ΕΚΤΑΚΤΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
Σύνοδος Κορυφής: Στο δείπνο των «27» η συζήτηση για τις κυρώσεις στην Τουρκία - Τι ζητά η Αθήνα και ποια στρατόπεδα έχουν διαμορφωθεί
Ψηλά στην ατζέντα της Συνόδου Κορυφής της Πέμπτης είναι οι κυρώσεις εναντίον της Τουρκίας, με το ζήτημα να πρωταγωνιστεί -όπως ήταν αναμενόμενο- στη θεματολογία του καθιερωμένου δείπνου πριν την Συνόδο Κορυφής που θα λάβει χώρα στις Βρυξέλλες
Τα περισσότερα κράτη - μέλη εμφανίζονται απρόθυμα να επιβάλλουν αυστηρές κυρώσεις κατά της Τουρκίας.
Η προοπτική αυτή φαίνεται στο προσχέδιο των συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, που επικαλείται το Reuters.
Σύμφωνα με αυτό, η Ευρωπαϊκή Ένωση ετοιμάζεται να επιβάλλει κυρώσεις σε πρόσωπα στην Τουρκία αναφορικά με «τη διαφωνία για ενεργειακές έρευνες» με την Ελλάδα και την Κύπρο, αλλά θα αναβάλλει τυχόν σκληρότερα βήματα, σύμφωνα με νέο προσχέδιο του κειμένου συμπερασμάτων της Συνόδου Κορυφής, που επικαλείται το Reuters.
Απομακρυνόμενοι από την απειλή που είχε εκφράσει τον Οκτώβριο, περί ευρύτερων οικονομικών μέτρων, οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα συμφωνήσουν να τιμωρήσουν άτομα που κατηγορούνται για τον σχεδιασμό ή τη συμμετοχή στις χωρίς άδεια γεωτρήσεις ανοιχτά της Κύπρου.
Η ΕΕ τόνισε πως θα επιχειρήσει να συντονίσει περαιτέρω μέτρα με τον νέο πρόεδρο των ΗΠΑ, τον Τζο Μπάιντεν, ο οποίος αναλαμβάνει καθήκοντα τον Ιανουάριο.
Η Τουρκία ισχυρίζεται πως δρα σε ύδατα δικά της ή σε περιοχές όπου έχουν δικαιώματα οι Τουρκοκύπριοι. Ο πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν είπε χθες πως δεν τον απασχολούν τυχόν κυρώσεις που μπορεί να επιβάλει η ΕΕ.
«Η Τουρκία έχει εμπλακεί σε μονομερείς ενέργειες και προκλήσεις και έχει κλιμακώσει τη ρητορική της προς την ΕΕ» θα αναφέρει το κείμενο συμπερασμάτων, σύμφωνα με το προσχέδιο που επικαλείται το Reuters.
Υψηλόβαθμοι διπλωμάτες της ΕΕ περιγράφουν τις προτεινόμενες κυρώσεις ως συμβολικές επειδή η ΕΕ είναι απρόθυμη να τιμωρήσει σοβαρά την Τουρκία, σύμμαχό στο ΝΑΤΟ και υποψήφια για ένταξη.
Τι ζητά η Αθήνα, τι θα κάνουν οι εταίροι
Αθήνα και Λευκωσία, με όπλο τις αποφάσεις του προηγούμενου Ευρωπαϊκού συμβουλίου, ζητούν να επιβληθούν κυρώσεις στην γειτονική χώρα τονίζοντας ότι «ενεργεί έξω από τα όρια της διεθνούς νομιμότητας, και έχει καταστεί, δυστυχώς, ο ταραχοποιός της περιοχής».
Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης θα επαναφέρει το αίτημα για εμπάργκο στην πώληση όπλων από χώρες της ΕΕ στην Τουρκία υπογραμμίζοντας πως κρίνεται πλέον η αξιοπιστία της Ευρώπης και πολλά θα κριθούν στις δια ζώσης συζητήσεις και στο δείπνο των «27» ηγετών στις Βρυξέλλες.
