Αν ο Κυριάκος Πιερρακάκης δεν ήταν υπουργός της κυβέρνησης, θα μπορούσε κάλλιστα να είναι συγγραφέας έργων επιστημονικής φαντασίας. Σαν τον Ισαάκ Ασίμοφ του νέου αιώνα. Με τον υπουργό ωστόσο να αντιμετωπίζει το 2020 τα ίδια προβλήματα γραφειοκρατίας που αποτέλεσαν βιώματα του Ρώσου συγγραφέα στη Σοβιετική Ενωση.

Οταν ανέλαβε ο κ. Πιερρακάκης, εξήγγειλε ένα σύγχρονο και καθόλου γραφειοκρατικό Δημόσιο. Οσα έλεγε τότε έμοιαζαν με επιστημονική φαντασία. Και ακόμη μοιάζουν, καθώς σύμφωνα με τον σχεδιασμό του υπουργείου του, το 2021 θα είναι η τελευταία χρονιά που θα διακινούνται έγγραφα σε φυσική μορφή (δηλαδή χαρτιά) στο ελληνικό Δημόσιο.

Σταδιακά, από το 2022 και μετά όλα τα έγγραφα, αιτήσεις, πιστοποιητικά και δηλώσεις θα γίνονται ψηφιακά. Ηδη οι νέες ψηφιακές υπογραφές έχουν αποδοθεί στους υπουργούς και λειτουργούν εξαιρετικά, μειώνοντας τη γραφειοκρατία. Εντός του έτους, κάθε Ελληνας θα λάβει επίσης μια ψηφιακή υπογραφή, με την οποία θα κάνει όλες του τις συναλλαγές. Μαζί με το τέλος της «χαρτούρας» έρχεται, φυσικά, και το τέλος της αναμονής στις ουρές. Αλλωστε ήδη, το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης υλοποιεί ένα ευρύτατο πρόγραμμα αλλαγών στις δομές του Δημοσίου, για να μην υποχρεώνει τους πολίτες σε διαρκή συλλογή και κατάθεση εγγράφων.

To «Once Only Principle» (Αρχή της Μίας Φοράς) στην πραγματικότητα αλλάζει την καθημερινότητα υπαλλήλων και πολιτών, καθώς η ενημέρωση συνολικά του Δημοσίου με κάθε απαραίτητο έγγραφο γίνεται άπαξ.

Μέχρι σήμερα, κάθε υπηρεσία μπορούσε να ζητήσει, για παράδειγμα, ένα πιστοποιητικό γέννησης.

Ακόμη και στην ίδια υπηρεσία, διαφορετικά τμήματα μπορούσαν να ζητούν το ίδιο πιστοποιητικό και μάλιστα κάθε φορά που ο πολίτης συναλλασσόταν μαζί τους.

Πλέον δημιουργείται ένα μητρώο, από το οποίο κάθε υπηρεσία και κάθε τμήμα είναι υποχρεωμένοι να αντλούν τα στοιχεία που έχει καταθέσει ο πολίτης. Πολλά δε από αυτά έχουν απλώς κατατεθεί ή και αντληθεί ηλεκτρονικά.

Ενα τέτοιο μητρώο θα λύσει αντίστοιχα προβλήματα και με ιδιωτικούς φορείς. Η υπηρεσία ονομάζεται «Know your Customer» και ουσιαστικά θα παρέχει τη δυνατότητα αυτόματης άντλησης εγγράφων από τους ενδιαφερόμενους φορείς μετά την ηλεκτρονική συγκατάθεση των πολιτών.

Η αρχή θα γίνει εντός των επόμενων εβδομάδων με τις τράπεζες. Μέχρι σήμερα, οι πελάτες των τραπεζών όφειλαν να προσκομίζουν κάθε χρόνο έγγραφα, όπως φορολογική δήλωση ή λογαριασμούς ΔΕΚΟ για να βεβαιώνουν τη μόνιμη κατοικία. Πλέον, όλα τα στοιχεία θα είναι διαθέσιμα σε ένα μητρώο και, αν ο πολίτης συμφωνεί, οι τράπεζες θα μπορούν αυτόματα να αντλούν τα στοιχεία.


