ΕΚΤΑΚΤΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
Gov.gr: Όλο το σχέδιο Πιερρακάκη για ψηφιακό ΚΕΠ
Χρηστος Δρουζιας
Κάθε πολίτης έχει τουλάχιστον µία ιστορία ταλαιπωρίας στα γρανάζια της ∆ηµόσιας ∆ιοίκησης, η οποία ολοκληρώνεται µε την πικρή διαπίστωση πως το περιζήτητο όσο και πολύπαθο έγγραφο προσφέρεται ηλεκτρονικά από έναν µάλλον άγνωστο στο ευρύ κοινό ιστότοπο.
Ο πυρήνας του προβλήµατος των διαθέσιµων ψηφιακών δηµόσιων υπηρεσιών σήµερα είναι κυρίως ο κατακερµατισµός τους και η «απόκρυψή» τους πίσω από άγνωστα ονόµατα ιστοτόπων. ∆εν θα ήταν λοιπόν υπερβολή να σηµειωθεί ότι σε µια χώρα όπως η Ελλάδα, µε τόσο πολύπλοκο σύστηµα δηµόσιων υπηρεσιών, ένας «χάρτης» και µια «πυξίδα» είναι ιδιαίτερα χρήσιµα.
Σε αυτή την ανάγκη έρχεται να δώσει απάντηση το υπουργείο Ψηφιακής ∆ιακυβέρνησης µέσω της δηµιουργίας του gov.gr. Πρόκειται για την ενιαία ψηφιακή πύλη για τη ∆ηµόσια ∆ιοίκηση, όπως την έχει χαρακτηρίσει εξαρχής τόσο ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης όσο και ο αρµόδιος υπουργός Ψηφιακής ∆ιακυβέρνησης, Κυριάκος Πιερρακάκης, και έτσι αναγράφεται στο σχέδιο νόµου «Επενδύω στην Ελλάδα», µέσω του οποίου θεσπίστηκε τον Οκτώβριο του 2019.
Οπως είναι σε θέση να γνωρίζουν τα «Π», όλες οι υπηρεσίες που παρέχονται ηλεκτρονικά µέσω των φορέων του ελληνικού ∆ηµοσίου θα καταγράφονται, θα κατηγοριοποιούνται και θα αναρτώνται σε µία σελίδα, µέσω της οποίας οι πολίτες θα µπορούν να τις αναζητούν µε διάφορα κριτήρια. Περαιτέρω, κάθε νέα ηλεκτρονική υπηρεσία που θα αναπτύσσεται στον ευρύτερο ελληνικό δηµόσιο τοµέα θα πρέπει να είναι διαθέσιµη και στο gov. gr, προκειµένου οι πολίτες να έχουν άµεση πρόσβαση σε αυτήν. Με αυτόν τον τρόπο καταργείται η ηλεκτρονική γραφειοκρατία που είχε δηµιουργηθεί τα προηγούµενα χρόνια: ο πολίτης έπρεπε µε κόπο να αναζητεί την ηλεκτρονική υπηρεσία µεταξύ διαφορετικών και, κυρίως, άγνωστων ιστοτόπων.
Αν και το πιο γνωστό «ψηφιακό θαύµα» είναι αυτό της Εσθονίας, ο Κυριάκος Πιερρακάκης δεν χάνει ευκαιρία να χαρακτηρίσει το παράδειγµα της Βρετανίας ως το πιο κοντινό στα ελληνικά δεδοµένα. Αυτό οφείλεται στο ότι τα προβλήµατα που κλήθηκε να αντιµετωπίσει η Βρετανία µοιάζουν αρκετά µε τα δικά µας, δεδοµένου ότι καλούµαστε να ψηφιοποιήσουµε µια ∆ηµόσια ∆ιοίκηση µε έντονα φαινόµενα γραφειοκρατίας και κατακερµατισµού. Για τον λόγο αυτόν η απάντηση της κυβέρνησης στο πρόβληµα βασίζεται στη βρετανική ιδέα που, σύµφωνα µε πληροφορίες, κρίθηκε από το αρµόδιο κυβερνητικό επιτελείο εξαιρετικά λειτουργική. Ο λόγος για το gov.uk, το οποίο εξυπηρετεί καθηµερινά το σύνολο των πολιτών της Βρετανίας για σχεδόν όλες τους τις συναλλαγές µε το κράτος.
Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ
Το gov.gr θα λειτουργεί ως σηµείο αναφοράς της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης και ως µηχανή αναζήτησης των ψηφιακών υπηρεσιών που ψάχνει ο πολίτης. Ετσι, µέσω ενός site, πολύ απλού στον σχεδιασµό του (όπως και το βρετανικό gov.uk), θα µπορεί κάποιος να αναζητεί φορείς, υπηρεσίες ή και το τελικό αποτέλεσµα της συναλλαγής και η πλατφόρµα θα οδηγεί στην online διαθέσιµη υπηρεσία στο site της αρµόδιας δηµόσιας Αρχής.
Για παράδειγµα, όσον αφορά το επίδοµα στέγασης που χορηγείται από τον ΟΠΕΚΑ, ο οποίος υπάγεται στο υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, µε το gov.gr και χρησιµοποιώντας οποιονδήποτε από αυτούς τους όρους είναι δυνατή η αναζήτηση της σχετικής υπηρεσίας µε ακρίβεια και ασφάλεια, καθώς και η παραποµπή στη σωστή σελίδα του ∆ηµοσίου. Επιπλέον, µπορεί κανείς να αναζητήσει όλες τις υπηρεσίες ενός υπουργείου, όλα τα επιδόµατα που χορηγούνται και όλες τις διαδικασίες που σχετίζονται µε µια κοινωνική ή επαγγελµατική οµάδα. ∆ύο επιπλέον δυνατότητες, που αρχικά θα διαφοροποιούν το gov.gr από µια απλή µηχανή αναζήτησης του ∆ηµοσίου, είναι η ηλεκτρονική συµπλήρωση υπεύθυνων δηλώσεων και εξουσιοδοτήσεων. Πρόκειται για έναν όγκο παραπάνω από οκτώ εκατοµµυρίων συναλλαγών ανά έτος.
Μέχρι τώρα, οι διαδικασίες αυτές «επιβάρυναν» πρώτιστα τα ΚΕΠ και δευτερευόντως τα Αστυνοµικά Τµήµατα. Με τα νέα δεδοµένα, θα µπορούν να γίνουν από το σπίτι µας ή το γραφείο, µέσω ενός υπολογιστή ή ακόµα και του κινητού µας τηλεφώνου. Φυσικά, οι υπεύθυνες δηλώσεις και η εξουσιοδότηση αποτελούν το πρώτο βήµα. Ο σχεδιασµός προβλέπει ότι σταδιακά θα προστίθενται στο gov.gr και άλλες υπηρεσίες, που µέχρι στιγµής δεν διεκπεραιώνονται ηλεκτρονικά.
ΠΩΣ ΘΑ ΓΙΝΕΤΑΙ Η ΤΑΥΤΟΠΟΙΗΣΗ
ΑΝΑΜΦΙΒΟΛΑ, το ερώτηµα που προκύπτει για τους περισσότερους είναι η ασφάλεια αυτού του συστήµατος. Πώς δηλαδή θα εξασφαλίζεται ότι το πρόσωπο πίσω από τον υπολογιστή είναι όντως ο ενδιαφερόµενος και όχι κάποιος άλλος. Σε αυτό το ερώτηµα, από το υπουργείο Ψηφιακής ∆ιακυβέρνησης τονίζουν ότι υφίστανται οι µηχανισµοί εκείνοι που διασφαλίζουν την ταυτοποίηση µε ακρίβεια.
Συγκεκριµένα, η ταυτοποίηση θα βασιστεί σε δύο πυλώνες: από τη µία, στο Taxisnet και, από την άλλη, στο σύστηµα αυθεντικοποίησης των συστηµάτων web banking των τραπεζών. Αυτό σηµαίνει ότι για τις συναλλαγές τους µε το ∆ηµόσιο οι πολίτες θα χρησιµοποιούν κωδικούς που οι περισσότεροι ήδη διαθέτουν και µέσω αυτών διεκπεραιώνουν σηµαντικές συναλλαγές. Βεβαίως, στην ταυτοποίηση µέσω Taxisnet θα προστεθούν οι απαραίτητες επιπλέον δικλίδες, όπως o µηχανισµός παραγωγής µοναδικών κωδικών (OTP).