Στο πλευρό Ελλάδας και Κύπρου είναι σταθερά Γαλλία, Αυστρία, Σλοβενία και Σλοβακία. Κομβικό ρόλο όμως αναμένεται να παίξει η Γερμανία που ασκεί την προεδρία της ΕΕ, και εμφανίζεται απρόθυμη για σκληρές κυρώσεις στην γείτονα. Διπλωματικές πηγές αναφέρουν ότι η Αθήνα περιμένει να μπουν κάποιες light κυρώσεις, όπως πχ γίνεται στην περίπτωση της Κύπρου που επιβάλλονται κυρώσεις σε πρόσωπα και εταιρείες για τις παράνομες γεωτρήσεις.
Τα σενάρια για τις κυρώσεις
Ειδικότερα, ως ένα πιθανό σενάριο χαρακτηρίζεται η επιβολή μέτρων εναντίον προσώπων για τις παράνομες έρευνες του «Ορούτς Ρέις», στα πρότυπα αυτών που επιβλήθηκαν για τις παραβιάσεις στην ΑΟΖ της Κύπρου, με άγνωστο ακόμα αν η Γερμανία θα συναινέσει να περιληφθούν στα μέτρα και εταιρείες.
Η ελληνική πλευρά θέλει να δοθεί στον ύπατο εκπρόσωπο της ΕΕ, Ζοζέπ Μπορέλ εντολή για λίστα τομεακών κυρώσεων – γραπτά αυτή τη φορά. Στα μέτρα που θέλει η Αθήνα είναι και το εμπάργκο όπλων, κάτι που χαρακτηρίζεται δύσκολο έως αδύνατο, καθώς και, μεταξύ άλλων, διακοπή της χρηματοδότησης τουρκικών τραπεζών από ευρωπαϊκούς θεσμούς. Δημοσίευμα της γερμανικής εφημερίδας Tagesspiegel επίσης αναφέρεται σε ενδεχόμενες κυρώσεις οι οποίες μπορεί να υπάρξουν αρχικά στον τουρισμό και αργότερα στην ενέργεια, τις τράπεζες και τις μεταφορές. «Πολύ ξεκάθαρη γλώσσα απέναντι στην Τουρκία» ζήτησε ο αυστριακός ΥΠΕΞ Αλεξάντερ Σάλενμπεργκ, σε δηλώσεις του τονίζοντας την ελπίδα του στη Σύνοδο να ληφθούν «σαφείς αποφάσεις».
Μικρό καλάθι
Η εταιρεία γεωπολιτικών ερευνών, Εurasia Group, σε ανάλυσή της ενόψει της Συνόδου Κορυφής της 10-11ης Δεκεμβρίου, πάντως, εκτιμά οτι η ΕΕ θα δρομολογήσει περιορισμένες και οικονομικά ασήμαντες κυρώσεις σε βάρος της Τουρκίας.
Βλέπει επίσης ότι η κίνηση αυτή εκ μέρους της Ε.Ε. δεν πρόκειται να σταματήσει τις έρευνες της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο, θα θέσει όμως τις βάσεις ώστε η επόμενη Σύνοδος Κορυφής, που είναι προγραμματισμένη για τον Μάρτιο, να επιβάλει αυστηρότερες και σημαντικότερες κυρώσεις, σε συνδυασμό και με την πιο σκληρή στάση της κυβέρνησης Μπάιντεν προς την Άγκυρα.
Η Άγκυρα θα αποφύγει κάποια σοβαρή τιμωρία, όμως θα επιβληθούν κυρώσεις σε εργαζόμενους της ενεργειακής εταιρείας του τουρκικού δημοσίου TPAO, ως μια έσχατη προειδοποίηση.
Οι ηγέτες θα θέσουν τις βάσεις για την επιβολή αυστηρότερων κυρώσεων, οι οποίες αναμένεται να αρχίσουν με τη Σύνοδο της 25-26ης Μαρτίου 2021.