Επιταχύνονται οι δράσεις

Πρωτόγνωρος για τα ελληνικά δεδομένα μοιάζει και ο σχεδιασμός για τις επιχειρήσεις, με αλλαγές που αναμένεται να επιταχύνουν τις διαδικασίες και να ενισχύσουν την ανταγωνιστικότητα. Μία από τις πρώτες πρωτοβουλίες του Κ. Πιερρακάκη και της ομάδας του για το 2021 είναι η δυνατότητα ίδρυσης ατομικής επιχείρησης χωρίς καμία επίσκεψη σε δημόσιο φορέα, κάτι που αναμένεται να είναι έτοιμο σύντομα. Συμπληρωματικά, υλοποιείται ήδη ένα σχέδιο σε συνεργασία με το υπουργείο Δικαιοσύνης, προκειμένου οι επιχειρήσεις να αντλούν ηλεκτρονικά και χωρίς επισκέψεις στα δικαστήρια όλα τα απαραίτητα πιστοποιητικά που σχετίζονται με τη Δικαιοσύνη. Από βεβαιώσεις μέχρι αποσπάσματα ποινικού μητρώου για τους μετόχους, όλα θα δίνονται ηλεκτρονικά. Οπως ακριβώς έγινε ήδη με το υπουργείο Μεταφορών, όπου διαδικασίες που απαιτούσαν ατέλειωτες «ουρές» στην αναμονή, ψηφιοποιήθηκαν εν μιά νυκτί.

Θα έλεγε κανείς ότι το βάρος που σηκώνει το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης είναι δυσανάλογα μεγάλο, δεδομένου ότι παράλληλα με τον εκσυγχρονισμό του Δημοσίου πρέπει να υλοποιήσει και τρέχοντα θέματα. Οπως ο συντονισμός του εμβολιασμού, που σε μεγάλο βαθμό θα πραγματοποιηθεί μέσω της άυλης συνταγογράφησης. Οπως η διαχείριση των έργων ψηφιακού μετασχηματισμού, που αποτελούν το μεγαλύτερο τμήμα από τα κεφάλαια του Ταμείου Ανάκαμψης. Ουσιαστικά όμως είναι αυτά τα έργα υποδομής που καθιστούν ευκολότερα διαχειρίσιμη την εποπτεία τέτοιων δράσεων. Αξίζει να αναλογισθεί κάποιος τι αναστάτωση θα προκαλούσε ο σχεδιασμός του εμβολιασμού αν αντί της άυλης συνταγογράφησης και των sms, έπρεπε η διαδικασία να γίνει π.χ. μέσω των δήμων με χρήση εκλογικών καταλόγων.


Η πρώτη πρωτοβουλία του Κυριάκου Πιερρακάκη όταν ανέλαβε το υπουργείο ήταν να φέρει στην Ελλάδα τον νεαρό πρώην πρόεδρο της Εσθονίας. Μιας χώρας που έκανε ψηφιακά άλματα. Η κίνηση, πέρα από συμβολική, ήταν και ουσιαστική. Ο Πιερρακάκης έβαλε την πυξίδα στο τραπέζι. Οπως έκανε και η χώρα της Βαλτικής, η Ελλάδα θα έπρεπε να ψηφιοποιήσει τα πάντα και αυτό να αποτελέσει το ανταγωνιστικό της πλεονέκτημα. Στην Εσθονία ήδη από το 2015 υπήρχαν μόνο τρία πράγματα που δεν μπορούσες να κάνεις ηλεκτρονικά: να παντρευτείς, να «πεθάνεις» και να αγοράσεις ακίνητο. Η Ελλάδα του 2021 απέχει αρκετά ακόμη από αυτή την κατάσταση, αλλά γνωρίζει τον δρόμο και κινείται με ταχύτητα προς τον στόχο.

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παραπολιτικά το Σάββατο 16 Ιανουαρίου