόσμια προβλήματα, εάν δεν συνεργαζόμαστε, δεν μπορούμε να τα επιλύσουμε. Αυτό που ρωτούσαν οι αγορές ήταν πρόκειται να αφήσετε την Ελλάδα να αντιμετωπίσει τα προβλήματα χρέους της μόνη της ή, δεδομένου ότι βρίσκεστε σε μια νομισματική ένωση, θα σταθείτε όρθιοι και θα πείτε ναι, κάνουμε ό,τι χρειάζεται;». Όπως γνωστοποιεί ο κ. Παπανδρέου, όταν συναντήθηκε με τους εταίρους στην Ε.Ε., η αρχική μάχη που έπρεπε να δώσει ήταν να τους πείσει ότι δεν μόνο ένα ελληνικό πρόβλημα. «Αυτό βέβαια ήταν πολύ αμφιλεγόμενο, διότι το αφήγημα που επικρατούσε ήταν ότι αυτοί οι “τεμπέληδες Έλληνες έπρεπε να πληρώσουν γι αυτό, συνεπώς γιατί να τους δανείσουμε, γιατί να τους δώσουμε λεφτά; Θα χάσουμε αυτά τα λεφτά”», δήλωσε. «Είναι εύκολο να ακολουθήσεις έναν δρόμο ενός στενόμυαλου εθνικισμού όπου ψάχνεις εχθρούς στο εξωτερικό αντί να βλέπεις πώς μπορείς να συνεργαστείς», συμπλήρωσε ο πρώην πρωθυπουργός.

Όταν η Ευρώπη συνεργάστηκε, η Ελλάδα σώθηκε

Σύμφωνα με τον κ. Παπανδρέου, τελικά η Ευρώπη, αν και καθυστερημένα, συνεργάστηκε και δημιούργησε έναν μηχανισμό στήριξης. «Μπορέσαμε να το πετύχουμε αυτό τελικά στην Ευρώπη και όταν ο Ντράγκι είπε ότι η ΕΚΤ θα κάνει ό,τι χρειάζεται για να ηρεμήσουν οι αγορές, αυτό βοήθησε την Ευρώπη να βγει από την κρίση και την Ελλάδα να αποφύγει τη χρεοκοπία». «Μόλις η Ευρώπη συνεργάστηκε και επέδειξε μια μεγάλη ισχύ και ένα κοινό μέτωπο απέναντι σε αυτές τις αγορές (…) τότε οι αγορές ησύχασαν».

Οι ηγέτες να χρησιμοποιούν την εξουσία με τον καλύτερο τρόπο

Όπως αναφέρει ο πρώην πρωθυπουργός, όσο τον δυνατόν περισσότερο εμπλέκεις τους πολίτες, τόσο πιο ενημερωμένοι θα είναι, τόσο πιο έντονο λόγο θα έχουν. «Η εξουσία είναι φευγαλέα. Πρέπει να την χρησιμοποιήσεις σωστά για το κοινό καλό αλλά πρέπει να συνειδητοποιείς ότι θα μπορούσε να χαθεί σε μια στιγμή. Και νομίζω αυτό είναι ένα μάθημα που πρέπει να μάθουμε. Η ανθρωπότητα, οι πολιτικοί μας και οι ηγέτες μας πρέπει σήμερα να είναι αρκετά ταπεινοί ώστε να χρησιμοποιούν την εξουσία με τον καλύτερο τρόπο και μόνο με αυτό τον τρόπο μπορούμε να έχουμε μια δίκαιη και ανθρώπινη κοινωνία», καταλήγει ο κ. Παπανδρέου.

ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