Τα στρατόπεδα στην ΕΕ
Η τοποθέτηση της Γερμανίας αναμένεται να είναι καθοριστική για τις εξελίξεις, με κορυφαίους ευρωπαίους αξιωματούχους ωστόσο να δηλώνουν ότι η Τουρκία έχει αρχίσει να χάνει τους φίλους της. Ο γερμανός ΥΠΕΞ, Χάικο Μάας σε δηλώσεις του πριν από τη συνεδρίαση του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων αναφέρθηκε στις τουρκικές προκλήσεις και στη συζήτηση των ΥΠΕΞ για τις συνέπειες στην Αγκυρα ενόψει και της συνόδου κορυφής. Ωστόσο το Βερολίνο εκτιμάται ότι δύσκολα θα συναινέσει σε σοβαρές κυρώσεις, προωθώντας ένα μάλλον «επιεικές» σενάριο.
Επιφυλακτικές έως και αρνητικές για την επιβολή μέτρων και δη σοβαρών στην Τουρκία εμφανίζονται μέχρι σήμερα η Ισπανία, η Ιταλία, η Μάλτα, η Ουγγαρία και η Πολωνία, έστω και αν αναγνωρίζουν τις προκλήσεις. Ελλάδα, Κυπριακή Δημοκρατία, Γαλλία και Αυστρία από την άλλη απαιτούν σκληρά μέτρα από τις Βρυξέλλες, ενώ στο ίδιο στρατόπεδο δηλώνουν το Λουξεμβούργο, το Βέλγιο, η Σλοβενία, η Δανία, η Ολλανδία, η Ιρλανδία, οι χώρες της Βαλτικής και η Σλοβακία. Το τρίτο στρατόπεδο είναι των «αδιάφορων» ή ουδέτερων κρατών, που θεωρούν ότι δεν τις αγγίζει το θέμα.
«Η Ελλάδα θέλει οι ηγέτες της ΕΕ, την Πέμπτη, να δώσουν στον Ύπατο Εκπρόσωπο της Ένωσης για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας Ζοζέπ Μπορέλ, «σαφή εντολή» ώστε να παρουσιάσει στοχοθετημένα μέτρα τον επόμενο μήνα, συμπεριλαμβανομένων του εμπάργκο όπλων και της απαγόρευσης χρηματοδότησης τουρκικών τραπεζών και εταιρειών από ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα, σύμφωνα με σημείωμα που κυκλοφόρησε πριν από τη συνάντηση» αναφέρει το Bloomberg.
Διστακτική η Ευρώπη να επιβάλει κυρώσεις στην Τουρκία - Τι αναφέρει το προσχέδιο του κειμένου συμπερασμάτων
Τα περισσότερα κράτη - μέλη εμφανίζονται απρόθυμα να επιβάλλουν αυστηρές κυρώσεις κατά της Τουρκίας.
Η προοπτική αυτή φαίνεται στο προσχέδιο των συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, που επικαλείται το Reuters.
Σύμφωνα με αυτό, η Ευρωπαϊκή Ένωση ετοιμάζεται να επιβάλλει κυρώσεις σε πρόσωπα στην Τουρκία αναφορικά με «τη διαφωνία για ενεργειακές έρευνες» με την Ελλάδα και την Κύπρο, αλλά θα αναβάλλει τυχόν σκληρότερα βήματα, σύμφωνα με νέο προσχέδιο του κειμένου συμπερασμάτων της Συνόδου Κορυφής, που επικαλείται το Reuters.
Απομακρυνόμενοι από την απειλή που είχε εκφράσει τον Οκτώβριο, περί ευρύτερων οικονομικών μέτρων, οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα συμφωνήσουν να τιμωρήσουν άτομα που κατηγορούνται για τον σχεδιασμό ή τη συμμετοχή στις χωρίς άδεια γεωτρήσεις ανοιχτά της Κύπρου.
Η ΕΕ τόνισε πως θα επιχειρήσει να συντονίσει περαιτέρω μέτρα με τον νέο πρόεδρο των ΗΠΑ, τον Τζο Μπάιντεν, ο οποίος αναλαμβάνει καθήκοντα τον Ιανουάριο.