Επίσης, είναι αυτονόητη η πρόβλεψη να είναι συµβατές µε τις διαδικασίες ταυτοποίησης του gov.gr και οι νέες ταυτότητες, οι οποίες εξάλλου σχεδιάζονται µε σκοπό να παρέχουν ψηφιακή υποδοµή αποµακρυσµένης ταυτοποίησης. Η αρχική έκδοση του gov.gr αναµένεται να «ανέβει» προς τα µέσα του 2020 και, σύµφωνα µε το υπουργείο Ψηφιακής ∆ιακυβέρνησης, θα περιλαµβάνει περισσότερες από 500 διαδικασίες από 40 φορείς και 17 υπουργεία, αριθµοί οι οποίοι θα αυξάνονται µέχρι η Ελλάδα να µπει στον χάρτη των χωρών που ψηφιοποίησαν το ∆ηµόσιο.
Αν κάποιος ανατρέξει στο gov.uk, θα παρατηρήσει ότι υπάρχει µία ενότητα που δεν έχει σχέση µε την υπόλοιπη φιλοσοφία της σελίδας. Αυτή είναι το blog, όπου οι διαχειριστές του site αναρτούν καθηµερινά κείµενα σχετικά µε την καθηµερινότητά τους: τα προβλήµατα που συναντούν, τις λύσεις που επιλέγουν, τις σκέψεις και τους στόχους τους. Οσο και αν αυτή η ενότητα φαίνεται «περιττή», όσοι έχουν µελετήσει το gov.uk αναφέρουν ότι αποτελεί σηµαντικό κοµµάτι της επιτυχίας του project. Και αυτό γιατί βοηθά τους χρήστες να νιώθουν ότι δεν βρίσκονται σε µια απρόσωπη πλατφόρµα, αλλά σε ένα περιβάλλον που έχει τη δική τους εξυπηρέτηση στο επίκεντρο.
Επιπλέον, τους βοηθά να κατανοήσουν καλύτερα τη φιλοσοφία και τον τρόπο λειτουργίας του site, αλλά και να έρχονται σε αλληλεπίδραση µε τους διαχειριστές. Ετσι, στις επιδιώξεις του υπουργείου Ψηφιακής ∆ιακυβέρνησης είναι η αξιοποίηση και αυτής της βέλτιστης πρακτικής, ώστε η ελληνική εκδοχή να πετύχει τον σκοπό της και να προσελκύσει το ενδιαφέρον και τη συνεργασία των πολιτών.
*Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Παραπολιτικά», 18/01/2020
Ο πυρήνας του προβλήµατος των διαθέσιµων ψηφιακών δηµόσιων υπηρεσιών σήµερα είναι κυρίως ο κατακερµατισµός τους και η «απόκρυψή» τους πίσω από άγνωστα ονόµατα ιστοτόπων. ∆εν θα ήταν λοιπόν υπερβολή να σηµειωθεί ότι σε µια χώρα όπως η Ελλάδα, µε τόσο πολύπλοκο σύστηµα δηµόσιων υπηρεσιών, ένας «χάρτης» και µια «πυξίδα» είναι ιδιαίτερα χρήσιµα.
Σε αυτή την ανάγκη έρχεται να δώσει απάντηση το υπουργείο Ψηφιακής ∆ιακυβέρνησης µέσω της δηµιουργίας του gov.gr. Πρόκειται για την ενιαία ψηφιακή πύλη για τη ∆ηµόσια ∆ιοίκηση, όπως την έχει χαρακτηρίσει εξαρχής τόσο ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης όσο και ο αρµόδιος υπουργός Ψηφιακής ∆ιακυβέρνησης, Κυριάκος Πιερρακάκης, και έτσι αναγράφεται στο σχέδιο νόµου «Επενδύω στην Ελλάδα», µέσω του οποίου θεσπίστηκε τον Οκτώβριο του 2019.
