Είναι μάλλον η πιο παραγωγική στιγμή για να είναι κανείς πρέσβης του Ισραήλ στην Αθήνα. Επειτα από δεκαετίες ουδέτερων σχέσεων, η Ελλάδα και το Ισραήλ βρίσκονται πιο κοντά από ποτέ. Αμυντικές συμφωνίες, άμεσες ξένες επενδύσεις, ενδιαφέρον ισραηλινών εταιρειών για την ελληνική αγορά και στο βάθος ένας αγωγός που ενώνει κυριολεκτικά τις δύο χώρες. Ο κύριος Yossi Amrani, διπλωμάτης καριέρας με πολυεπίπεδη πορεία στην πολιτική, βρίσκεται στην Ελλάδα την πιο κατάλληλη ώρα. Το γραφείο του, λιτό, βρίσκεται στο επίκεντρο συμφωνιών που αναμένεται να αλλάξουν τη όψη της ευρύτερης περιοχής. Συζητήσαμε μαζί του λίγες ημέρες μετά την ανακοίνωση της ίδρυσης στρατιωτικής σχολής για «Ικάρους» στην Καλαμάτα, λίγες ημέρες πριν από την κύρωση από την Ελληνική Βουλή του EastMed Gas Forum και λίγες ημέρες πριν ολοκληρωθεί η συμφωνία για την εξαγορά της ΕΛΒΟ από ισραηλινές εταιρείες. Όλα αυτά και ενώ η αναδιάταξη δυνάμεων στην περιοχή βρίσκεται σε εξέλιξη, η Τουρκία επιχειρεί να επαναπροσεγγίσει το Ισραήλ και η ανθρωπότητα συζητά για το θαύμα των Ισραηλινών, που κατάφεραν εν ριπή οφθαλμού να εμβολιάσουν το 30% του πληθυσμού τους.
Πρόσφατα ανακοινώθηκε η δημιουργία σχολής Αεροπορίας στην Πελοπόννησο από την ισραηλινή εταιρεία Εlbit, μαζί με το ισραηλινό υπουργείο Άμυνας, ενώ επίσης ολοκληρώθηκε μια σημαντική επένδυση δύο ισραηλινών εταιρειών στην ΕΛΒΟ. Τι σηματοδοτούν οι ενέργειες αυτές για την αμυντική συνεργασία των δύο κρατών;
Οι δύο συμφωνίες είναι μέρος μιας συνεχιζόμενης συνεργασίας, η οποία συνίσταται σε δύο βασικούς πυλώνες. Ο πρώτος είναι ο τομέας της άμυνας, όπου προσπαθούμε να προωθήσουμε τη στρατηγική αμυντική συνεργασία μέσα από τις αμυντικές προμήθειες. Ο δεύτερος αφορά μια προσπάθεια των δύο κυβερνήσεων να δρομολογήσουν περισσότερες ισραηλινές επενδύσεις στην Ελλάδα, με σημαντική αύξηση των εμπορικών συναλλαγών μεταξύ των δύο χωρών. Στον τομέα των επενδύσεων υπάρχουν ήδη πολύ σημαντικά έργα υποδομής στα σκαριά, όπως ο αγωγός EastΜed, αλλά και η ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας - Κύπρου - Ισραήλ. Θα θέλαμε να δούμε περισσότερες επενδύσεις. Σε ό,τι αφορά τις συμφωνίες στις αμυντικές προμήθειες, αποτελούν κομμάτι της στρατηγικής συνεργασίας των δύο χωρών και των καλών σχέσεων μεταξύ των Αρχών άμυνας και των στρατών των δύο χωρών.
Υπάρχουν στα σκαριά και άλλες ώριμες επενδύσεις ισραηλινών συμφερόντων στην Ελλάδα; Ποιους άλλους κλάδους αφορούν;
Όπως γνωρίζετε, η Ελλάδα έχει ξεκινήσει μια μακροπρόθεσμη διαδικασία αμυντικών προμηθειών. Το Ισραήλ διαθέτει καλή υψηλή τεχνολογία με την κυβερνοασφάλεια και υπάρχουν κι άλλες δυνατότητες που μπορούν να διατεθούν για το ελληνικό αμυντικό σύστημα. Υπάρχουν επίσης άλλες συμφωνίες, σημαντικές, αλλά δεν θέλω να προκαταλάβω την ελληνική κυβέρνηση, πριν λάβει τις τελικές της αποφάσεις.