Η Τουρκία ισχυρίζεται πως δρα σε ύδατα δικά της ή σε περιοχές όπου έχουν δικαιώματα οι Τουρκοκύπριοι. Ο πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν είπε χθες πως δεν τον απασχολούν τυχόν κυρώσεις που μπορεί να επιβάλει η ΕΕ.
«Η Τουρκία έχει εμπλακεί σε μονομερείς ενέργειες και προκλήσεις και έχει κλιμακώσει τη ρητορική της προς την ΕΕ» θα αναφέρει το κείμενο συμπερασμάτων, σύμφωνα με το προσχέδιο που επικαλείται το Reuters.
Υψηλόβαθμοι διπλωμάτες της ΕΕ περιγράφουν τις προτεινόμενες κυρώσεις ως συμβολικές επειδή η ΕΕ είναι απρόθυμη να τιμωρήσει σοβαρά την Τουρκία, σύμμαχό στο ΝΑΤΟ και υποψήφια για ένταξη.
Τι ζητά η Αθήνα, τι θα κάνουν οι εταίροι
Αθήνα και Λευκωσία, με όπλο τις αποφάσεις του προηγούμενου Ευρωπαϊκού συμβουλίου, ζητούν να επιβληθούν κυρώσεις στην γειτονική χώρα τονίζοντας ότι «ενεργεί έξω από τα όρια της διεθνούς νομιμότητας, και έχει καταστεί, δυστυχώς, ο ταραχοποιός της περιοχής».
Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης θα επαναφέρει το αίτημα για εμπάργκο στην πώληση όπλων από χώρες της ΕΕ στην Τουρκία υπογραμμίζοντας πως κρίνεται πλέον η αξιοπιστία της Ευρώπης και πολλά θα κριθούν στις δια ζώσης συζητήσεις και στο δείπνο των «27» ηγετών στις Βρυξέλλες.
Στο πλευρό Ελλάδας και Κύπρου είναι σταθερά Γαλλία, Αυστρία, Σλοβενία και Σλοβακία. Κομβικό ρόλο όμως αναμένεται να παίξει η Γερμανία που ασκεί την προεδρία της ΕΕ, και εμφανίζεται απρόθυμη για σκληρές κυρώσεις στην γείτονα. Διπλωματικές πηγές αναφέρουν ότι η Αθήνα περιμένει να μπουν κάποιες light κυρώσεις, όπως πχ γίνεται στην περίπτωση της Κύπρου που επιβάλλονται κυρώσεις σε πρόσωπα και εταιρείες για τις παράνομες γεωτρήσεις.
Τα σενάρια για τις κυρώσεις
Ειδικότερα, ως ένα πιθανό σενάριο χαρακτηρίζεται η επιβολή μέτρων εναντίον προσώπων για τις παράνομες έρευνες του «Ορούτς Ρέις», στα πρότυπα αυτών που επιβλήθηκαν για τις παραβιάσεις στην ΑΟΖ της Κύπρου, με άγνωστο ακόμα αν η Γερμανία θα συναινέσει να περιληφθούν στα μέτρα και εταιρείες.
Η ελληνική πλευρά θέλει να δοθεί στον ύπατο εκπρόσωπο της ΕΕ, Ζοζέπ Μπορέλ εντολή για λίστα τομεακών κυρώσεων – γραπτά αυτή τη φορά. Στα μέτρα που θέλει η Αθήνα είναι και το εμπάργκο όπλων, κάτι που χαρακτηρίζεται δύσκολο έως αδύνατο, καθώς και, μεταξύ άλλων, διακοπή της χρηματοδότησης τουρκικών τραπεζών από ευρωπαϊκούς θεσμούς. Δημοσίευμα της γερμανικής εφημερίδας Tagesspiegel επίσης αναφέρεται σε ενδεχόμενες κυρώσεις οι οποίες μπορεί να υπάρξουν αρχικά στον τουρισμό και αργότερα στην ενέργεια, τις τράπεζες και τις μεταφορές. «Πολύ ξεκάθαρη γλώσσα απέναντι στην Τουρκία» ζήτησε ο αυστριακός ΥΠΕΞ Αλεξάντερ Σάλενμπεργκ, σε δηλώσεις του τονίζοντας την ελπίδα του στη Σύνοδο να ληφθούν «σαφείς αποφάσεις».