Οπως είναι σε θέση να γνωρίζουν τα «Π», όλες οι υπηρεσίες που παρέχονται ηλεκτρονικά µέσω των φορέων του ελληνικού ∆ηµοσίου θα καταγράφονται, θα κατηγοριοποιούνται και θα αναρτώνται σε µία σελίδα, µέσω της οποίας οι πολίτες θα µπορούν να τις αναζητούν µε διάφορα κριτήρια. Περαιτέρω, κάθε νέα ηλεκτρονική υπηρεσία που θα αναπτύσσεται στον ευρύτερο ελληνικό δηµόσιο τοµέα θα πρέπει να είναι διαθέσιµη και στο gov. gr, προκειµένου οι πολίτες να έχουν άµεση πρόσβαση σε αυτήν. Με αυτόν τον τρόπο καταργείται η ηλεκτρονική γραφειοκρατία που είχε δηµιουργηθεί τα προηγούµενα χρόνια: ο πολίτης έπρεπε µε κόπο να αναζητεί την ηλεκτρονική υπηρεσία µεταξύ διαφορετικών και, κυρίως, άγνωστων ιστοτόπων.
Αν και το πιο γνωστό «ψηφιακό θαύµα» είναι αυτό της Εσθονίας, ο Κυριάκος Πιερρακάκης δεν χάνει ευκαιρία να χαρακτηρίσει το παράδειγµα της Βρετανίας ως το πιο κοντινό στα ελληνικά δεδοµένα. Αυτό οφείλεται στο ότι τα προβλήµατα που κλήθηκε να αντιµετωπίσει η Βρετανία µοιάζουν αρκετά µε τα δικά µας, δεδοµένου ότι καλούµαστε να ψηφιοποιήσουµε µια ∆ηµόσια ∆ιοίκηση µε έντονα φαινόµενα γραφειοκρατίας και κατακερµατισµού. Για τον λόγο αυτόν η απάντηση της κυβέρνησης στο πρόβληµα βασίζεται στη βρετανική ιδέα που, σύµφωνα µε πληροφορίες, κρίθηκε από το αρµόδιο κυβερνητικό επιτελείο εξαιρετικά λειτουργική. Ο λόγος για το gov.uk, το οποίο εξυπηρετεί καθηµερινά το σύνολο των πολιτών της Βρετανίας για σχεδόν όλες τους τις συναλλαγές µε το κράτος.
Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ
Το gov.gr θα λειτουργεί ως σηµείο αναφοράς της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης και ως µηχανή αναζήτησης των ψηφιακών υπηρεσιών που ψάχνει ο πολίτης. Ετσι, µέσω ενός site, πολύ απλού στον σχεδιασµό του (όπως και το βρετανικό gov.uk), θα µπορεί κάποιος να αναζητεί φορείς, υπηρεσίες ή και το τελικό αποτέλεσµα της συναλλαγής και η πλατφόρµα θα οδηγεί στην online διαθέσιµη υπηρεσία στο site της αρµόδιας δηµόσιας Αρχής.
Για παράδειγµα, όσον αφορά το επίδοµα στέγασης που χορηγείται από τον ΟΠΕΚΑ, ο οποίος υπάγεται στο υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, µε το gov.gr και χρησιµοποιώντας οποιονδήποτε από αυτούς τους όρους είναι δυνατή η αναζήτηση της σχετικής υπηρεσίας µε ακρίβεια και ασφάλεια, καθώς και η παραποµπή στη σωστή σελίδα του ∆ηµοσίου. Επιπλέον, µπορεί κανείς να αναζητήσει όλες τις υπηρεσίες ενός υπουργείου, όλα τα επιδόµατα που χορηγούνται και όλες τις διαδικασίες που σχετίζονται µε µια κοινωνική ή επαγγελµατική οµάδα. ∆ύο επιπλέον δυνατότητες, που αρχικά θα διαφοροποιούν το gov.gr από µια απλή µηχανή αναζήτησης του ∆ηµοσίου, είναι η ηλεκτρονική συµπλήρωση υπεύθυνων δηλώσεων και εξουσιοδοτήσεων. Πρόκειται για έναν όγκο παραπάνω από οκτώ εκατοµµυρίων συναλλαγών ανά έτος.
Μέχρι τώρα, οι διαδικασίες αυτές «επιβάρυναν» πρώτιστα τα ΚΕΠ και δευτερευόντως τα Αστυνοµικά Τµήµατα. Με τα νέα δεδοµένα, θα µπορούν να γίνουν από το σπίτι µας ή το γραφείο, µέσω ενός υπολογιστή ή ακόµα και του κινητού µας τηλεφώνου. Φυσικά, οι υπεύθυνες δηλώσεις και η εξουσιοδότηση αποτελούν το πρώτο βήµα. Ο σχεδιασµός προβλέπει ότι σταδιακά θα προστίθενται στο gov.gr και άλλες υπηρεσίες, που µέχρι στιγµής δεν διεκπεραιώνονται ηλεκτρονικά.
