Συνέντευξη εφ'όλης της ύλης Ευάγγελου Βενιζέλου στην εφημερίδα Παραπολιτικά και στον δημοσιογράφο Γιώργο Κατσίγιαννη

Κύριε πρόεδρε με την υγειονομική κρίση δοκιμάζονται ποικιλοτρόπως οι αντοχές της ελληνικής κοινωνίας, καθώς, εκτός από την επικινδυνότητα του ιού, την πίεση στο ΕΣΥ, οι επιπτώσεις εκδηλώνονται και στον οικογενειακό προϋπολογισμό. Θεωρείτε πως η κυβέρνηση ανταποκρίνεται ικανοποιητικά στα δύο αυτά μέτωπα ή έχει χαθεί ο έλεγχος;

Η κατάσταση είναι πολύ δύσκολη. Στη Θεσσαλονίκη και πολλές άλλες περιοχές της Β. Ελλάδας η κατάσταση είναι εκτός ελέγχου ως προς το ρυθμό μετάδοσης του ιού και έχει ήδη υπερβεί τα όρια αντοχής του συστήματος Υγείας. Η επιτυχία στην ανάσχεση του πρώτου κύματος την άνοιξη, προκάλεσε μια αδικαιολόγητη χαλάρωση των αντανακλαστικών μας. Η επιτυχία της άνοιξης βασίστηκε, πρώτον, στην έγκαιρη αντίδραση και, δεύτερον στην αυστηρή εφαρμογή των περιοριστικών μέτρων. Από τον Ιούνιο, όμως, και μετά δεν έγινε επαρκής προετοιμασία του συστήματος Υγείας για την αντιμετώπιση ενός επόμενου και πιο επιθετικού κύματος της πανδημίας και για την πιθανή επιβολή νέου lockdown ( πχ ως προς την τηλεκπαίδευση στα σχολεία ). Επικράτησε αδικαιολόγητος εφησυχασμός. Ένα νέο lockdown αποκλειόταν ως κάτι το αδιανόητο και καταστροφικό για την οικονομία. Ετίθετο ξανά το δήθεν δίλημμα τι έχει προτεραιότητα, η υγεία ή η οικονομία, ενώ η επάνοδος στην οικονομική κανονικότητα επιτυγχάνεται μόνο μέσω της προάσπισης της δημόσιας υγείας.

Έρχομαι τώρα στο δεύτερο σκέλος της ερώτησής σας. Τα μέτρα στήριξης των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών είναι σημαντικά και επαυξάνονται. Πάντα, όμως, υπάρχουν άνθρωποι που νιώθουν αδικημένοι, πάντα υπάρχει χρονική απόσταση μεταξύ εξαγγελίας και πλήρους εφαρμογής ενός μέτρου, ιδίως όταν παρεμβάλλεται κάποια διοικητική διαδικασία ή τραπεζική αξιολόγηση. Τώρα που δεν ισχύουν στην ΕΕ περιορισμοί ως προς τις κρατικές ενισχύσεις, κάθε κράτος -μέλος ενισχύει τις επιχειρήσεις του ανάλογα με τις δημοσιονομικές του δυνατότητες. Άλλες είναι οι δυνατότητες της Γερμανίας και άλλες της Ελλάδας. Όταν, με το καλό, ξεπεράσουμε την πανδημία, θα μιλάμε και πάλι για το δημοσιονομικό και το πρωτογενές έλλειμμα, τη βιωσιμότητα του δημοσίου χρέους, το έλλειμμα ανταγωνιστικότητας. Γι’ αυτό παράλληλα με τη διάσωση, πρέπει να προωθούνται διαρθρωτικές αλλαγές και να κινείται ο μηχανισμός αξιοποίησης του πολύ σημαντικού πακέτου πόρων που περιλαμβάνεται στο Ταμείο Ανασυγκρότησης, το νέο ΕΣΠΑ, τα συναφή προγράμματα και, βεβαίως, της ρευστότητας που παρέχει το κολοσσιαίο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ.