Μικρό καλάθι
Η εταιρεία γεωπολιτικών ερευνών, Εurasia Group, σε ανάλυσή της ενόψει της Συνόδου Κορυφής της 10-11ης Δεκεμβρίου, πάντως, εκτιμά οτι η ΕΕ θα δρομολογήσει περιορισμένες και οικονομικά ασήμαντες κυρώσεις σε βάρος της Τουρκίας.
Βλέπει επίσης ότι η κίνηση αυτή εκ μέρους της Ε.Ε. δεν πρόκειται να σταματήσει τις έρευνες της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο, θα θέσει όμως τις βάσεις ώστε η επόμενη Σύνοδος Κορυφής, που είναι προγραμματισμένη για τον Μάρτιο, να επιβάλει αυστηρότερες και σημαντικότερες κυρώσεις, σε συνδυασμό και με την πιο σκληρή στάση της κυβέρνησης Μπάιντεν προς την Άγκυρα.
Η Άγκυρα θα αποφύγει κάποια σοβαρή τιμωρία, όμως θα επιβληθούν κυρώσεις σε εργαζόμενους της ενεργειακής εταιρείας του τουρκικού δημοσίου TPAO, ως μια έσχατη προειδοποίηση.
Οι ηγέτες θα θέσουν τις βάσεις για την επιβολή αυστηρότερων κυρώσεων, οι οποίες αναμένεται να αρχίσουν με τη Σύνοδο της 25-26ης Μαρτίου 2021.
Τα στρατόπεδα στην ΕΕ
Η τοποθέτηση της Γερμανίας αναμένεται να είναι καθοριστική για τις εξελίξεις, με κορυφαίους ευρωπαίους αξιωματούχους ωστόσο να δηλώνουν ότι η Τουρκία έχει αρχίσει να χάνει τους φίλους της. Ο γερμανός ΥΠΕΞ, Χάικο Μάας σε δηλώσεις του πριν από τη συνεδρίαση του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων αναφέρθηκε στις τουρκικές προκλήσεις και στη συζήτηση των ΥΠΕΞ για τις συνέπειες στην Αγκυρα ενόψει και της συνόδου κορυφής. Ωστόσο το Βερολίνο εκτιμάται ότι δύσκολα θα συναινέσει σε σοβαρές κυρώσεις, προωθώντας ένα μάλλον «επιεικές» σενάριο.
Επιφυλακτικές έως και αρνητικές για την επιβολή μέτρων και δη σοβαρών στην Τουρκία εμφανίζονται μέχρι σήμερα η Ισπανία, η Ιταλία, η Μάλτα, η Ουγγαρία και η Πολωνία, έστω και αν αναγνωρίζουν τις προκλήσεις. Ελλάδα, Κυπριακή Δημοκρατία, Γαλλία και Αυστρία από την άλλη απαιτούν σκληρά μέτρα από τις Βρυξέλλες, ενώ στο ίδιο στρατόπεδο δηλώνουν το Λουξεμβούργο, το Βέλγιο, η Σλοβενία, η Δανία, η Ολλανδία, η Ιρλανδία, οι χώρες της Βαλτικής και η Σλοβακία. Το τρίτο στρατόπεδο είναι των «αδιάφορων» ή ουδέτερων κρατών, που θεωρούν ότι δεν τις αγγίζει το θέμα.
«Η Ελλάδα θέλει οι ηγέτες της ΕΕ, την Πέμπτη, να δώσουν στον Ύπατο Εκπρόσωπο της Ένωσης για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας Ζοζέπ Μπορέλ, «σαφή εντολή» ώστε να παρουσιάσει στοχοθετημένα μέτρα τον επόμενο μήνα, συμπεριλαμβανομένων του εμπάργκο όπλων και της απαγόρευσης χρηματοδότησης τουρκικών τραπεζών και εταιρειών από ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα, σύμφωνα με σημείωμα που κυκλοφόρησε πριν από τη συνάντηση» αναφέρει το Bloomberg.