ΠΩΣ ΘΑ ΓΙΝΕΤΑΙ Η ΤΑΥΤΟΠΟΙΗΣΗ
ΑΝΑΜΦΙΒΟΛΑ, το ερώτηµα που προκύπτει για τους περισσότερους είναι η ασφάλεια αυτού του συστήµατος. Πώς δηλαδή θα εξασφαλίζεται ότι το πρόσωπο πίσω από τον υπολογιστή είναι όντως ο ενδιαφερόµενος και όχι κάποιος άλλος. Σε αυτό το ερώτηµα, από το υπουργείο Ψηφιακής ∆ιακυβέρνησης τονίζουν ότι υφίστανται οι µηχανισµοί εκείνοι που διασφαλίζουν την ταυτοποίηση µε ακρίβεια.
Συγκεκριµένα, η ταυτοποίηση θα βασιστεί σε δύο πυλώνες: από τη µία, στο Taxisnet και, από την άλλη, στο σύστηµα αυθεντικοποίησης των συστηµάτων web banking των τραπεζών. Αυτό σηµαίνει ότι για τις συναλλαγές τους µε το ∆ηµόσιο οι πολίτες θα χρησιµοποιούν κωδικούς που οι περισσότεροι ήδη διαθέτουν και µέσω αυτών διεκπεραιώνουν σηµαντικές συναλλαγές. Βεβαίως, στην ταυτοποίηση µέσω Taxisnet θα προστεθούν οι απαραίτητες επιπλέον δικλίδες, όπως o µηχανισµός παραγωγής µοναδικών κωδικών (OTP).
Επίσης, είναι αυτονόητη η πρόβλεψη να είναι συµβατές µε τις διαδικασίες ταυτοποίησης του gov.gr και οι νέες ταυτότητες, οι οποίες εξάλλου σχεδιάζονται µε σκοπό να παρέχουν ψηφιακή υποδοµή αποµακρυσµένης ταυτοποίησης. Η αρχική έκδοση του gov.gr αναµένεται να «ανέβει» προς τα µέσα του 2020 και, σύµφωνα µε το υπουργείο Ψηφιακής ∆ιακυβέρνησης, θα περιλαµβάνει περισσότερες από 500 διαδικασίες από 40 φορείς και 17 υπουργεία, αριθµοί οι οποίοι θα αυξάνονται µέχρι η Ελλάδα να µπει στον χάρτη των χωρών που ψηφιοποίησαν το ∆ηµόσιο.
Αν κάποιος ανατρέξει στο gov.uk, θα παρατηρήσει ότι υπάρχει µία ενότητα που δεν έχει σχέση µε την υπόλοιπη φιλοσοφία της σελίδας. Αυτή είναι το blog, όπου οι διαχειριστές του site αναρτούν καθηµερινά κείµενα σχετικά µε την καθηµερινότητά τους: τα προβλήµατα που συναντούν, τις λύσεις που επιλέγουν, τις σκέψεις και τους στόχους τους. Οσο και αν αυτή η ενότητα φαίνεται «περιττή», όσοι έχουν µελετήσει το gov.uk αναφέρουν ότι αποτελεί σηµαντικό κοµµάτι της επιτυχίας του project. Και αυτό γιατί βοηθά τους χρήστες να νιώθουν ότι δεν βρίσκονται σε µια απρόσωπη πλατφόρµα, αλλά σε ένα περιβάλλον που έχει τη δική τους εξυπηρέτηση στο επίκεντρο.
Επιπλέον, τους βοηθά να κατανοήσουν καλύτερα τη φιλοσοφία και τον τρόπο λειτουργίας του site, αλλά και να έρχονται σε αλληλεπίδραση µε τους διαχειριστές. Ετσι, στις επιδιώξεις του υπουργείου Ψηφιακής ∆ιακυβέρνησης είναι η αξιοποίηση και αυτής της βέλτιστης πρακτικής, ώστε η ελληνική εκδοχή να πετύχει τον σκοπό της και να προσελκύσει το ενδιαφέρον και τη συνεργασία των πολιτών.
*Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Παραπολιτικά», 18/01/2020
