Η επανέναρξη των διερευνητικών συνομιλιών με την Τουρκία, που διακόπηκαν απότομα το Μάρτιο του 2016 με ευθύνη της Άγκυρας, ήταν εξαρχής ένας από τους στόχους της κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας. Η ένταση στο ανατολικό Αιγαίο με τις αυξημένες μεταναστευτικές ροές το φθινόπωρο και χειμώνα του 2019 και τα δραματικά γεγονότα στον Έβρο τον Μάρτιο του 2020 δεν άφηνε ουσιαστικά κανένα περιθώριο για κάτι τέτοιο. Τον Ιούνιο, ωστόσο, η ελληνική πλευρά δέχθηκε με ικανοποίηση τη μεσολάβηση της Γερμανίας, που είχε μόλις αναλάβει την προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, για να καθίσουν και πάλι στο τραπέζι οι δύο πλευρές. Το γεγονός ότι η κυβέρνηση Ερντογάν δεν το ήθελε στην πραγματικότητα, φάνηκε όταν αποκάλυψε τις συνομιλίες Σουρανή-Καλίν, με σκοπό να τις τορπιλίσει.

Η παράνομη δραστηριότητα του Ορούτς Ρέις στην ελληνική υφαλοκρηπίδα στη συνέχεια, έδωσε στην ελληνική πλευρά τη δυνατότητα να διεθνοποιήσει το πρόβλημα και να πετύχει την έκφραση στήριξης και αλληλεγγύης προς την Ελλάδα και την Κύπρο από μεγάλα κράτη και διεθνείς οργανισμούς. Η επιβολή κυρώσεων από τις ΗΠΑ (για τους S-400), η απειλή επιβολής κυρώσεων από την Ε.Ε., καθώς και η αποχώρηση του Ντόναλντ Τραμπ από το Λευκό Οίκο, οδήγησαν στην αποχώρηση του Ορούτς Ρέις και έφεραν και πάλι την Τουρκία στο τραπέζι των συνομιλιών, που θα επανεκκινήσουν στις 25 Ιανουαρίου στην Κωνσταντινούπολη.

Επικεφαλής ο Π. Αποστολίδης

Από ελληνικής πλευράς, την κυβέρνηση και το Υπουργείο Εξωτερικών θα εκπροσωπεί τριμελής ομάδα, με επικεφαλής τον Παύλο Αποστολίδη. Σύμβουλος της ελληνικής πρεσβείας στην Άγκυρα τη δεκαετία του ’80, πρέσβης της χώρας μας στην Κύπρο και διοικητής της ΕΥΠ αργότερα, ο κ. Αποστολίδης είναι βαθύς γνώστης των ελληνοτουρκικών σε όλο τους το φάσμα. Μαζί του θα είναι ο πρέσβης Αλέξανδρος Κουγιού, Διευθυντής Πολιτιστικών, Θρησκευτικών και Προξενικών Υποθέσεων του Υπουργείου Εξωτερικών και η Ιφιγένεια Καναρά, διευθύντρια του γραφείου του γενικού γραμματέα του ΥΠΕΞ και πρώην γενική πρόξενος της Ελλάδας στη Βοστώνη. Η ομάδα αυτή θα έχει διαρκή επικοινωνία τόσο με τον Υπουργό Εξωτερικών Νίκο Δένδια, όσο και με την Ελένη Σουρανή, διευθύντρια του διπλωματικού γραφείου του πρωθυπουργού.

Απέναντί τους θα κάθεται ο Τσαγατάι Ερτσιγές, πολιτικός διευθυντής του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών και πρόσωπο της απολύτου εμπιστοσύνης του Ταγίπ Ερντογάν. Με άριστη γνώση του δικαίου της θάλασσας, από τα φοιτητικά του χρόνια ακόμα στο Πανεπιστήμιο της Βιρτζίνια, ο κ. Ερτσιγές γνωρίζει πολύ καλά και την ευρύτερη «γειτονιά» μας, έχοντας υπηρετήσει στην πρεσβεία της Τουρκίας στην Αθήνα, στα Τίρανα και στη Βηρυττό.

Ο χρονικός ορίζοντας των διερευνητικών είναι άγνωστος και η ελληνική πλευρά δεν έχει δώσει οδηγίες για συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα. Εφόσον όμως η Τουρκία ξεκινήσει εκ νέου τις προκλήσεις και την παράνομη συμπεριφορά, η ελληνική πλευρά θα αποχωρήσει. Δεν είναι τυχαίο ότι στο κείμενο συμπερασμάτων της Συνόδου Κορυφής της Ε.Ε. του Δεκεμβρίου, στο σημείο που αναφέρεται στην επανέναρξη των διερευνητικών, έχει μπει μετά από απαίτηση της ελληνικής κυβέρνησης ο όρος της «διαρκούς αποκλιμάκωσης» από πλευράς της Τουρκίας.

Μοναδικό θέμα

Αντικείμενο των συζητήσεων δεν είναι ακόμα η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο – η μόνη διαφορά που δέχεται να μπει στο τραπέζι η ελληνική πλευρά – αλλά ο τρόπος που θα γίνουν οι διαπραγματεύσεις για την οριοθέτηση των θαλασσίων αυτών ζωνών. «Έχω τη διάθεση και την επιθυμία να βρούμε ένα πλαίσιο μακροπρόθεσμης συνεννόησης και επίλυσης της βασικής μας διαφοράς με την Τουρκία», δήλωσε χαρακτηριστικά τις προάλλες ο Κυριάκος Μητσοτάκης.

Την ίδια ώρα, ωστόσο, η κυβέρνηση προετοιμάζεται και για τη Σύνοδο Κορυφής του Μαρτίου, στην οποία θα τεθεί το πλαίσιο των ευρωτουρκικών σχέσεων. Η κίνηση της περασμένης Πέμπτης σε σχέση με το μεταναστευτικό έγινε με το βλέμμα και στις Βρυξέλλες και στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες που βλέπουν θετικά το ρόλο της Τουρκίας στην ανάσχεση του μεταναστευτικού κύματος και ως εκ τούτου είναι επιφυλακτικές με την προοπτική των κυρώσεων. Η Ελλάδα την Πέμπτη κατέθεσε αίτημα προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τη Frontex για την άμεση επιστροφή στην Τουρκία 1.450 αλλοδαπών που δεν δικαιούνται διεθνούς προστασίας, βάσει της Κοινής Δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας, και οι επόμενες κινήσεις στο πεδίο αυτό θα έχουν ιδιαίτερη σημασία.