Κατά τη γνώμη σας, τα κόμματα της αντιπολίτευσης έχουν σταθεί στο ύψος των περιστάσεων ή διαπιστώνετε πως η κόπωση των πολιτών από τα περιοριστικά μέτρα αξιοποιείται από πολιτικές δυνάμεις για να διαμορφωθεί ένα διαφορετικό κίνημα "νεοαγανακτισμένων";

Η κόπωση των πολιτών και της κοινωνίας συνολικά είναι τεράστια. Το περιβάλλον ευνοεί τις ανορθολογικές και ανεύθυνες συμπεριφορές. Η αντιπολίτευση, όμως, δεν μπορεί να διατυπώσει με τέτοια υλικά ένα ολοκληρωμένο αφήγημα. Ο πραγματικός αντίπαλος για την κυβέρνηση δεν είναι η αντιπολίτευση και οι αμήχανες ή αντιφατικές πρακτικές της, αλλά η πραγματική κατάσταση, τα προβλήματα που συρρέουν. Ο πολίτης θέλει να εναποθέσει τις ελπίδες του και να δώσει την εμπιστοσύνη του σε ένα κράτος που δεν παλινωδεί, δεν αυτοδιαψεύδεται και μπορεί να λύνει πρακτικά προβλήματα. Δεν νομίζω ότι πολιτικά στερεότυπα, λεκτικές οξύτητες και κομματικοί μικροπατριωτισμοί λένε κάτι στους κουρασμένους και απαιτητικούς πολίτες.

Η χώρα, όμως, αντιμετωπίζει σοβαρές προκλήσεις και στο πεδίο της εξωτερικής πολιτικής, το οποίο επίσης γνωρίζετε καλά. Ποια πρέπει να είναι η στάση μας απέναντι στην κλιμάκωση των εκβιαστικών και απειλητικών ενεργειών της Τουρκίας;

Η Ελλάδα πρέπει να αντιδρά πάντα με στρατηγική ψυχραιμία. Είναι πάντα έτοιμη να προστατεύσει την εθνική της κυριαρχία και τα κυριαρχικά της δικαιώματα. Παράλληλα είναι σταθερά υπέρ της εφαρμογής του Διεθνούς Δικαίου και είναι έτοιμη για διάλογο σχετικά με την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών και τα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης. Είναι έτοιμη να υποστηρίξει την ελληνοκυπριακή πλευρά, ώστε να επαναληφθεί ο διάλογος για δικοινοτική, διζωνική, ομοσπονδιακή λύση στο κυπριακό. Περιμένουμε μια πιο σαφή και δυναμική στάση από τις ΗΠΑ με τον νέο Πρόεδρο. Το κρίσιμο, όμως, είναι να είμαστε εμείς προετοιμασμένοι για τα ερωτήματα που θέτει κάθε διαμεσολάβηση και κάθε διάλογος.

Πρόσφατα βρεθήκατε για κατάθεση στην ανακρίτρια του Ειδικού Δικαστηρίου, που διεξάγει τις έρευνες για την υπόθεση Novartis και την εμπλοκή σε αυτή του Δ. Παπαγγελόπουλου. Ωστόσο το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης κάνει λόγο για κινήσεις ρεβανσιμού και υποστηρίζει πως τα περί σκευωρίας είναι ένας αστείος ισχυρισμός, μια αβάσιμη κατηγορία και συκοφαντία στη λογική "φωνάζει ο κλέφτης για να φοβηθεί ο νοικοκύρης". Είναι έτσι;

Τώρα η δικογραφία της σκευωρίας έχει εισαχθεί ως ποινική υπόθεση με πολλές κακουργηματικές κατηγορίες ενώπιον της ανακρίτριας και του δικαστικού συμβουλίου του

Ειδικού Δικαστηρίου. Οι μάρτυρες καταθέτουν, τα στοιχεία συλλέγονται, οι κατηγορούμενοι θα κληθούν να απολογηθούν. Όλα τα αλλά είναι άνευ αντικειμένου.

