Mπορεί να εκτιµάται από τον ∆υτικό παράγοντα ότι ο πολιτικός τυχοδιώκτης Ερντογάν «παίζει στα ζάρια» το µέλλον της χώρας του, αλλά σηµασία έχει πως τώρα οι κινήσεις του δείχνουν ότι είναι αποφασισµένος να δοκιµάσει ένα «µεγάλο παιχνίδι» για τον έλεγχο ενός «ζωτικού χώρου» που αυθαιρέτως έχει σχεδιάσει η Τουρκία. Οι τελευταίες αποφάσεις του ισλαµιστή Τούρκου προέδρου δείχνουν ότι οι στόχοι του για κάµψη της Αθήνας και της Λευκωσίας σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο αποτελούν µέρος µόνον του υπερ-φιλόδοξου σχεδίου του για στρατηγικό έλεγχο µιας µεγάλης περιοχής από την Τουρκία ως περιφερειακής «υπερδύναµης». Η Αθήνα παρακολουθεί τώρα την εξέλιξη της υπόθεσης, σε στενή επαφή και ανταλλαγή εκτιµήσεων και πληροφοριών µε ΗΠΑ, Ισραήλ και Αίγυπτο, καθώς και µε Σαουδική Αραβία, Ηνωµένα Αραβικά Εµιράτα, Γαλλία και Ιταλία.

Το «παιχνίδι» απότοµα µεγαλώνει τώρα. Η νέα εκτίµηση των συνοµιλητών της Ελλάδας για τις κινήσεις του Ερντογάν είναι πως τώρα η επιθετική τουρκική ηγεσία προωθεί ένα µείζον στρατηγικό σχέδιο: Ο Ερντογάν, µε επιδείξεις στρατιωτικής ισχύος, αποκαλύπτει την πρόθεσή του να ελέγξει η Τουρκία για δικό της λογαριασµό τη θαλάσσια δίοδο από τη Μαύρη Θάλασσα προς τη Μεσόγειο, παρακάµπτοντας το διεθνές καθεστώς των Στενών, το οποίο έχει ορισθεί µε τη Συνθήκη του Μοντρέ, το 1936. Αυτός είναι ο λόγος της αναγγελίας του Ερντογάν για τη διάνοιξη θαλάσσιας διώρυγας 45 χιλιοµέτρων που θα διασχίζει την ξηρά δυτικά της Κωνσταντινούπολης. Ευθέως πλέον, η Αγκυρα προκαλεί τους ∆υτικούς και πρώτιστα την Ουάσινγκτον, που µεταπολεµικά «επιβλέπει» στρατηγικά τη γραµµή Στενά - Σουέζ.

Η ελληνική διπλωµατία εκτιµά ότι το µέτωπο που έχει ανοίξει ο Ερντογάν αποτελεί µια «ειδοποίησή» προς τους ∆υτικούς (αλλά µε «αντανακλάσεις» και προς τη δύσκολη φίλη του, Ρωσία), πως σκοπεύει να τους αφαιρέσει και, πάντως, να τους περιορίσει σηµαντικά τον στρατηγικό έλεγχο των θαλασσών από τα Στενά έως την Ανατολική Μεσόγειο. Οι κινήσεις του ισλαµιστή προέδρου της Τουρκίας συνοδεύονται από µια έντονη αντι-δυτική ρητορεία και µια απροκάλυπτη πλέον υποστήριξη των τζιχαντιστών, όπου αυτοί µπορεί να του είναι χρήσιµοι, όπως και στην περίπτωση της Λιβύης, στην παρούσα φάση. Οµως, οι σχέσεις του µε τους τζιχαντιστές προκαλούν τώρα σοβαρή «αδιαθεσία» στις σχέσεις του και µε τη Μόσχα - πράγµα που µπορεί να στοιχίσει ακριβά στον ριψοκίνδυνο Τούρκο «χιτλερίσκο».