Όλες οι συμφωνίες αφορούν διακρατικές συνεργασίες;
Στα αμυντικά θέματα είναι διακρατικές. Σε άλλα πεδία υπάρχει ενδιαφέρον για την ανάπτυξη της συνεργασίας στον τομέα της αγροτικής ανάπτυξης. Είχαμε ήδη δρομολογήσει μια διαδικασία ένταξης ισραηλινών τεχνολογιών καλλιέργειας στην ελληνική αγορά με τον τέως υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης, κ. Μάκη Βορίδη, και προσβλέπω τις επόμενες ημέρες να συναντήσω και τον διάδοχό του, τον κ. Σπήλιο Λιβανό. Η πρόθεσή μας είναι να αναπτύξουμε συνεργασία σε ερευνητικό επίπεδο, να εισαγάγουμε επίσης τεχνικές καλλιέργειας αλλά και να εργασθούμε από κοινού σε επίπεδο marketing. Επίσης, έχουμε εκδηλώσει ενδιαφέρον για τον κλάδο της υψηλής τεχνολογίας. Μπορώ να μοιραστώ μαζί σας ότι έχει ήδη εκδηλωθεί ενδιαφέρον από ισραηλινές εταιρείες για να συμμετέχουν στη δημιουργία του πάρκου υψηλής τεχνολογίας που σχεδιάζει η ελληνική κυβέρνηση στον Πειραιά. Υπάρχει, φυσικά, μαζικό ενδιαφέρον και εμπλοκή στην αγορά του real estate αλλά και του τουρισμού. Η ιδιωτικοποίηση της ΕΛΒΟ προχωράει. Αναμένουμε να ολοκληρωθεί η διαδικασία τις επόμενες εβδομάδες. Αυτό θα αποτελέσει μια επιπλέον άμεση επένδυση στην ελληνική οικονομία.
Την τελευταία περίοδο της προεδρίας Τραμπ, μοιάζει να δημιουργήθηκε ένας κοινός άξονας συμφερόντων Ισραήλ, ΗΑΕ και ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή και στην ΝΑ Μεσόγειο. Ήδη η διακυβέρνηση Μπάιντεν φαίνεται ότι στηρίζει τη συγκεκριμένη προοπτική. Υπάρχει αναδιάταξη δυνάμεων στην περιοχή;
Ελπίζουμε ότι η πολιτική που ακολουθήθηκε τα τελευταία χρόνια θα συνεχιστεί. Αποτελεί μια συνεχή προσπάθεια να υπάρξει σταθερότητα στην περιοχή, στη βάση της καλής γειτονίας, της ευημερίας και της ειρήνης. Η Ελλάδα έχει έναν πολύ σημαντικό ρόλο, αυτόν του να φέρνει πολλά και διαφορετικά μέρη κάτω από μια κοινή ομπρέλα συνεργασίας, μέσω της διπλωματικής της δραστηριότητας στην περιοχή. Εννοείται, βέβαια, ότι και η στρατηγική θέση της χώρας είναι ένα πολύ σημαντικό στοιχείο για την Ελλάδα. Βλέπουμε ότι γίνεται μια προσπάθεια να προχωρήσουν οι διάφορες τριγωνικές σχέσεις στην εξωτερική πολιτική της απέναντι σε διαφορετικές χώρες και ελπίζουμε ότι αυτή η προσπάθεια θα συνεχιστεί. Οι ΗΠΑ είναι, βεβαίως, ένας πολύ σημαντικός παράγοντας, αλλά εναπόκειται στις ίδιες τις χώρες να προχωρήσουν και να δημιουργήσουν συνθήκες ουσιαστικής συνεργασίας. Τα Εμιράτα δείχνουν έμπρακτα την καλή θέλησή τους, με συγκεκριμένες πρωτοβουλίες. Τα ΗΑΕ μαζί με το Ισραήλ, την Κύπρο και την Ελλάδα συνιστούν μια πολύ σημαντική συνεργασία. Μια συνεργασία, όμως, που δεν ανταγωνίζεται ένα τρίτο ή τέταρτο μέρος. Μας δίνει, πάντως, τις καλύτερες ευκαιρίες να πετύχουμε τους στόχους εθνικής ασφάλειας που η κάθε χώρα θέτει. Ελπίζουμε και πιστεύουμε ότι η νέα κυβέρνηση ΗΠΑ του προέδρου Μπάιντεν, που έχει να αντιμετωπίσει πολλές προκλήσεις, θα στηρίξει αυτήν τη διαδικασία.