Ο ίδιος ο Α. Τσίπρας για να γίνει πιο πειστικός ως προς την αθωότητά του και τη διαφάνεια με την οποία χειρίστηκε η κυβέρνησή του την υπόθεση Novartis προβάλλει το επιχείρημα της μη απόδοσης ποινικών ευθυνών προς το πρόσωπό του στο πόρισμα της Προανακριτικής... Πως το σχολιάζετε;

Το ότι παραπέμφθηκε στο Ειδικό Δικαστήριο μόνο ο κ. Παπαγγελόπουλος ως ηθικός αυτουργός δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχει ηθικός αυτουργός του ηθικού αυτουργού. Η δικαιοσύνη ως προς τα πολιτικά πρόσωπα δεσμεύεται από την απόφαση της Βουλής. Η Βουλή, για λόγους πολιτικής και θεσμικής σκοπιμότητας, επέλεξε να είναι γενναιόδωρη. Αυτή η επιλογή θα κριθεί πολιτικά και σε κάποιο βάθος χρόνου.

Θα ήθελε να το σχόλιο σας και για μια ακόμη υπόθεση με πολιτικό ενδιαφέρον, που επίσης δεν βλέπουμε να "τρέχει" με ταχύτατους ρυθμούς, όπως είχε συμβεί με την περίπτωση "στοχοποίησης" σας. Αναφέρομαι στις καταγγελίες του επιχειρηματία Χ. Καλογρίτσα.

Πρόκειται για ιδιαίτερα σοβαρές καταγγελίες που έχουν ήδη φτάσει στη Βουλή. Εναπόκειται στην κοινοβουλευτική πλειοψηφία της ΝΔ να αποφασίσει αν θα κινήσει ή όχι τις σχετικές διαδικασίες. Για τα μη πολιτικά πρόσωπα την προκαταρκτική εξέταση τη διενεργεί τώρα η τακτική δικαιοσύνη.

Το γεγονός πως έχετε αποχωρήσει εδώ και καιρό από την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ ερμηνεύεται από πολλούς, ενιότε και με μια διάθεση "χαιρεκακίας", ως "αποχαιρετισμός στα όπλα" . Ότι, δηλαδή, ανήκετε πλέον στην κατηγορία των μη ενεργών και μάχιμων πολιτικών και ως, εκ τούτου, θα περιοριστείτε μόνο στα ακαδημαϊκά σας καθήκοντα και δεν θα σας ξαναδούμε ούτε στη Βουλή, ούτε σε κάποιο άλλο θεσμικό αξίωμα ή πόστο ευθύνης. Κάνουν λάθος;

Είναι σημαντικό να σε περιμένουν τα ακαδημαϊκά σου καθήκοντα, που ποτέ δεν εγκατέλειψα ερευνητικά, και το επάγγελμά σου. Αυτά είναι όμως δευτερεύοντα. Πρωτεύουσα είναι η ιδιότητα του ενεργού πολίτη που παρεμβαίνει όταν βλέπει ότι αυτό επιβάλλεται από την πορεία των εθνικών μας θεμάτων ή από τις εξελίξεις στους δημοκρατικούς θεσμούς ή την οικονομία. Μετέχω με μάχιμο τρόπο στην πολιτική αλλά όχι στη μικροπολιτική. Δεν έχω υστεροβουλίες, ούτε με καθοδηγεί κάποια σκοπιμότητα. Ίσως θα ήταν ακριβέστερο να πούμε ότι το πεδίο μου είναι μια σύγχρονη μεταπολιτική.

Και σας ρωτώ ευθέως: Αν ο σημερινός πρωθυπουργός, που έχει αποδείξει με τις έως τώρα επιλογές του πως δεν κινείται σε στενά κομματικά όρια, σας ζητήσει να «βάλετε πλάτη» σε μια περίοδο εξαιρετικά κρίσιμη ή να προσφέρετε στη χώρα από κάποια θέση ευθύνης, θα πείτε όχι;

Αν εννοείτε συμμετοχή στην κυβέρνηση, η απάντησή μου είναι απλά και καθαρά αρνητική. Δεν είναι αυτός ο ρόλος μου ούτε τα προβλήματα λύνονται στο επίπεδο ενός καλού και έμπειρου υπουργού. Με ενδιαφέρει η εγκυρότητα ενός πολιτικού λόγου που δεν «εξαργυρώνεται» με συμβατικό τρόπο, κομματικά και κυβερνητικά. -