Ο ορκισµένος φίλος των Αδελφών Μουσουλµάνων, Ερντογάν, ρισκάρει σχεδόν τα πάντα προκειµένου να «διορθώσει» την Ιστορία «αλά τούρκα». Η ελληνική εξωτερική πολιτική, δεχόµενη πολεµικές απειλές από την Τουρκία, είναι σε δύσκολη θέση. Πρώτον, διότι γύρω της, εντός κι εκτός Ελλάδας, διαµορφώνεται «κλίµα» µε το δίληµµα «διαπραγµατεύσεις ή πόλεµος», κάτω από αντικειµενικά δυσµενείς συνθήκες για τη χώρα µας. ∆εύτερον, διότι η Αγκυρα δεν προσφέρεται για «διάλογο», αλλά ζητά από την Αθήνα να παραιτηθεί η Ελλάδα υπέρ της Τουρκίας από κυριαρχικά δικαιώµατά της που εδράζονται στο ∆ιεθνές ∆ίκαιο. Τα «µπερδεµένα» λόγια του υπουργού Εξωτερικών, κ. Τσαβούσογλου (στο «Βήµα», 22/12) περί «διαλόγου» και «Χάγης» δεν ακυρώνουν τις τουρκικές απαιτήσεις.

Οι κύριοι Κυρ. Μητσοτάκης και Ν. ∆ένδιας, µετά τον διπλωµατικό «µαραθώνιο» του τελευταίου διµήνου, έχουν ανά χείρας όλα τα στοιχεία του δράµατος. Τώρα, στο υπουργείο Εξωτερικών τα πράγµατα είναι σε µια κρίσιµη αναµονή, προκειµένου να διαπιστωθούν στην πράξη προσεχώς (α) τα όρια της τουρκικής «επέλασης» και (β) τα όρια ανοχής των ∆υτικών συµµάχων και εταίρων, καθώς και τα «κόλπα» του Βερολίνου, απέναντι στον επεκτατικό ισλαµισµό του Ταγίπ Ερντογάν.

Στις 7 Ιανουαρίου, στην Ουάσινγκτον, ο κ. Μητσοτάκης θα έχει την ευκαιρία για «είσπραξη» καθαρών απαντήσεων από τον «ασταθή» πρόεδρο Τραµπ, που τώρα δεν µπορεί να αγνοήσει τον ιστορικής σηµασίας για την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ στην Αν. Μεσόγειο νόµο East Med για «ασφάλεια και ενέργεια», που ψήφισε το Κογκρέσο. Η εν λόγω ρύθµιση είναι σηµαντική, διότι αναγνωρίζει νοµοθετικά ως πρώτη στρατηγική γραµµή για τα συµφέροντα των Αµερικανών σε αυτή την περιοχή τη ζώνη Ελλάδας - Κύπρου - Ισραήλ - Αιγύπτου. Η Τουρκία είναι πλέον έξω από τον κύκλο των «αξιόπιστων» συµµάχων των ΗΠΑ στη Μεσόγειο, ενώ η Ουάσινγκτον αναβαθµίζει ως «σύµµαχό» της την Κυπριακή ∆ηµοκρατία, µε άρση του εµπάργκο των όπλων.

Από διπλωµατικούς κύκλους της Αθήνας υποστηρίζεται, επίσης, ότι ο πρωθυπουργός καλό θα ήταν, πριν από το ταξίδι του στις ΗΠΑ, να έχει πλήρη γνώση των διπλωµατικών προθέσεων και της Γερµανίας, που ετοιµάζεται για «ειρηνευτική πρωτοβουλία» στη Μεσόγειο - σίγουρα χωρίς διάθεση για «κόντρα» µε την Αγκυρα, όπως ψιθυρίζουν στα παρασκήνια οι εν λόγω κύκλοι. Ας σηµειωθεί, τέλος, ότι µε ιδιαίτερο ενδιαφέρον αναµένεται από τον ευρω-ατλαντικό παράγοντα το αν η Ελλάδα θα επιδιώξει στην παρούσα φάση µια στρατιωτική συµφωνία µε τον σύµµαχό της στην Αν. Μεσόγειο, το Ισραήλ, το οποίο από την πλευρά του τοποθετείται θετικά σε αυτό και «περιµένει» την Αθήνα (βλ. συνέντευξη του Ισραηλινού πρεσβευτή στα «ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ», 14 ∆εκεµβρίου).

Δημοσιεύθηκε στα Παραπολιτικά 28/12/2019