Το Ισραήλ διαθέτει καλή υψηλή τεχνολογία με την κυβερνοασφάλεια και υπάρχουν κι άλλες δυνατότητες που μπορούν να διατεθούν για το ελληνικό αμυντικό σύστημα
Οι διπλωματικές σχέσεις του Ισραήλ με την Τουρκία μοιάζουν να βρίσκονται στο ναδίρ. Υπάρχουν αναφορές στα ΜΜΕ των δύο χωρών για μια προσπάθεια επαναπροσέγγισης. Υπάρχει περίπτωση να βελτιωθούν με κάποιον τρόπο, όσο η Τουρκία βρίσκεται υπό την ηγεσία του Ερντογάν;
Εξαρτάται από τον κ. Ερντογάν. Βρίσκεται στην «κεφαλή» της Τουρκίας για περισσότερο από δύο δεκαετίες. Για ένα διάστημα είχαμε μια πολύ πιο παραγωγική συνεργασία με την Τουρκία απ’ ό,τι έχουμε τώρα. Όντως, ο Τύπος βρίθει δημοσιευμάτων σχετικά με μια απόπειρα επαναπροσέγγισης από την πλευρά της Τουρκίας. Πρέπει να σιγουρευτούμε ότι οι προσπάθειες αυτές είναι ειλικρινείς και συνεπείς. Από αυτήν τη σκοπιά, η πολιτική του Ισραήλ δεν είναι πολύ διαφορετική από την πολιτική της Ελλάδας. Πρέπει να δούμε και να πεισθούμε ότι είναι μια σοβαρή στάση και με μακροπρόθεσμο ορίζοντα. Κανείς δεν μπορεί να αγνοεί τον ρόλο και τη σημασία της Τουρκίας στην περιοχή. Είχαμε καλές σχέσεις στο παρελθόν, ελπίζουμε ότι μπορούμε να θεμελιώσουμε καλές σχέσεις και για το μέλλον. Θα έδινα έμφαση στο ότι οι καλές σχέσεις με μια χώρα δεν μπορεί να είναι εις βάρος των καλών σχέσεων με μια άλλη χώρα. Δεν είναι αντικρουόμενες και, τελικά, δεν πρόκειται για ένα παιχνίδι μηδενικού πηλίκου. Οι καλές μας σχέσεις με την Ελλάδα και την Κύπρο στέκονται σε στιβαρά θεμέλια και θα βελτιωθούν περαιτέρω στο κοντινό μέλλον.
Μοιάζει, επίσης, μερίδα του αραβικού κόσμου να ομαλοποιεί τις σχέσεις με το Ισραήλ. Ταυτόχρονα, η Ελλάδα αναπτύσσει τριμερείς συνεργασίες με χώρες της περιοχής και διμερείς σχέσεις με αρκετές αραβικές χώρες. Υπάρχει σχεδιασμός για να λάβει πιο θεσμική μορφή μια ευρύτερη συνεργασία που θα αφορά την Ελλάδα αλλά και το Ισραήλ;
Υπάρχουν ιδέες. Ιδέες που περιφέρονται και συζητούνται. Αλλά δεν έχουμε δει ακόμη τίποτε στιβαρό, πέρα από μια επιτυχία που συνέβη πριν από περίπου έναν χρόνο, τον Ιανουάριο του 2020, και αφορά στo EastMed Gas Forum (σ.σ.: έναν διεθνή οργανισμό με έδρα το Κάιρο, στον οποίο συμμετέχουν η Κύπρος, η Αίγυπτος, η Ελλάδα, το Ισραήλ, η Ιταλία, η Ιορδανία και η Παλαιστινιακή Αρχή, ενώ φέτος θα γίνει μέλος και η Γαλλία - ΗΠΑ, ΗΑΕ και Ε.Ε. είναι παρατηρητές). Η ελληνική Βουλή αναμένεται να επικυρώσει το καταστατικό για τη δημιουργία του οργανισμού αυτή την εβδομάδα. Αυτός είναι ο πρώτος περιφερειακός οργανισμός που φέρνει διάφορες χώρες κάτω από την ίδια στέγη για ενεργειακή συνεργασία. Η κεντρική ιδέα είναι να επεκταθεί η συγκεκριμένη συνεργασία και σε άλλες μορφές «μαλακής διπλωματίας» σε διάφορους τομείς. Περιβάλλον και φυσικές καταστροφές, για παράδειγμα. Μοιραζόμαστε την ίδια περιοχή, αντιμετωπίζουμε τις ίδιες προκλήσεις. Ελπίζουμε το EMGF να επεκταθεί σε άλλες μορφές συνεργασίας.
Έχει ήδη εκδηλωθεί ενδιαφέρον από ισραηλινές εταιρείες για να συμμετέχουν στη δημιουργία του πάρκου υψηλής τεχνολογίας που σχεδιάζει η ελληνική κυβέρνηση στον Πειραιά
Υπάρχει, φυσικά, και ο αγωγός EastMed. Πόσο κοντά βρισκόμαστε στην υλοποίηση του συγκεκριμένου σχεδίου;
Ο EastMed είναι ένα σημαντικό έργο υποδομής με άμεσο αντίκτυπο στις οικονομίες των χωρών που εμπλέκονται. Είναι ένα σημαντικό έργο ενέργειας που εμπεριέχει και κάποια στοιχεία εθνικής ασφάλειας. Είμαστε στη διαδικασία χαρτογράφησης της διαδρομής. Βρισκόμαστε στη διαδικασία της δημιουργίας του συνασπισμού χωρών για την υποστήριξη του EastMed. Οι υπουργοί Ενέργειας της Ελλάδας και του Ισραήλ, κ. Κώστας Σκρέκας και Γιουβάλ Στάινιτς, είχαν μια πρώτη τηλεδιάσκεψη την περασμένη εβδομάδα και θα υπάρξουν κι άλλες. Το Ισραήλ είναι αφοσιωμένο στο έργο. Δημιουργεί συνθήκες ενεργειακής ανεξαρτησίας για τη χώρα μας, ενώ δίνει και εναλλακτικές λύσεις για προμήθεια ενέργειας στην Ευρώπη. Συνδέει τις χώρες μας και νομίζουμε ότι αποτελεί σημαντικό έργο για όλες τις εμπλεκόμενες χώρες. Αυτήν τη στιγμή προσπαθούμε να επιλύσουμε τα πολιτικά θέματα. Οι ειδικοί λένε ότι το έργο είναι βιώσιμο. Μόλις αποφασιστούν τα πολιτικά και τεχνολογικά θέματα, το επόμενο βήμα είναι να διασφαλίσουμε τους προμηθευτές, την αγορά και τη χρηματοδότηση. Επομένως, προχωράμε μπροστά, υπάρχει μια ανανέωση της προσπάθειας, αλλά έχουμε διάφορα ακόμα θέματα να λύσουμε.
Μοιραζόμαστε την ίδια περιοχή, αντιμετωπίζουμε τις ίδιες προκλήσεις. Ελπίζουμε το EMGF να επεκταθεί σε άλλες μορφές συνεργασίας. Οι καλές μας σχέσεις στέκονται σε στιβαρά θεμέλια
Όλοι μιλούν για το ισραηλινό εμβολιαστικό θαύμα. Πώς καταφέρατε να επιτύχετε τέτοιους ρυθμούς εμβολιασμού, που καμία άλλη χώρα στον κόσμο δεν μπόρεσε καν να προσεγγίσει;
Κινούμαστε γρήγορα. Όσο πιο γρήγορα γίνεται. Ο στόχος είναι να εμβολιάζουμε 150.000 ανθρώπους την ημέρα και η όλη διαδικασία να ολοκληρωθεί στο τέλος Μαρτίου, ώστε να δώσουμε στους ανθρώπους τη δυνατότητα να επιστρέψουν και πάλι στη ζωή. Η επιτυχία αυτής της διαδικασίας βασίστηκε σε τρεις παραμέτρους. Πρώτον, στο να διασφαλίσουμε αρκετές δόσεις εμβολίων γρήγορα. Παράλληλα, το Ισραήλ έχει ένα από τα καλύτερα υγειονομικά συστήματα στον κόσμο. Κάθε πολίτης έχει υγειονομική περίθαλψη κατά τον νόμο. Τουλάχιστον τη βασική κάλυψη την παρέχει το Δημόσιο και επιπρόσθετα μπορεί να χρησιμοποιήσει κανείς και ιδιωτικές δομές. Όλες αυτές οι υποδομές, τα νοσοκομεία και το προσωπικό επέτρεψαν στο Ισραήλ να κινηθεί πολύ γρήγορα. Οι άλλες χώρες έπρεπε να βασιστούν σε ιδιώτες γιατρούς και νοσοκομεία. Το δημόσιο σύστημα Υγείας είναι κατά κύριο λόγο υπεύθυνο για αυτή την επιτυχία. Ο τρίτος παράγοντας ήταν η προθυμία μας να παράσχουμε στη φαρμακευτική αγορά τα ιατρικά δεδομένα που σχετίζονται με αντιδράσεις στον εμβολιασμό. Ανώνυμα βέβαια. Με τον τρόπο αυτό, βοηθούμε την έρευνα και την εταιρεία που παράγει το εμβόλιο να το κάνει πιο αποτελεσματικό στο μέλλον. Υπό μια έννοια, μετατρέψαμε τους εαυτούς μας σε ένα γιγάντιο εργαστήριο πειραμάτων για την ανθρωπότητα.
